fot. Fotolia
Dziś często i mężczyźni przyłączają się do andrzejkowych zabaw, podczas gdy kiedyś mieli oni swoje własne, oddzielne święto. Kawalerowie bowiem wróżyli sobie podczas Katarzynek przypadających na 5 dni przed „babskimi” Andrzejkami.
Historia Andrzejek
Tradycje andrzejkowe mają prawdopodobnie swoje korzenie w starożytnej Grecji. Wskazuje na to etymologia słów: Andrzej po grecku znaczy Andress. Według wierzeń Greków dusza ludzka miała po śmierci zyskiwać dar jasnowidzenia. Jednocześnie mogła wpływać na świat doczesny. Inni wiążą dzisiejsze andrzejki z tradycją starogermańską - kultem boga płodności Freya. W wierzeniach ludowych przed adwentem (na ten okres właśnie przypadają Andrzejki) po ziemi błąkały się duchy, które miały wspomóc moc wróżb.
Andrzejki najhuczniej obchodzone są w Szkocji – św. Andrzej jest jej patronem. Obchody tego święta wyglądają jednak nieco inaczej, niż w Polsce.
Zobacz też: Kwiatowe wróżby andrzejkowe
Dawne wróżby
Dawniej kobiety nie lały wosku przed dziurkę w kluczu. Dziewczęta wróżyły sobie z własnoręcznie przygotowanych – według szczegółowego rytuału – pierogów i placków. Gotowe smakołyki wykładano na podłodze. Następnie wpuszczano do domu psa: placek, który został porwany, jako pierwszy miał być dowodem na szybkie zamążpójście.
Inną tradycją było liczenie kołków w płocie. Ich parzysta liczba oznaczała ślub. W miastach i na dworach miały miejsce inne tradycje. Jednakowymi naczyniami przykrywano obrączkę, różaniec i kwiatek. W zależności od dokonanego wyboru wróżba oznaczała zamążpójście, wstąpienie do zakonu lub staropanieństwo.
Krzyż św. Andrzeja
Św. Andrzej został ukrzyżowany 30 listopada 70 r. n.e. Nazwa „Krzyż świętego Andrzeja” pochodzi właśnie od tego wydarzenia, ponieważ umarł na krzyżu w kształcie litery X. Obecnie znak ten wykorzystywany jest głównie, jako oznaczenie przejazdu kolejowego.
Zobacz też: Babskie andrzejki - w co się bawić?
Andrzejkowe przysłowia
Z dniem św. Andrzeja wiążą się również dosyć liczne przysłowia, choć znane są zdecydowanie mniej, niż lanie wosku:
- Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży.
- Na św. Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja
- Święty Andrzej wróży szczęście i szybkie zamęście
- Śnieg na Andrzeja dla zboża zła nadzieja.
- Gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi bez błota.
