Ustalenie Soboru Trydenckiego (XVI w.) o osobnej katechizacji dzieci było realizowane przez następne dwa wieki. Państwa wprowadziły wtedy obowiązek uczęszczania dzieci do szkół, a z tym wiązało się przeniesienie odpowiedzialności za katechizację z Kościoła na instytucję szkoły.
Innymi słowy, pojawiły się lekcje religii, które zastąpiły dotychczasowe, wspólne wysiłki rodziny i Kościoła w kwestii katechizacji. Poza momentami, w których to parafia przygotowywała dziecko do przyjęcia sakramentów świętych, szkoła przejęła sprawowanie pieczy nad duchowością dzieci.
Laicyzacja
Ten stan rzeczy wiązał się z jednym z największych problemów Kościoła, jakim stała się laicyzacja katechezy. Dotychczasowe pouczenia teoretyczne i praktyczne w sprawach wiary, stosowane przez Kościół, zostały zastąpione metodą szkolną – wyjaśnianiem tekstu. Odczytywane z katechizmu pytania i odpowiedzi katecheta analizował na przykładach, przy czym nacisk kładziono na pamięciowe opanowanie materiału bardziej, niż jego zrozumienie. Oświecenie (XVII/XVIII w.) pogłębiło proces zintelektualizowania nauki religii, któremu często towarzyszył brak odpowiedniego wychowania w rodzinie. Przesuwało to także wiek przyjmowania Komunii.
Przemiany katechizacji
Dzieci od XVI w. były przed przystąpieniem do Komunii egzaminowane z prawd wiary (a także wielu innych, teologicznych) przez proboszcza, a także oceniane przez rodziców pod względem rozwoju umysłowego i stopnia pobożności.
Z biegiem czasu, rozwojem społecznym i naukowym, także katechizacja ulegała zmianie. Na przełomie XIX i XX wieku niemały wpływ na nauczanie dzieci wywarła psychologia i pedagogika.
W roku 1917 został wydany Kodeks Prawa Kanonicznego, zawierający wymagania wobec przyszłych, młodych chrześcijan. Zgodnie z Kodeksem dzieci powinny znać prawdy wiary, ale tylko te, które są im konieczne do zbawienia. Mogą też przyjmować Eucharystię z pobożnością dziecka.
Są to zatem nieduże, w porównaniu z poprzednimi, wymagania wobec przystępujących do Pierwszej Komunii.
Katecheza dzisiaj
Zadania stawiane przed katechezą to: nauczanie, ale również wychowywanie w duchu religii, którego może zabraknąć w domu rodzinnym.
Nowe podręczniki do nauki religii nie zawierają tyle materiału do zapamiętania, co ówczesne, są raczej nastawione na proces zrozumienia i przyswojenia treści.
Z katechizmami zaczęto wydawać pomoce naukowe dla katechetów oraz dla dzieci – obrazy, filmy, mające ułatwić przyswajanie wiedzy z religii oraz ją znacząco urozmaicić.
