Druidzi byli kapłanami starych obrzędów religijnych. Pierwsze wzmianki o nich odnajdujemy w siedemnastu starożytnych tekstach greckich i rzymskich. Pisali o nich m.in. Pliniusz, Diodorus Siculus, Strabon, Ammianus, Diogenes czy Cezar. Mieli oni także różne poglądy, co do ich pochodzenia. Według Pliniusz druidyzm powstał w Galii skąd rozprzestrzenił się na tereny Brytanii. Cezar miał natomiast zupełnie odmienne zdanie i uważał, że było na odwrót. Współczesnym badaczom również nie udało się dokładnie ustalić jak było naprawdę.
Zdania są odmienne również, jeśli chodzi o etymologię słowa druid. W języku greckim podobnie brzmiące słowo "drys" znaczy dąb, jak uważa Pliniusz, i tłumaczy to tym, że największą świętością druidów była jemioła rosnącą na dębie. Współcześni badacze wywodzą słowo druid od słów "uid", "vid", czyli wiedzieć, poznawać. Zatem można by sądzić, że nazwa pierwotna oznaczałaby najmądrzejszych.
Co druidzi wiedzieli o gwiazdach, runach i przyrodzie?
Ze źródeł pisanych wynika, że stan kapłański nie był dziedziczny. Druidzi sprawowali funkcje edukacji i wiedzy. Tradycję kapłańską i wiedzę tajemną przekazywali sobie w formie ustnej, dlatego też niewiele o nich wiemy. Wiedza, jaką przekazywali kapłani była bardzo szeroka i różnorodna. Druidzi nauczali młodych ludzi z wyższych sfer społecznych o gwiazdach, przyrodzie, runach, mocy i bogach, a także o nieśmiertelności duszy i reinkarnacji, by rozbudzić odwagę i poskromić strach przed śmiercią. Kładli też ogromny nacisk na uczenie się poezji. Na podstawie iryjskich tekstów wiemy, że nauki te określano jako druidecht - wiedza druidów. Nauka mogła trwać nawet 20 lat.
Zobacz także: Jak wróżyć z run?
Jakie były sposoby wróżenia?
W Irlandii obserwuje się ustabilizowany podział na druidów, filidów i bardów. Funkcją filidów było wróżenie. Rozróżniano trzy sposoby wróżenia, które należały do obowiązkowych umiejętności. Pierwszy nazywał się "imbas forosna" i polegał na wróżeniu z zaklinaniem własnych rąk lub po wezwaniu bogów przed zaśnięciem. Wróżba była poprzedzona gryzieniem mięsa wieprza, psa lub kota. Drugi system zwał się "teinm laegdai" i polegał na dotknięciu czarodziejską różdżką przedmiotu, który chciano poznać, oraz zaimprowizowaniu czterowiersza. Ostatni sposób zwał się "dichetal di chennaib" i polegał na ugryzieniu końca własnego palca oraz odpowiedzi czterowierszem na zadane pytanie.
Filidowie znali sposoby wywoływania i zaklinania duchów. Wiedza o ziołach i ich leczniczych właściwościach była także przywilejem tych ludzi.
Kto mógł zostać filidim?
Filidim można było zostać od czwartego stopnia "fochluc" i uzyskać prawo do noszenia magicznej różdżki, symbolizującej gałązkę drzewa wiedzy, oraz specjalnego płaszcza honorowego, zwanego "tugen". Każdy stopień wiedzy i wtajemniczenia uprawniał filego do posiadania uczniów i nadawania im stopni poniżej własnego. W ten sposób bractwo filidów w mniejszym stopniu miało charakter organizacji kapłańskiej, a bardziej przypominał szkołę kształcącą intelektualną elitę społeczeństwa. Mimo czynności magicznych i rytualnego cyklu wtajemniczeń dominowały cechy świeckie.
Na czym polegał konflikt między druidami a filidami?
Nie wiadomo nic, bowiem o sprawowaniu kultu ani o przewadze wiedzy teologicznej. Filidowie korzystali z prawa nietykalności poza obrębem plemienia. Mogli bez szwanku przebywać na terytorium wroga nawet w czasie wojny. Mieli też prawo odbywać wędrówki po całej Irlandii, wygłaszając swe opowieści i korzystać ze specjalnej formy gościny, to znaczy żyć na koszt miejscowej ludności.
