W pierwszych chwilach po narodzinach dziecka, kikut pępowiny jest biało-niebieski, w ciągu doby traci objętość, zaczyna wysychać i zmienia kolor na żółty, brązowy, a na końcu ciemnobrązowy. Od 2010 roku zaleca się tzw. suchą pielęgnację kikuta pępowinowego.
Co to jest kikut pępowinowy
Pępowina to gruby i mocny sznur, który łączy płód z łożyskiem. Przeciętnie ma długość 50 cm. Przez pępowinę przebiegają dwie tętnice oraz żyła. Naczynia te są osłonięte galaretowatą substancją, która zapobiega ona pęknięciom i zapętleniu, dzięki temu krew bez przeszkód krąży między łożyskiem a płodem.
Wkrótce po porodzie pępowina jest zawiązywana lub spinana klamrami, a potem odcinana. Po zabiegu tym pozostaje niewielki kikut pępowinowy, który samoistnie odpada w ciągu 7-14 dni. Jest on mało estetyczny i budzi niepokój rodziców zwłaszcza, gdy podejrzewają, że „goi” się w niepodręcznikowy sposób oraz że popełnili błędy przy pielęgnacji kikuta pępowinowego.
Sucha pielęgnacja kikuta pępowinowego
Przy wyjściu ze szpitala należy przypilnować, aby noworodek miał zdjęty klips z kikuta pępowinowego. Sucha pielęgnacja pępka polega na oczyszczaniu go wodą z mydłem, a następnie jego dokładnym osuszeniu gazikiem lub patyczkiem z watą. Najlepiej zapewnić dostęp powietrza do ranki, aż całkowicie wyschnie. Podczas badań zauważono, że sucha pielęgnacja pępka daje najlepsze rezultaty.
Polega ona na stosowaniu jedynie zwilżonego wodą gazika jałowego. Nim przemywa się pępek i okolice delikatnymi ruchami 3-4 razy dziennie, przy zmianie pieluchy czy po kąpieli. Bez obaw - dziecko nie odczuwa dyskomfortu podczas pielęgnacji kikuta pępowinowego. Dobrym pomysłem jest również zastosowanie środka odkażającego na bazie oktenidyny (Octenisept).
Jest on zalecany jako uzupełnienie pielęgnacji kikuta pępowinowego. Warto go stosować zwłaszcza, gdy pojawi się zaczerwienienie lub wydzielina przez kilka dni po narodzinach dziecka. Jeśli kikut pępowinowy wysycha, nie należy już go myć ani stosować środków odkażających.
fot. Adobe Stock
Nie należy stosować alkoholu ani środków na bazie spirytusu do odkażania pępka. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO):
- Działanie antybakteryjne alkoholu jest mniejsze niż innych antyseptyków. Działanie to jest również krótkotrwałe.
- Może powodować podrażnienia i poparzenia skóry noworodka. Problem ten pojawiał się zwłaszcza w grupie dzieci urodzonych przedwcześnie.
- Wydłuża czas odpadnięcia kikuta.
- Zwiększa ryzyko wystąpienia zapalenia pępka.
- Podczas dezynfekcji kikuta pępowinowego alkoholem etylowym, istnieje możliwość jego przenikania do krwiobiegu. Może to doprowadzić do działania neurotoksycznego.
Pielęgnacja pępka po odpadnięciu kikuta
Kikut pępowinowy odpada zwykle między 6. a 15. dobą życia dziecka, jeśli tak się nie stanie, należy skontaktować się z pediatrą. Jeśli kikut pępowinowy odpadł, można kontynuować oczyszczanie pępka patyczkiem zakończonym watą i osuszać go po to, by nie namnażały się w nim bakterie i nie powstawał przykry zapach (mocz, kał potrafią przedostać się nawet do pępka dziecka).
Co może niepokoić rodzica
- Krew przy kikucie pępowinowym. Po odpadnięciu resztek pępowiny przy kikucie lub w pępku, może pojawić się kilka kropli krwi. Najczęściej nie jest to sprawa niepokojąca. Należy jednak skonsultować ten fakt z pediatrą.
- Małe zaczerwienienie, gęsta, żółta wydzielina. Należy stosować środek odkażający i obserwować, czy wydzielina i zaczerwienienie znikają - warto pokazać ją pediatrze.
- Duże zaczerwienienie i obrzęk. To może być objawem infekcji. Należy pokazać pępek pediatrze.
- Zamoczenie pępka. Należy nalewać tyle wody do wanienki, by nie moczyć kikuta pępowinowego, ale gdy dojdzie do takiej sytuacji, należy dokładnie osuszyć to miejsce. Warto wywijać pieluchy tak, by zapewnić dostęp powietrza, który przyspiesza gojenie się kikuta.
- Nieprzyjemny zapach oraz ropa. Zgłoś się do lekarza.
Artykuł na podstawie tekstu Celiny Trojan. Pierwotnie opublikowany 15.01.2008.
Zobacz także: Badania przesiewowe noworodków - co musisz wiedziećSmółka - jak wygląda i czy zawsze się pojawiaOdruch Moro - co to jest i co robić, jeśli nie wygasa
