Układ pokarmowy zaczyna się rozwijać w początkowym okresie życia płodowego i jest szczególnie wrażliwy przez cały okres 1000 pierwszych dni życia. W tym czasie zachodzą w nim złożone zmiany, prowadzące do osiągnięcia sprawności w zakresie trawienia i wchłaniania składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju dziecka. W okresie ciąży układ pokarmowy dziecka przygotowuje się do funkcjonowania poza organizmem mamy, a w momencie narodzin jest gotowy do podjęcia złożonych zadań.
Jak zmienia się układ pokarmowy malucha?
Układ pokarmowy niemowlęcia cechują odrębności, które sprawiają, że jest on wrażliwy i delikatny. W ślinie brakuje niektórych substancji antybakteryjnych, stąd u noworodków i niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym zalecane jest sterylizowanie butelek.
Przełyk noworodka jest krótszy i szerszy niż u osoby dorosłej, a jego połączenie z żołądkiem, czyli tzw. dolny zwieracz przełyku, ma obniżone napięcie, co sprzyja naturalnemu zjawisku ulewania treści pokarmowej po jedzeniu.
W okresie niemowlęcym zmienia się również pojemność żołądka z objętości ok. 5 ml po urodzeniu do 80-150 ml pod koniec pierwszego miesiąca życia. Systematycznie zmienia się także aktywność enzymów odpowiedzialnych za trawienie składników pokarmowych. W brzuszku niemowlęcia zachodzi zatem mnóstwo procesów, które wpływają na funkcjonowanie całego organizmu i samopoczucie malucha. Wiele z nich zależy od składu i funkcji flory bakteryjnej.
Zobacz też: Kiedy jest idealny czas na dziecko?
Skomplikowany rozwój mikroflory jelitowej
Na prawidłowy rozwój mikroflory przewodu pokarmowego wpływa wiele czynników. Podczas porodu siłami natury układ pokarmowy noworodka w ciągu kilkunastu minut jest kolonizowany przez dobroczynne bakterie pochodzące od mamy. Te pierwsze bakterie ułatwiają trawienie pierwszego posiłku oraz znacząco wpływają na układ odpornościowy nowonarodzonego człowieka. Z kolei u dzieci urodzonych przez cięcie cesarskie „skompletowanie” flory jelitowej wymaga samodzielności, bo mały człowiek nie ma kontaktu z naturalną florą bakteryjną mamy w czasie porodu. Wykształcenie się bakterii, które w naturalny sposób bytują w przewodzie pokarmowym, zajmuje niemowlęciu urodzonemu przez cięcie cesarskie kilka miesięcy.
Dalszy rozwój flory przewodu pokarmowego zależy od sposobu karmienia. U noworodków karmionych piersią dominuje rozwój dobroczynnych bifidobakterii i pałeczek kwasu mlekowego Lactobacillus i dlatego niemowlęta powinny być karmione wyłącznie pokarmem matki do ukończenia 6. miesiąca życia, a karmienie naturalne można kontynuować nawet do 2. roku życia przy jednoczesnym rozszerzaniu diety malucha. Zakończenie okresu karmienia piersią oznacza całkowitą zmianę składu mikroflory jelitowej. Podczas wprowadzania pokarmów stałych flora bakteryjna niemowlęcia powoli upodabnia się do flory jelitowej osoby dorosłej, a cały proces kończy się około 7. roku życia, kiedy to zacierają się przykładowo różnice składu mikroflory dzieci urodzonych siłami natury i drogą cięcia cesarskiego.
Flora przewodu pokarmowego malucha wywiera istotny wpływ na zdrowie dziecka w przyszłości. Ryzyko rozwoju alergii, astmy oskrzelowej czy otyłości zależy w istotny sposób zarówno od jej składu, jak i sposobu jej kształtowania się.
Dobre samopoczucie zaczyna się w brzuszku
Od momentu przyjścia na świat dziecko bardzo dynamicznie się rozwija. Doskonalą się również funkcje poszczególnych narządów wewnętrznych, w tym przewodu pokarmowego. Zachodzą w nim złożone procesy trawienia i wchłaniania składników odżywczych, od których zależy zdrowie malucha. Kiedy przewód pokarmowy dziecka działa prawidłowo, dziecko jest wesołe, chętnie się bawi i z radością poznaje świat.
Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt. Mleko matki zawiera wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
Zobacz też: Jak wybrać w sklepie najlepsze jedzenie dla dziecka?
Autor: dr n. med. Agnieszka Krzywicka, pediatra, gastroenterolog, ekspert BebiKlub.pl
