Kupując lub zamawiając jakąś usługę, zawierasz z przedsiębiorcą umowę. Jeżeli robisz to tylko dla siebie, jesteś konsumentką i masz określone prawa, które chronią twoje interesy. We wszystkich krajach Unii obowiązują takie same przepisy konsumenckie, u nas wprowadzone ustawą z 25 grudnia 2014 r.
Sprzedaż konsumencka
Przepisy wspomnianej ustawy dotyczą sprzedaży konsumenckiej, czyli takiej, w której kupujesz towar (usługę) w celach nie związanych z działalnością gospodarczą lub zawodową. Przedmiotem takiej sprzedaży mogą być tylko rzeczy ruchome (np. telewizor, kilogram mąki, paczka herbatników). Wyłączone są z niej:- media (energia, gaz, woda), chyba, że są sprzedawane w ograniczonym zakresie,
- przedmioty kupowane na egzekucji lub w postępowaniu upadłościowym,
- nieruchomości.
Umowa to podstawa
Umowa sprzedaży może być zawarta w sposób tradycyjny (np. zakupy w supermarkecie), poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość (przez internet). Przepisy o sprzedaży konsumenckiej dotyczą również zakupów w komisie oraz zakupu wyrobu na podstawie umowy o dzieło, np. mebli wykonanych w zakładzie usługowym. Forma umowy jest dowolna. Możesz zawrzeć ją ustnie (gdy np. umawiasz się z szewcem na naprawę butów), pisemnie (np. z operatorem o świadczenie usług telekomunikacyjnych) lub w sposób dorozumiany (np. chcąc skorzystać z taksówki wsiadasz do auta).Uwaga! Jeśli dostaniesz rzecz, której nie zamawiałaś, albo usługodawca wykona dla ciebie coś, o co nie prosiłaś, nie musisz za to płacić.
Obowiązki sprzedawcy
Przepisy obowiązujące od 25 grudnia 2014 r, nakładają na sprzedawcę szereg obowiązków. Ich zakres jest różny w zależności od tego, gdzie kupujesz.1. Przy sprzedaży tradycyjnej. Powinnaś otrzymać od sprzedawcy, w sposób jasny i zrozumiały, informacje o:
- głównych cechach świadczenia;
- danych identyfikujących przedsiębiorcę (w szczególności NIP lub KRS firmy, jej adres, numer telefonu);
- kosztach (sprzedawca musi podać cenę oraz cenę jednostkową tworu, jeśli sprzedawany jest na wagę, metry lub sztuki a także, wskazać wszystkie dodatkowe koszty związane z dostawą zakupu. Jeśli tego nie zrobi, nie będziesz musiała ich ponosić);
- sposobie i terminie wykonania świadczenia;
- prawie do reklamacji.
2. Przy sprzedaży na odległość. Oprócz powyższych obowiązków, sprzedawca musi:
- zadbać o to, abyś w momencie składania zamówienia wyraźnie potwierdziła to, że "wiesz, że zamówienie jest odpłatne". Jeżeli tak się nie stanie, umowa nie będzie zawarta.
- podać ci m.in. numer telefonu lub faksu, pod którymi będziesz mogła szybko i efektywnie kontaktować się z przedsiębiorcą;
- przekazać ci potwierdzenie zawarcia umowy przez Internet na trwałym nośniku w rozsądnym czasie po jej zawarciu, najpóźniej w chwili dostarczenia rzeczy lub przed rozpoczęciem świadczenia usługi;
- poinformować o sposobie i terminie realizacji prawa odstąpienia od umowy.
Warto wiedzieć. W przypadku umów zawieranych przez telefon, sprzedawca musi uzyskać twoją zgodę na przedstawienie oferty. Ponadto, jeśli proponuje ci zwarcie umowy, musi potwierdzić jej treść na papierze lub innym trwałym nośniku (np. wiadomością e-mail). Dopiero, gdy oświadczysz, że przyjmujesz proponowane warunki (koniecznie na piśmie lub innym nośniku), umowę uważa się za zawartą.
