Gluten to mieszanka białek, która występuje w zbożach - pszenicy, życie, pszenżycie, orkiszu i jęczmieniu. Charakterystyczny dla tych białek jest fragment zbudowany z 33 aminokwasów, który jest odporny na trawienie, bo odpowiada za aktywowanie układu immunologicznego i wyzwalanie odpowiedzi zapalnej. Teoretycznie u osób zdrowych gluten nie jest wartościowym białkiem pod względem pokarmowym, ale ostatnie doniesienia naukowców mogą obalić tę teorię.
Jeżeli chcecie dowiedzieć się więcej na temat glutenu, to czytajcie dalej. W naszym tekście znajdziecie wszystko o nietolerancji glutenu, uczulenia na gluten i alergii na gluten. Dodatkowo odpowiemy na pytanie, czym jest gluten i powiemy, jakie są objawy nietolerancji glutenu.
Jak objawia się nieceliakalna nadwrażliwość na gluten?
Nietolerancja glutenu
Trwała nietolerancja glutenu, czyli białek obecnych w zbożach, określa się terminem celiakia - jest to choroba trzewna o podłożu immunologicznym, dotyczącym jelita cienkiego. U osób chorujących na celiakię oddziaływanie glutenu na jelita skutkuje wytworzeniem reakcji autoimmunologicznej, skierowanej na kosmki jelitowe w jelicie cienkim, co z kolei prowadzi do ich zaniku. Celiakia jest najpoważniejszą nietolerancją pokarmową występującą człowieka.
Objawy choroby mogą być bardzo różne i dotykać jednocześnie kilku układów w organizmie człowieka. U dzieci i młodych pacjentów na pierwszym planie są problemy jelitowe, a u dorosłych dominują objawy pozajelitowe. Najczęściej spotykanymi jest przewlekła biegunka, bóle brzucha, spadek masy ciała, nawracające afty w jamie ustnej, wymioty, niedobór żelaza oraz witamin z grupy B, migreny, depresje, a także skłonność do opryszczkowego zapalenia skóry. Do innych objawów można zaliczyć osłabienie mięśni czy występowanie nadmiernych stanów skurczowych mięśni.
Czy celiakia to alergia pokarmowa?
Dla celiakii charakterystyczna jest obecność we krwi przeciwciał (tTG i EmA), właśnie na tej podstawie jest ona diagnozowana. Obecnie można wyróżnić 3 postaci kliniczne celiakii - klasyczną, nietypową i bezobjawową. Klasyczna charakteryzuje się objawami ze strony przewodu pokarmowego i obserwuje się w niej zanik kosmków jelitowych. Postać nietypowa charakteryzuje się pojawieniem symptomów pozajelitowych, ze słabymi objawami ze strony układu pokarmowego, w tej postaci również dochodzi do zaniku kosmków jelitowych. Postać bezobjawowa celiakii, jak sama nazwa mówi, przebiega bezobjawowo. U pacjentów z celiakią bezobjawową kosmki jelitowe mogą być prawidłowe, a taka postać choroby nazywa się celiakią letentną, u osób bez objawów klinicznych, ale z zanikiem kosmków rozpoznawana jest tzw. celiakia niema.
Celiakia - kiedy gluten szkodzi
Alergia na gluten i uczulenie na gluten
Celiakia, czyli trwała nietolerancja glutenu i alergia na gluten to dwa odrębne schorzenia, które można określić pojęciem nietolerancji pokarmowych. Jednak pod żadnym pozorem nie można ich mylić. Warto również zdać sobie sprawę, że glutem jest jednym z najczęstszych alergenów - 10-25% osób mających alergię pokarmową ma objawy uczulenia na to białko.
Objawy alergii można podzielić na 2 rodzaje, w zależności od czasu wystąpienia reakcji uczuleniowej. Może to być reakcja natychmiastowa (występuje do godziny od spożycia pokarmu) i późna (objawy pojawiają się po kilku godzinach, a czasem nawet po 1-2 dniach).
Reakcja natychmiastowa jest zależna od charakterystycznych dla glutenu przeciwciał w klasie IgE i najczęściej objawia się wymiotami, biegunką, wstrząsem anafilaktycznym, pokrzywką, wodnistym katarem, zmianami skórnymi lub skurczem oskrzeli. Reakcja późna nie jest zależna od przeciwciał IgE. Zazwyczaj objawia się biegunką lub atopowym zapaleniem skóry.
Celiakia czy uczulenie na gluten? Jak odróżnić objawy?
Najczęściej przebieg uczulenia na gluten jest zależny od wieku pacjenta. U dorosłych objawia się pod postacią obrzęku naczynioworuchowego, pokrzywki, biegunki lub wstrząsu anafilaktycznego. A uczulenie na gluten jest zjawiskiem trwającym latami. U dzieci jest to najczęściej atopowe zapalenie skóry, a znacznie rzadziej pojawiają się objawy ze strony układu pokarmowego lub oddechowego, które występują już po minimalnym spożyciu glutenu. Dobra wiadomość jest taka, że większość dzieci wyrasta z tej alergii.
W diagnostyce alergii pokarmowej ogromne znaczenie mają badania laboratoryjne. Dodatnie testy nie występują u wszystkich osób z alergią pokarmową i mają tendencję do utrzymywania się po klinicznym ustąpieniu objawów. Jednak można zaobserwować również dodatnie wynik testu skórnego u osób, które nie są uczulone na gluten. Aby mieć pewność, że objawy uczulenia na gluten nie są objawami celiakii, oznacza się poziom przeciwciał przeciwko endomyzjum mięśni gładkich (IgAEmA) lub przeciwko tranglutaminazie tkankowej (tTG), które nie mają prawa wystąpić w przypadku alergii.
Podstawą leczenia w przypadku alergii na gluten jest dieta bezglutenowa i wprowadzenie w życie ogólnych zasad zdrowego odżywiania.
Źródło: www.celiakia.pl
