Aby móc korzystać z ochrony prawnej, która ci przysługuje, musisz mieć zaświadczenie lekarskie potwierdzające ciążę i przedstawić je swojemu pracodawcy. Przepisy nie określają terminu, w jakim należy to zrobić – w twoim interesie leży, aby było to jak najszybciej, bo wtedy pracodawca będzie wiedział, że nie może zlecać ci pewnych prac. Pracodawca ma obowiązek zwolnić cię z pracy na zalecone przez lekarza badania przeprowadzone w związku z ciążą, jeśli nie możesz wykonać ich poza godzinami pracy. Za ten czas przysługuje ci wynagrodzenie.
Praca, ale nie każda
Gdy jesteś w ciąży lub wychowujesz dziecko w wieku do czterech lat, nie możesz być zatrudniona:
- po godzinach,
- w nocy,
- na stanowiskach, gdzie praca jest szczególnie uciążliwa lub szkodliwa dla zdrowia.
Bez twojej zgody pracodawca nie może zlecić ci pracy:
- w systemie przerywanego czasu pracy (gdy w ciągu dnia masz jedną, kilkugodzinną przerwę w ciągu dnia pracy),
- wyjazdu w delegację poza stałe miejsce pracy.
Pracodawca ma obowiązek tak zorganizować ci pracę, by wyeliminować zagrożenia dla twojego zdrowia lub bezpieczeństwa. Jeśli nie jest to możliwe na twoim dotychczasowym stanowisku, musi przenieść cię do innej pracy. W razie obniżenia wynagrodzenia – masz prawo do dodatku wyrównawczego do wysokości pensji, jaką do tej pory otrzymywałaś. Jeśli pracodawca nie może zmienić ci godzin pracy, ani stanowiska, powinien zwolnić cię ze świadczenia pracy. Nie ma to wpływu na twoją pensję – będziesz ją otrzymywać w dotychczasowej wysokości.
Ciąża z problemami
Jeśli z uwagi na dobro dziecka nie możesz pracować, lekarz powinien wystawić ci stosowne zaświadczenie. Na zwolnieniu możesz przebywać 270 dni. Przez cały ten czas przysługuje ci 100 proc. zasiłku chorobowego. Jeśli pracujesz w kilku firmach – musisz dostarczyć zwolnienie do wszystkich miejsc pracy.
Gdy masz własną firmę, możesz być na płatnym zwolnieniu tylko wtedy, jeśli opłacałaś składki dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek chorobowy wypłaca ZUS. Wysokość świadczenia zależy od kwot zadeklarowanych jako podstawa składki.
Ochrona przed zwolnieniem
Zasadniczo, jeśli jesteś w ciąży lub na urlopie macierzyńskim pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać z tobą umowy o pracę. Ma prawo to zrobić jedynie w sytuacji, gdy:
- zachodzą przesłanki, by z twojej winy rozwiązać z tobą umowę bez wypowiedzenia, bo np. dopuściłaś się naruszenia obowiązków pracowniczych (tzw. zwolnienie dyscyplinarne);
- firma znajduje się w stanie likwidacji lub upadłości.
Ochrona nie dotyczy pracownic zatrudnionych na próbę na jeden miesiąc. Natomiast umowa na czas określony, na czas wykonywania określonej pracy lub na okres próby dłuższy niż miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, zostaje przedłużona do dnia porodu.
Alicja Hass, autorka jest redaktorem Przyjaciółki i Pani Domu
Przeczytaj również:
Urlop macierzyński a rodzaj umowy o pracę
