Czym są postawy rodzicielskie?
Postawy rodzicielskie to względnie trwałe konstrukty zakorzenione w osobowości. Są pewną formą ustosunkowania rodziców do dzieci oraz ich wychowania, ukształtowaną podczas pełnienia funkcji rodzicielskich. Postawy rodzicielskie są jednocześnie na tyle plastyczne, by ulegać zmianom i dostosowywać się do rozwoju dziecka.
Postawy te mogą mieć pozytywny lub negatywny charakter. Z postawami pozytywnymi wiążą się działania i zachowania rodziców ukierunkowane na szeroko rozumiane dobro dziecka, jak np. duże zaangażowanie w jego wychowanie. Postawy negatywne są natomiast związane z przejawianiem zachowań negatywnych wobec dziecka, jak agresja, zaniedbywanie czy kary fizyczne.
Polecamy: Chudnij zimą
Źródła postaw rodzicielskich
Rodziny, z których wywodzą się rodzice mają ogromne znaczenie dla posiadanych przez nich zasobów, gdyż kształtowanie osobowości ma miejsce w najwcześniejszym okresie życia. Czynnikami, które sprzyjać będą dobremu sprawowaniu funkcji rodzicielskich, a tym samym rozwijaniu pozytywnych postaw, są tolerancja dla indywidualności i intymności, otwarta i szczera komunikacja oraz stosowne do wieku, odpowiedzialne wypełnianie zadań i nakładanie obowiązków.
Ważne jest również by związek małżeński rodziców prawidłowo funkcjonował, aby służyli sobie nawzajem wsparciem w pełnieniu roli rodzica. Małżonkowie, których związek jest słabej jakości, mają bardziej negatywne nastawienia do rodzicielstwa, przez co są mniej zaangażowani w wychowanie dzieci, lub przeciwnie – nadopiekuńczy.
Samo dziecko również w pewnym stopniu determinuje przejawianie pewnych zachowań i ustosunkowań przez rodziców. Znaczenie w ich kształtowaniu mogą mieć takie czynniki jak wiek dziecka czy jego płeć.
Wpływ na kształtowanie postaw rodzicielskich w pewnym stopniu mają również wzorce preferowane w danej kulturze.
Polecamy: Dieta w pracy
Rodzaje postaw rodzicielskich
Stworzonych zostało wiele typologii postaw rodzicielskich. W Polsce największą popularność zyskał podział autorstwa Marii Ziemskiej. Wyodrębniła ona osiem głównych postaw, które ułożone są w przeciwstawne pary:
- akceptacja – odrzucenie (zaspokajanie potrzeb dziecka vs przejawiane negatywnych uczuć),
- współdziałanie – unikanie (zaangażowanie w sprawy dziecka vs zaniedbywanie jego potrzeb),
- rozumna swoboda – nadmierne ochranianie (stosowne do wieku zaufanie wobec dziecka vs nadmierna opiekuńczość),
- uznanie praw – nadmierne wymaganie (racjonalna kontrola vs sztywne reguły wychowawcze).