Konflikt między druidami a filidami wynikał z różnic w ich społecznej roli i prestiżu. Filidowie górowali umiejętnościami i jakością nauczania oraz zwartością i solidarnością bractwa. Druidowie przewyższali ich prestiżem społecznym. Bardowie byli pieśniarzami. Zajmowali wysoką pozycję w celtyckiej hierarchii społecznej. Byli obdarzeni siłą komponowania pieśni i poezji. W swoich utworach przedstawiali wiedzę historyczną, zachowywali pamięć o przodkach i rytuałach oraz znali genealogię każdego rodu we własnym klanie. W zasadzie nie było większej różnicy w funkcjach i społecznym znaczeniu filidów i druidów.
Co ma wspólnego horoskop celtycki z kultem drzew?
Starożytni Celtowie kochali przyrodę, starali się ją jak najlepiej zrozumieć. To właśnie oni stworzyli kult Świętego Gaju. Czcili bóstwa wody i drzew. Kult drzew jest ściśle powiązany z horoskopem celtyckim. Znajdują się w nim święte drzewa, którym oddawano cześć oraz drzewa-symbole. Każde ścinanie drzewa wiązało się z rytuałem. Spotykali się w świętych gajach 1 maja. Potomkowie Galów do dziś wierzą, że Księżyc napełnia wilgocią pnie drzew i że podczas pełni się ona zmniejsza.
Zobacz także: Horoskop celtycki
Celtowie wierzyli, że ludzie urodzeni w poszczególnych miesiącach są podobni do cech drzew. I tak, np. są mocni jak dęby, subtelni jak brzozy, skromni jak wiązy. Jabłoń, jodła, cyprys, klon lub sosna odpowiada za inteligencję, dowcip oraz analityczny umysł. Topola, wierzba, leszczyna, jarzębina, jesion, brzoza symbolizuje inteligencję, wyobraźnię, zdolność do syntezy, fantazję. Najważniejsze okresy w roku to przesilenie letnie i zimowe.
Święta obchodzone przez druidów
Rolą druidów było również składanie ofiar ze zwierząt i z ludzi podczas świąt. Wyróżniano cztery święta wśród społeczności Celtów. Imbolc rozpoczynał rok, nazywany był Świętem Oczyszczenia obchodzonym od 1 lutego do 21 marca. W Imbolc podpalano snop siana odziany w kobiece szaty.
Kolejne było Beltaine inaczej Ognie Bela - boga słońca, obchodzone 1 maja. Wtedy na terenie świętego kręgu rozpalany był nowy, święty ogień. W tym celu druid używał dziewięciu kawałków dziewięciu różnych drzew. Czasami rozpalano dwa ogniska, pomiędzy którymi przeprowadzano ludzi i zwierzęta, co miało moc oczyszczającą i uzdrawiającą. Podczas obchodów uroczystości palono skazańców w klatkach z wikliny wyplatanych na kształt człowieka), palono również bezdomne koty.
Trzecim świętem był Eochaida Allatia. Odbywało się około 1 sierpnia, a wiązało się z kosztowaniem owoców i warzyw. Podczas tego święta odprawiano lament, choć zdarzały się również ofiary ze zwierząt i ludzi.
Czwartym i ostatnim świętem było, Samhain przypadające na 1 listopada. Najważniejsze obrzędy odbywały się nad kotłem życia i zmartwychwstania. Było to święto nowo obranego króla, który po rocznym czy trzyletnim panowaniu musiał umrzeć. W Samhain wieszano ofiary, w Irlandii podczas tego święta składano ofiary z dzieci pierworodnych - Primagen Cacha Clainde. Podczas Nocy Pucka otwierały się kurhany i zmarli pod widocznymi postaciami świętowali z żywymi oraz święcili drzewa klanowe.
Dlaczego druidyzm upadł?
Kiedy nastąpił upadek druidyzmu nie wiadomo. Znane są natomiast pewne czynniki, które się do tego przyczyniły. Były to z pewnością prześladowania przez Rzymian oraz działalność ewangelizatorska.
Mimo to, że źródła historyczne przekazały nam nierzadko okrutny obraz druidów są dla nas oraz dla współczesnych badaczy wciąż zagadką, którą myślę powinniśmy dalej zgłębiać.
