fot. Fotolia
Kto i dlaczego cierpi na zaburzenia odżywiania?
Problemy z odżywianiem ma już około 50% gimnazjalistek. W znaczącym stopniu obsesja kontrolowania swojej wagi dotyczy kobiet, chociaż zaburzenia odżywiania to problem, który dotyka również mężczyzn.
Statystycznie częstotliwość występowania bulimii wśród populacji wynosi około 30 kobiet i 1 mężczyzna na 100 tys., zapadalność zaś występuje najczęściej w przedziale wiekowym 18. do 25. roku życia.
Współcześni naukowcy, badając zjawiska anoreksji i bulimii, wiedzą na ten temat coraz więcej. Jest wiele przyczyn, które zwiększają możliwość wystąpienia takiego zaburzenia. Często cechy te są nie uświadomione i racjonalnie dostępne osobie z zaburzeniami.
Wiadomo, że osoby mające skłonność do wystąpienia anoreksji lub bulimii są bardzo zdyscyplinowane, rygorystyczne w stosunku do siebie i otoczenia, mają wysoki poziom moralności wyniesiony z domu rodzinnego. Oceniają siebie i innych bardzo surowo i krytycznie, co może być wynikiem doznawanej psychicznej przemocy. Nadmiernie kontrolują swoje zachowanie, co przejawia się między innymi wyjątkową grzecznością w kontaktach interpersonalnych.
Nie akceptują u siebie negatywnych emocji (złości, lęku, niepokoju), oceniane są przez innych jako miłe i przyjazne (same nie mają wglądu we własne emocje). Mogą mieć skłonności do samookaleczeń, nadużywania alkoholu i stosowania narkotyków (przejaw zachowań autoagresywnych – zwłaszcza w przebiegu bulimii).
Zaburzenie odżywiania nie występuje w domach, gdzie brakuje żywności, lecz rodzinnego ciepła. Zapracowani i „nieobecni” ojcowie oraz nadopiekuńcze i troskliwe matki mogą skutecznie przyczynić się do podtrzymywania takiego stanu. Przejmowanie kontroli nad odżywianiem często jest ostatnią próbą odzyskania kontroli nad własnym życiem.
Jak rozpoznać anoreksję?
Zgodnie z klasyfikacją ICD-10 jadłowstręt psychiczny jest zaburzeniem charakteryzującym się celową utratą wagi wywołaną lub podtrzymywaną przez pacjenta i podobnie jak w przypadku bulimii anoreksja jest zaburzeniem o wielu przyczynach.
Do rozpoznania jadłowstrętu psychicznego według ICD-10 konieczne jest rozpoznanie następujących objawów:
- utrzymywanie masy ciała na poziomie co najmniej 15% poniżej wartości oczekiwanej (aktualna waga w oczach pacjentki jest za wysoka),
- zmniejszenie masy ciała jest wynikiem unikania produktów wysokoenergetycznych, ponadto celowe jest dążenie do jednej z następujących czynności: prowokowanie wymiotów, używanie substancji przeczyszczających, stosowanie wyczerpujących ćwiczeń fizycznych, przyjmowanie substancji tłumiących łaknienie,
- brak akceptacji własnego ciała przyjmującej postać wyobrażonej otyłości występującej w formie natrętnych myśli, powodujących ciągłe narzucanie sobie niskiego limitu masy ciała,
- rozliczne zaburzenia gospodarki hormonalnej obejmujące oś przysadkowo-nadnerczową, która u kobiet przejawia się zatrzymaniem cyklu miesiączkowego oraz innymi zaburzeniami natury hormonalnej,
- jeśli choroba miała swój początek przed okresem pokwitania, to zjawiska związane z tym cyklem pozostaną opóźnione lub zahamowane.
Zobacz też: Anoreksja - studium przypadku. Historia Asi
Jak leczyć anoreksję?
Zaburzenia odżywiania to najczęściej „choroba” całej rodziny i to ona powinna uczestniczyć w leczeniu.
Pierwszym krokiem w pracy terapeutycznej jest wyodrębnienie objawów jako jednostki chorobowej z późniejszym ich minimalizowaniem. Punktem zwrotnym w pracy jest próba zmniejszenia poczucia winy oraz wstydu powiązanego z występującą chorobą.
Identyfikowanie funkcji objawów pozwala na późniejsze zastąpienie dysfunkcjonalnych mechanizmów innymi, które mają formę dobroczynnych zachowań. Celem takowej jest zmiana sposobu myślenia i zachowania chorych, poprawa obrazu własnej osoby, jak również przekształcanie mechanizmów obronnych modyfikujących zaspakajanie własnych potrzeb, czyli zmniejszamy barierę ograniczającą wewnętrzny wgląd w naszą pozytywną ocenę.
W efekcie prowadzi to do zmiany nawyków żywieniowych, jak też wzrostu samooceny, przywracania stabilnego poczucia godności, jak też poprawy jakości życia pacjentek.
Zobacz też: Jak się leczy żarłoczność psychiczną, czyli bulimię?
Autor: Tomasz Stepnowski, psycholog.
Bibliografia: M. Talarczyk „Bulimia – przepisy, paradoksy i zaklęcia”, Media Rodzina, 2010.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
