Ćwiczenia na skoliozę, aby miały szansę zmniejszać wadę, muszą być precyzyjnie dopasowane do skrzywienia kręgosłupa. Dawniej skoliozy „traktowano” ćwiczeniami symetrycznymi, które mogły co najwyżej zapobiegać pogłębianiu się skrzywienia. Obecnie w leczeniu skolioz stosuje się m.in. ćwiczenia asymetryczne, które mogą pomóc w zmniejszaniu rotacji kręgosłupa i jego skrzywienia. Dlatego nie będziemy opisywać tutaj konkretnych ćwiczeń. Podpowiadamy za to informacje o rodzajach ćwiczeń, ich działaniu oraz o metodach terapeutycznych stosowanych w skoliozach. Dzięki temu, mamy nadzieję, przekonasz się, że indywidualny dobór ćwiczeń na skoliozę dla dzieci i dorosłych jest sprawą absolutnie kluczową.
Spis treści:
- Ćwiczenia na skoliozę – rodzaje
- Ćwiczenia na skoliozę – terapie, metody
- Wspomaganie ćwiczeń na skoliozę
Ćwiczenia na skoliozę - rodzaje
Skrzywienie kręgosłupa jest wielopłaszczyznową wadą, która nie jest obojętna dla pracy narządów wewnętrznych. Dlatego przy jej leczeniu należy stosować różne typy ćwiczeń, które pozwolą korygować wadę we wszystkich płaszczyznach i usprawnią działanie układów, których funkcja może być zaburzona wskutek skoliozy.
Rozciągające ćwiczenia na skoliozę
Po wewnętrznej stronie łuku skoliozy mięśnie ulegają skróceniu, utrwalając wadę. Dlatego ważne jest, aby poprawić ich elastyczność, co ułatwi zmniejszanie krzywizny nieprawidłowych łuków i zapobieganie pogłębianiu się skrzywienia.
Ćwiczenia rozciągające polegają m.in. na przyjmowaniu odpowiednich pozycji ułożeniowych oraz na wykonywaniu konkretnych zadań ruchowych. Stosuje się też tzw. stretching postizometryczny, który polega na rozciąganiu mięśni po uprzednim ich statycznym napięciu.
W ramach ćwiczeń rozciągających stosuje się też ćwiczenia elongacyjne, czyli wydłużające kręgosłup, co zmniejsza krzywiznę łuków skoliozy.
Derotujące ćwiczenia na skoliozę
Ponieważ skolioza na pewnym etapie zaawansowania powoduje też rotację kręgosłupa (obracanie się), może wywoływać tzw. garb żebrowy lub wał lędźwiowy. Bardzo ważne jest, aby przeciwdziałać tej rotacji lub ją zmniejszać. W tym celu stosuje się ćwiczenia, które obracają skrzywiony odcinek kręgosłupa w kierunku przeciwnym do rotacji wywołanej skoliozą.
Oddechowe ćwiczenia na skoliozę
Przy znacznym stopniu skoliozy, funkcja układu oddechowego zostaje zaburzona. W czasie ćwiczeń szczególną uwagę przykłada się do kierowania powietrza w obszary płuc po stronie wklęsłej łuku skrzywienia. W ramach ćwiczeń na skoliozę wzmacnia się też mięśnie oddechowe i przeponę.
Ćwiczenia wzmacniające mięśnie na skoliozę
Po stronie wypukłej łuku skoliozy mięśnie przykręgosłupowe ulegają wydłużeniu i stają się słabsze. Ich wzmacnianie sprzyja korygowaniu wady. Bardzo często stosuje się też ćwiczenia wzmacniające pośladki i brzuch, które odpowiadają za utrzymywanie poprawnej postawy. Czasami niezbędne są ćwiczenia nierównomiernie działające na prawy i lewy pośladek oraz na grupę mięśni tylnych stron ud.
fot. Ćwiczenia na skoliozę piersiową/ Adobe Stock, New Africa
Ćwiczenia na skoliozę – terapie, metody
Część z bardzo licznych metod rehabilitacji została opracowana specjalnie do leczenia skolioz, a inne mogą być wykorzystywane do korekcji kręgosłupa, choć powstały jako sposób na inne dolegliwości. Metody, które mają wystarczające potwierdzenie naukowe w leczeniu skolioz to:
- Barcelona Scoliosis Physical Therapy, BSPTS (Hiszpania),
- DoboMed (Polska),
- Metoda Lyońska (Francja),
- MedX (USA),
- Schroth (Niemcy),
- Scientific Exercises Approach to Scoliosis, SEAS (Włochy).
Terapia FITS Funkcjonalna Indywidualna Terapia Skolioz jest polską i jedną z 7 metod, które uzyskały rekomendację Society on Scoliosis Orthopaedic and Rehabilitation Treatment – SOSORT. Oznacza to, że uznawana jest za wysoce skuteczną. Terapia zaczyna się od bardzo szczegółowego badania wady i jej skutków. Kolejny krok to dobór ćwiczenia, których celem jest ograniczenie powstałych nieprawidłowości w obrębie mięśni i powięzi. Następny etap terapii obejmuje kształtowanie prawidłowych wzorców ruchowych, a na końcu się je wzmacnia i utrwala.
Metoda Schroth to system ortopedyczno-oddechowy wg Lehnet-Schroth. Polega na korekcji skoliozy w trzech płaszczyznach oraz na zastosowaniu specjalnych ćwiczeń oddechowych. Wszystkie ćwiczenia są dobierane i nauczane indywidualnie. Metoda obejmuje wiele ćwiczeń asymetrycznych, które korygują ustawienie kręgosłupa.
Metoda DoboMed Powstała w Polsce. Jej twórczynią jest prof. Krystyna Dobosiewicz. Metoda polega na połączeniu trójwymiarowej korekcji kręgosłupa z ćwiczeniami oddechowymi i złożona jest z trzech etapów:
- wstępnego: ćwiczenia i fizykoterapia,
- właściwego: ćwiczenia oddechowe i korekcyjne trójpłaszczyznowe,
- utrwalającego: ćwiczenia utrwalające.
Wspomaganie ćwiczeń na skoliozę
Bardzo dobrym pomysłem jest zastosowanie, obok ćwiczeń na skoliozę, dodatkowych zabiegów i ćwiczeń terapeutycznych. Należą do nich:
- terapia manualna,
- terapio kranio-sakralna,
- metoda Vojty,
- metoda Bobath,
- neuromobilizacje wg Butlera,
- PNF.
Czytaj także:
Hatha joga a skolioza – joga pomaga czy szkodzi na skrzywienie kręgosłupa?
Ćwiczenia na proste plecy – jak się nie garbić
Ćwiczenia na kręgosłup do wykonania w domu
