Każdy, kto miał choć jedno ryzykowne zachowanie seksualne, powinien zbadać się w kierunku HIV. W Polsce taki test można zrobić szybko, anonimowo i bezpłatnie; nie trzeba mieć skierowania od specjalisty. To jedyny sposób na to, by upewnić się, że jest się zdrowym.
W diagnostyce przeciwciał anty-HIV stosuje się dwa rodzaje testów: test przesiewowy (skriningowy) oraz test potwierdzeniowy (najczęściej test Western blot). Testy przesiewowe są niezwykle czułe, co oznacza, iż wykrywana jest nawet bardzo niewielka aktywność przeciwciał anty-HIV. Jednakże tak duża czułość testu przesiewowego sprawia, że ma on nieco mniejszą swoistość: może błędnie wskazywać na obecność przeciwciał anty-HIV. Aby potwierdzić wynik, należy wykonać test potwierdzeniowy.
Test na obecność przeciwciała anty-HIV
Test przesiewowy trwa zaledwie kilkanaście minut. Wykonuje się go z próbki krwi (nie trzeba być na czczo). Wynik testu można otrzymać nawet następnego dnia.
Test nie identyfikuje wirusa, tylko przeciwciała anty-HIV wytwarzane przez układ odpornościowy w reakcji na kontakt z nim. Kiedy wirus przedostaje się do organizmu, rozpoczyna dynamiczne namnażanie. Organizm potrzebuje około 12 tygodni na wyprodukowanie przeciwciał w ilości możliwej do wykrycia przez test. Ten czas tzw. okienko serologiczne. Tak więc, aby uzyskać wiarygodny wynik testu, musi upłynąć co najmniej 12 tygodni od ostatniej ryzykownej sytuacji, w której mogło dojść do zakażenia (np. od niezabezpieczonego stosunku z osobą, co do której zdrowia – statusu serologicznego – nie mamy pewności).
– Mówiąc najprościej: jeśli wykonamy test za wcześnie, badanie może nie wykryć przeciwciał i da nam wynik fałszywie negatywny. W takim wypadku konieczne jest powtórzenie testu – wyjaśnia Katarzyna Sikorska, doradca HIV/AIDS ze Stowarzyszenia Pomoc Socjalna.
Wynik fałszywie dodatni - czy to możliwe?
Wynik może być również fałszywie pozytywny. Może się tak zdarzyć:
- u kobiet w ciąży, zwłaszcza w I i III trymestrze,
- u pacjentów z chorobami upośledzającymi układ odpornościowy,
- u osób z ciężkim upośledzeniem wątroby lub nerek,
- podczas infekcji,
- w ciągu pierwszych 2-3 tygodni po szczepieniu,
- w przebiegu chorób nowotworowych,
- w przypadku leczenia hormonalnego.
– Każdy pozytywny wynik testu powinien zostać potwierdzony dodatkowym testem, tzw. Western blot. Dopiero ten test daje 100% pewności, co do wyniku – mówi Katarzyna Sikorska.
Warto więc udać się na badanie do placówki, w której standardowo wykonuje się test Western blot. Prywatne laboratoria nie zawsze mają taką możliwość, dlatego najlepiej udać się do jednego z Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych (adresy punktów na www.aids.gov.pl).
Warto wiedzieć: Jak wygląda życie z wirusem HIV?
Test Western blot
Test Western blot jest testem potwierdzeniowym, wykonywanym, gdy badana próbka surowicy okazała się reaktywna w teście przesiewowym. Testy Western blot dla HIV-1 i HIV-2 są dostępne komercyjnie. Wyniki tego testu że być:
- dodatni (potwierdza obecność wirusa w organizmie, ale nie oznacza osoba badana ma lub będzie miała AIDS),
- ujemny (taki wynik wyklucza zakażenie wirusem; należy jednak pamiętać, że tzw. okienku serologicznym wynik może być fałszywie ujemny),
- nieokreślony (w przypadku niekompletnego wzoru prążków na pasku nitrocelulozy; w takich przypadkach test należy powtórzyć po kilku tygodniach lub miesiącach).
Pomoc specjalisty
W każdym Punkcie Konsultacyjno-Diagnostycznym badany może porozmawiać z wykwalifikowanym doradcą, który oszacuje ryzyko zakażenia, udzieli odpowiedzi na pytania i pomoże rozwiać wątpliwości. Jeśli wynik okaże się pozytywny, doradca wskaże dalsze postępowanie i możliwości leczenia.
Test to nie profilaktyka
Testu nie można traktować jako profilaktyki zakażenia HIV. Należy pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu każdego kontaktu seksualnego z partnerem, co do którego statusu serologicznego nie mamy pewności.
Zobacz także: Czy mleko zakażonej matki zawiera wirus HIV?
Źródło: materiały prasowe kampanii „ABC seksu w obrazkach” współorganizowanej przez miasto stołeczne Warszawa/mk
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