Niezależnie od sposobu zawarcia umowy (w sklepie tradycyjnym, na odległość), sprzedawca ma obowiązek wydać ci towar niezwłocznie, nie później niż w ciągu 30 dni od zawarcia umowy (chyba że umówiliście się inaczej). Jeśli się spóźnia, możesz wyznaczyć mu dodatkowy termin, a gdy go nie dotrzyma – odstąpić od umowy.
Uwaga! Przy umowie na odległość sprzedawca odpowiada za utratę lub uszkodzenie zakupu do momentu dostarczenia go do ciebie. Jeśli jednak to ty wybierasz przewoźnika i zlecasz mu przywiezienie zakupu – ty ponosisz odpowiedzialność.
Zwrot nie zawsze możliwy
Kupując w sklepie tradycyjnym, masz możliwość zwrotu tylko, kiedy zgodzi się na to sprzedawca. Natomiast dokonując zakupu na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, możesz odstąpić od umowy bez podania przyczyny. Składasz wtedy oświadczenie – pisemnie (listownie, pocztą elektroniczną) lub osobiście (za potwierdzeniem dostarczenia). Jeśli nie masz formularza od sprzedawcy, możesz przygotować własne oświadczenie lub skorzystać z gotowego wzoru (znajdziesz go na www.prawakonsumenta.uokik.gov.pl).Na odstąpienie od umowy masz 14 dni kalendarzowych od otrzymania towaru lub zawarcia umowy. Sprzedawca ma obowiązek poinformować cię o tym prawie. Jeśli tego nie zrobi, to prawo do odstąpienia od umowy przysługuje aż przez 12 miesięcy. Zakup powinnaś odesłać w ciągu 14 dni od odstąpienia od umowy i to na własny koszt, chyba że sprzedawca zgodził się go ponieść albo nie uprzedził cię wcześniej o tym, że to ty go płacisz.
Kiedy odstępujesz od umowy, sprzedawca ma obowiązek zwrócić ci wszystkie koszty (w tym związane z dostarczeniem towaru) nie później niż w terminie 14 dni od otrzymania twojego oświadczenia.
Uwaga! Zwrot kosztów wysyłki następuje według najniższej możliwej opcji proponowanej przez sklep.
Warto wiedzieć. Nie możesz odstąpić od umowy m.in. w przypadku: towarów wykonanych według twojego zlecenia (np. meble na wymiar), towarów o krótkiej dacie przydatności do spożycia,towarów wymagających opakowania dla higieny i zdrowia, o ile takie opakowanie zostało naruszone.
Prawo do reklamacji
Jeśli kupiony artykuł jest niezgodny z umową lub uszkodzony, możesz złożyć reklamację. Musisz tylko zdecydować, czy robisz to w oparciu o rękojmię czy gwarancję, jeśli otrzymałaś ją przy zakupie (jest zwykle udzielana na sprzęt RTV lub AGD i inny sprzęt elektroniczny). Gwarancja jest dodatkowym dobrowolnym oświadczeniem gwaranta i tylko od ciebie zależy, czy z niej skorzystasz. Przed podjęciem decyzji zastanów się, który z tych sposobów będzie dla ciebie korzystniejszy. Pamiętaj, że sprzedawca nie może narzucić ci podstawy reklamacji.Na złożenie reklamacji masz dwa lata od dnia wydania ci towaru (ten termin obowiązuje (w całej Unii Europejskiej). Jeśli kupiłaś rzecz używaną – termin na reklamację wynosi rok. Sprzedawca ma obowiązek cię poinformować o skróceniu okresu odpowiedzialności przed dokonaniem zakupu. Jeśli tego nie zrobił, przyjmuje się, że okres odpowiedzialności z tytułu rękojmi trwa dwa lata.
Warto wiedzieć. Jeśli stwierdzisz istnienie wady fizycznej przed upływem roku, to przyjmuje się, że była już w chwili wydania produktu. Jeśli stwierdzisz to w okresie 12–24 miesięcy, ty będziesz musiała udowodnić, że istniała w momencie wydania.Reklamacja musi być rozpatrzona w ciągu 14 dni od daty jej złożenia.
Alicja Hass
autorka jest redaktorem Przyjaciółki i Pani domu
autorka jest redaktorem Przyjaciółki i Pani domu