Jasnota jest trwałą rośliną zielną (z rodziny wargowych) o czworokątnej łodydze, pustej w środku. Wyrasta do wysokości 60 cm. W międzywęźlach, w kątach liści górnych pojawiają się zrosłopłatkowe, białokremowe kwiaty, mają one kielichy w postaci zgiętej rurki z pięcioma długimi ząbkami. Natomiast z kątów dolnych liści wyrastają boczne pędy. Owoc stanowi czterodzielna rozłupka. Kwitnie od wiosny do jesieni, jest rośliną miododajną i dodatkowo jest źródłem żółtego barwnika.
Zbieranie i suszenie
Zbiór kwiatów powinien być przeprowadzany w pełni ich rozwinięcia, a suszenie tuż po zbiorze, w miejscach przewiewnych. Natomiast surowiec zielony suszy się w temperaturze do 40ºC, niekiedy zbiera się również korzenie (zbiór jesienią lub wczesną wiosną), które należy suszyć w otwartym piekarniku w temperaturze do 60ºC. Gotowy susz należy przechowywać w papierowych woreczkach w suchym miejscu.
Zobacz też: Jak suszyć zioła?
Skład i działanie
Ziele to zawiera flawonoidy, garbniki, śluzy, saponiny, olejek eteryczny, sole mineralne, karoten, cukrowce, glikozyd, ksantofil, cholinę, biogenne aminy i inne związki. Kwiaty (najbardziej przydatne z całej rośliny) posiadają właściwości rozpuszczające flegmę i hamujące krwawienia wewnętrzne przy pluciu krwią, pomagają przy nieżytach dróg oddechowych i kłopotach trawiennych (poprawiają przemianę materii). Zapobiegają tworzeniu się złogów w krwiobiegu.
Kiedy stosować?
W medycynie ludowej głuchą pokrzywę stosuje się przy wyrzutach skórnych, do oczyszczania krwi, a napar ze szczytów jej kwiatostanów działa przeciwbiegunkowo. Korzeń działa moczopędnie, napotnie i silnie wykrztuśnie, jest zalecany w stanach zapalnych układu oddechowego (astmie, katarze siennym). Ziele i kwiaty hamują krwotoki maciczne. Preparaty z jasnoty zwiększają liczbę erytrocytów we krwi, uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, mają właściwości odtruwające, żółciopędne i przeciwcukrzycowe.
Wzmacniają, odkażają i korzystnie wpływają na śledzionę, trzustkę oraz wątrobę. Zioło to nazywane bywa także „lekiem chorób kobiecych”, jest polecane przy białych upławach, w nieregularnym krwawieniu miesięcznym i zapaleniach przydatków. Pomaga przy krwotokach pozamiesiączkowych i w skurczach mięśni gładkich. Przy wspomnianych powyżej nieregularnych krwawieniach zaleca się równoczesne nasiadówki i picie naparu. Stosowanie jasnoty wskazane jest też przy nadmiernej nerwowości, stanach lękowych, bezsenności, wewnętrznym niepokoju, lękach i stresie – ułatwiają zasypianie.
Odwar: 2 łyżki korzenia zalać 2 szklankami wody, gotować 5 minut – odstawić na 20 minut, przecedzić, słodzić miodem (przy chorobach zakaźnych, przeziębieniach, kaszlu).
Pić jak napar.
Przy schorzeniach układu pokarmowego nie słodzić.
Zobacz też: Jak przygotować na z ziół?
Zobacz koniecznie - Vademecum ziół
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
