Rozmowa współtworzy życie
Wyrażanie siebie i reagowanie na drugą osobę to proces charakteryzujący się wzajemnością. Oznacza to, że poprzez rozmowę współtworzymy własne życie. Skoro możliwość bycia wysłuchanym ma nas definiować i pomagać nam budować poczucie własnej wartości, osobą słuchającą musi być ktoś, kogo sami chętnie wysłuchamy.
Równowaga
Odpowiednia równowaga między wyrażaniem siebie (mówieniem) a zaspokajaniem potrzeb drugiej osoby (słuchaniem) umożliwia stworzenie warunków do tego, by bliskie sobie osoby mogły komunikować się jak niezależni, równi sobie ludzie. Życie jest bardzo ubogie, kiedy tej równowagi brakuje — kiedy w relacjach ze światem lub najbliższą osobą człowiek nie potrafi w pełni wyrazić własnego ja lub zachowywać się wystarczająco empatycznie wobec innych.
Zobacz też: Dlaczego warto słuchać dzieci?
Kwestia kształtowania osobowości
Słuchanie jest tak istotne z punktu widzenia kształtowania osobowości człowieka, ponieważ słowa mają moc opisywania i przekazywania doświadczeń, ale także moc ich przekształcania i negowania. Wszystkie myśli i uczucia, które są akceptowane przez drugą osobę („Tak, to przecież cudownie!”), stają się częścią naszego ja społecznego, czyli ja, którym się czujemy i które dzielimy z innymi.
Zobacz też: Czy potrafisz słuchać innych?
Ja – nie ja
Myśli i uczucia nieznajdujące uznania w oczach innych („Zacznijmy od tego, że w ogóle nie powinieneś się tak czuć”) stają się z kolei częścią ja prywatnego, z którego istnienia zdajemy sobie sprawę, ale od którego staramy się odciąć, niekiedy ukrywając je nawet przed samym sobą. Wiele myśli i uczuć, które nie znajdują akceptacji w oczach innych, staje się elementem naszego ja wypartego, które psychiatra interpersonalny Harry Stack Sullivan nazywa „nie ja”.
Jedni rodzice bywają zbyt niecierpliwi, by tolerować gniew dziecka, a inni czują się zbyt zawstydzeni, aby rozmawiać z dzieckiem na tematy związane z seksem. Każdy z nas ma w sobie wewnętrzne ja, które napawa nas tak wielkim niepokojem, że wolimy odmawiać mu roli w kształtowaniu naszej osobowości. Słuchanie pomaga nam budować własną osobowość, natomiast jego brak czyni nas emocjonalnymi kalekami.
Fragment pochodzi z książki „Zatracona sztuka słuchania” Michaela P. Nicholsa (Wydawnictwo Helion, 2008). Publikacja za wiedzą wydawcy.
