fot. Fotolia
Czym jest i czym grozi fast food?
Fast food (ang. dosłownie: szybka żywność) to rodzaj pożywienia szybko przygotowywanego, serwowanego na poczekaniu i na ogół taniego.
Życie w pośpiechu i stresie sprawiają, że coraz mniej zwracamy uwagę na to, co jemy i jak jemy. Dla zaoszczędzenia czasu i wygody spożywamy „szybką żywność”, w biegu przed kolejnym spotkaniem, a później męczymy się z niestrawnością, bólami brzucha czy w konsekwencji z otyłością i wieloma innymi chorobami, które powstają na tle wadliwego żywienia.
Od lat 80. rynek żywności typu fast food w Polsce rozwija się bardzo dynamicznie, co skutkuje coraz większą ilością lokali gastronomicznych oferujących tanie i szybkie posiłki. Jednocześnie obserwuje się również coraz bardziej niepokojące narastanie epidemii otyłości i innych przewlekłych chorób niezakaźnych, nie tylko w Polsce, ale również na całym świecie.
Asortyment produktów należących do tej grupy jest dość szeroki, ale głównie zaliczamy do nich: hamburgery, kebab, pizzę, frytki oraz przekąski tj. chipsy, chrupki, wafelki, batony.
Co zawierają produkty typu fast food?
Wszystkie te produkty odznaczają się jedną i tą samą cechą: niską wartością odżywczą. Co to znaczy? To znaczy, że zawierają w znacznych ilościach składniki, które niekorzystnie wpływają na nasze zdrowie, natomiast brakuje im składników, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Produkty te przede wszystkim dostarczają znacznych ilości szkodliwych dla zdrowia tłuszczy (nasyconych kwasów tłuszczowych i izomerów trans kwasów tłuszczowych), a także soli oraz cukru. Natomiast w śladowych ilościach zawierają tak ważne składniki jak witaminy (C, B1, E, D, A), składniki minerale (wapń, magnez, cynk) czy błonnik pokarmowy. Wszystko to sprawia, że produkty te nie tylko są bardzo wysoko kaloryczne (1 hamburger to ok. 250 kcal, 1 kawałek pizzy to ok. 300 kcal, mała porcja frytek to ok. 240 kcal, a kebab w bułce to ok. 800 kcal), ale i bardzo niezdrowe.
Ich częste spożywanie może być przyczyną otyłości, chorób sercowo-naczyniowych w tym nadciśnienia, cukrzycy, osteoporozy czy nowotworów. Dodatkowo podwyższa ryzyko powstania niedoborów witaminowo-mineralnych oraz spożywania z dietą związków chemicznych o działaniu niekorzystnym powstających podczas obróbki termicznej żywności tzw. heat toxicants (heterocykliczne aminy, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, akryloamid).
Zobacz też: 5 sposobów na to, jak zaprzestać podjadania słodyczy!
Czym jest akryloamid?
Szczególnie niebezpieczny jest akryloamid, który znalazł się na liście związków rakotwórczych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i został oficjalnie uznany za związek potencjalnie rakotwórczy dla człowieka. Wytwarza się on w produktach długo pieczonych lub smażonych, szczególnie na tym samym, wielokrotnie używanym tłuszczu.
Wg badań Instytutu Żywności i Żywienia, w których oznaczono zawartość akryloamidu w produktach typu fast food, stwierdzono, że chipsy ziemniaczane oraz frytki są znaczącym źródłem tego szkodliwego związku w diecie.
Równie niebezpieczne, szczególnie dla układu krążenia, są izomery trans kwasów tłuszczowych, które przyczyniają się do podwyższenia „złego” cholesterolu LDL, a obniżenia „dobrego” cholesterolu HDL. Izomery trans powstają podczas utwardzania tłuszczów roślinnych, które stosowane są w procesie produkcji żywności typu fast food.
Instytut Żywności i Żywienia przeprowadził badanie dot. zawartości izomerów trans kwasów tłuszczowych w produktach typu fast food, z których wynika, że najwięcej tych związków znajduje się we frytkach, pizzy oraz hamburgerach.
Tym bardziej niepokojące jest to, że produkty te są często spożywane przez dzieci i młodzież. Badanie przeprowadzone wśród uczniów warszawskich szkół pokazuje, że 80% dzieci, minimum raz w tygodniu, spożywa żywność typu fast food, a co trzeci uczeń spożywa te produkty trzy i więcej razy w tygodniu.
Spożywanie tak niezdrowej żywności w młodym wieku prowadzić może nie tylko do rozwoju otyłości, z którą będzie bardzo trudno poradzić sobie w wieku dorosłym, ale również do rozwoju miażdżycy i zaburzeń w funkcjonowaniu układu nerwowego.
Czy istnieje zdrowy fast food?
Niestety słowo fast food nie ma nic wspólnego ze zdrowiem, jednak jeśli bardzo lubimy produkty z tej grupy, można takiego hamburgera czy pizzę przygotować samemu w domu, wybierając składniki, które nie są częścią „śmieciowego jedzenia”, czyli np. bułkę pełnoziarnistą, mięso mielone dobre gatunkowo i dużo różnorodnych warzyw.
Zobacz też: Statystyczna Polka chciałaby ważyć o 5 kilogramów mniej. A Ty?
Opracowanie: mgr Magdalena Siuba-Strzelińska, Instytut Żywności i Żywienia
