Terminologia gimnastyczna
Bez poprawnej terminologii profesjonalnej nie można upowszechniać doświadczeń praktycznego nauczania gimnastyki, jak również związanej z tym specjalistycznej literatury. Nie można także zapisać ćwiczenia przez brak dokładnych oznaczeń określających formę, specyfikę i sens stosowanych ćwiczeń.
W celu posłużenia się ustalonym nazewnictwem oraz dokładnym opisem ćwiczenia niezbędne jest określenie elementów ruchu na podstawie poprawnej terminologii. Wymagania te sprowadzają się do pewnych zasad zapisywania każdego ruchu, które obejmują:
- pozycję wyjściową, z której zaczyna się ruch, jak postawa zasadnicza, oparcie na ramionach, leżenie tyłem i inne;
- nazwę ruchu, np. skłon, wymach, wypad, wspieranie;
- kierunek ruchu, np. w lewo, w prawo, w przód, w tył;
- sposób wykonania ruchu, np. siłą, zamachem, szybko, powoli, rzutem;
- pozycję wyjściową przyjętą przez ciało i oddzielenie jego części w rezultacie wykonania ruchu (postawa zasadnicza, wykroczna, zakroczna itp.).
Zobacz też: Sport i ruch - vademecum
Przyrządy i skoki
Przy nazewnictwie oraz zapisywaniu ćwiczeń gimnastycznych na przyrządach i skokach powinno się stosować ustalone zasady, tak aby określić sposób wykonania i formę ruchu.
Zgodnie z tym należy:
- drogę przebytą kończynami i tułowiem wykazywać tylko wtedy, gdy ruch nie przebiega najkrótszą drogą;
- przy opisie wykonania ruchu należy dodać określenie pracy, znając formę ruchu.
- Szybkość ruchu i stopień napięcia mięśniowego (zamachem, siłą, rzutem itp.) podawać tylko wówczas, gdy różnią się one od zwykłych ruchów.
Ćwiczenia złożone
Opisując ćwiczenie złożone, należy wymienić składające się na nie ruchy w kolejności ich wykonania. Przy wykonywaniu dwóch elementów połączenia złożonego łączy się je spójnikiem „i”. Jeżeli zaś jeden z nich jest podstawowy, a drugi łączy się z pierwszym, używamy przyimka „z”. Pozycję końcową ciała i kończyn określa się tylko wtedy, gdy nie jest ona przewidziana nazwą ruchu.
W praktyce nauczycielskiej zazwyczaj nie ma potrzeby szczegółowego przestrzegania zasad zapisywania ruchu. Przy skróconym opisie wskazuje się i określa tylko te właściwości konkretnego ćwiczenia, które odróżniają go od innych z danej grupy. Do takich właściwości w ćwiczeniach wolnych należą: kierunek, amplituda i specyfika ruchu.
Zobacz też: Jak poradzić sobie z zakwasami?
Pozycje do ćwiczeń
Rozróżniamy trzy rodzaje pozycji do ćwiczeń:
1. Pozycje izolowane – pozwalają na umiejscowienie ruchu w poszczególnych odcinkach ciała i unieruchamiają te części, które nie powinny uczestniczyć w wykonywaniu danego ćwiczenia, np. siad skrzyżny, klęk jednonóż, leżenie tyłem itp. Pozycje izolowane stosuje się przede wszystkim na zajęciach z dziewczętami, przy ćwiczeniach korekcyjnych i rehabilitacyjnych wymagających wyłączenia z pracy pewnych partii mięśniowych.
2. Pozycje zmniejszające płaszczyznę, na której opiera się ciało, jak stanie jednonóż, waga przodem na jednej nodze, wspięcie na palcach. Pozycje takie utrudniają wykonanie ćwiczeń, ponieważ wymagają dodatkowej pracy mięśni związanej z utrzymaniem równowagi.
3. Pozycje utrudniające wykonanie ćwiczeń przez zwiększenie działania siły ciężkości, np. przy wspięciu na palcach wznos ramion w przód. Są one trudne i wobec tego wykonywane z młodzieżą starszą i sprawniejszą ruchowo. Stosując różnorodne pozycje wyjściowe, należy się kierować dwiema ogólnymi zasadami:
- im pozycja jest niższa, a płaszczyzna, na której opiera się ciało, szersza, tym bardziej będzie ona izolowana;
- im położenie ciała wyższe, tym wykonanie ćwiczenia trudniejsze.
Fragment pochodzi z książki "Ćwiczenia zwinnościowo-akrobatyczne, dwójkowe i piramidy" autorstwa Zbigniewa Szota, Małgorzaty Tomczak, Agnieszki Proczek i Joanny Paterek (Impuls, 2010).
