Stary Testament obejmuje 46 ksiąg. Poniżej przedstawiono poszczególne części Starego testamentu.
Prawo
Prawo (Tora), zwane inaczej Pięcioksiągiem Mojżeszowym. Obejmuje dzieje ludzkości od stworzenia świata, poprzez dzieje patriarchów, dzieje Izraelitów, czasy Mojżesza, wyjście do Ziemi Obiecanej i historię Izraelitów po czasy króla Salomona. Autorstwo Tory przypisuje się Mojżeszowi. Składa się z pięciu ksiąg, a są to:
- Księga Rodzaju (Genesis),
- Księga Wyjścia (Exodus),
- Księga Kapłańska,
- Księga Liczb,
- Księga Powtórzonego Prawa.
Prorocy
Obejmuje wydarzenia po śmierci Mojżesza, dzieje królestwa izraelskiego i judzkiego aż do ich upadku.
Pisma
Na tę część składają się utwory poetyckie, m.in. Księga Psalmów i Przysłów, Pieśń nad pieśniami, dzieła filozoficzne i historyczne, Księga Hioba i Księga Koheleta.
Księga Rodzaju
Księga Rodzaju (Genesis) zawiera kosmogonię biblijną, czyli opis stworzenia świata i człowieka, historię Adama i Ewy, Kaina i Abla. Ponadto znajduje się tam opowieść o potopie i arce Noego, o wieży Babel, Sodomie i Gomorze oraz dzieje Jakuba i jego syna Józefa.
Dzieło stworzenia świata trwało sześć dni. Najpierw istniał chaos, bezład i ciemność. Bóg stworzył najpierw niebo i ziemię, potem oddzielił ciemność od światłości. Istotne jest, że Stwórca nazwał dzień i noc, wody i lądy, słońce, gwiazdy i księżyc, florę i faunę. To nadanie nazw znamionuje powołanie do życia, gdyż to, co nie ma imienia, nie istnieje. W Księdze Genesis czytamy: „I nazwał światłość Dniem, a ciemność Nocą”, „I nazwał Bóg suchość Ziemią, a zebranie wód nazwał Morzem”.
Szóstego dnia stworzył Bóg człowieka - mężczyznę, a z jego żebra kobietę (kobieta „z boku” mężczyzny ma być bliska jego sercu). Właśnie Adamowi i Ewie Bóg przekazał władzę nad światem przyrody. Człowiek, najdoskonalszy twór Boski, w imieniu Stwórcy sprawować będzie odtąd rządy na ziemi. Siódmego dnia Stwórca postanowił odpocząć.
Dalej Księga Rodzaju opowiada o grzechu pierwszych ludzi - zerwaniu zakazanego owocu z drzewa wiadomości dobra i zła. Był to pierwszy akt nieposłuszeństwa człowieka wobec Boga i akt ten określił dzieje ludzkości, karą bowiem było wygnanie z raju oraz życie w pracy i trudzie, w bólu i nieszczęściu.
Piętno kary Boskiej widać już w pierwszym pokoleniu zrodzonym z Adama i Ewy: Kain, powodowany zazdrością, zabił swego brata Abla. Dalsi potomkowie dopuścili się wielu zbrodni i popełnili mnóstwo zła. Stwórca zmuszony był ukarać ich potopem. Uratował się tylko Noe z rodziną. Zbudował arkę, w której schronienie znaleźli również przedstawiciele wszystkich gatunków zwierząt.
Księga Rodzaju ukazuje Boga, który stworzył świat z nicości oraz to wszystko, co żyje. Jemu zawdzięczamy swój byt. Jest to monoteistyczne ujęcie wizji genezyjskiej. Człowiek, najdoskonalszy twór Boski, ukształtowany na obraz i podobieństwo Pana, miał panować nad światem, rozmnażać się i być posłuszny Bogu. Każde stworzenie boskie jest z założenia dobre, bowiem zło nie pochodzi od Stwórcy.
Zobacz też : Biblia - motywy biblijne
Księga Hioba
Księga Hioba należy do pism mądrościowych, jest dramatem poetycko - filozoficznym, stanowiącym w Biblii niezwykle oryginalną część. Porusza odwieczny problem związany z losem człowieka - cierpienie. Hiob, żyjący w kraju Hus, był wiernym i sprawiedliwym czcicielem Boga, uczciwym i bogobojnym wyznawcą Najwyższego.
Stwórca pozwolił szatanowi zesłać na tego niewinnego człowieka cały szereg nieszczęść: trąd, trzęsienie ziemi, śmierć dzieci, utratę majątku. Przyjaciele Hioba twierdzili, że cierpienia te stanowią karę za grzechy. Tymczasem on sam nie poczuwał się do winy, za którą mogłyby go spotkać takie nieszczęścia. On nadal – mimo rozpaczy - jest cały czas wierny Bogu, wierzy w Jego dobroć i sprawiedliwość.
Księga Hioba odpowiada na pytanie: dlaczego człowiek cierpi, jeśli nie popełnił grzechów? Czy warto być bezgrzesznym, skoro to nie gwarantuje szczęścia? Na te wątpliwości odpowiedź może być tylko jedna: należy zaufać Bogu, bowiem człowiek nie może w pełni zrozumieć wyroków Boskich.
Problem zła i cierpienia wiąże się z całym ludzkim życiem, więc trzeba swój los przyjąć z pokorą i godnością. Księga Hioba nosi znamiona dramatu. Poszczególne jej części są pełne dramatycznego napięcia i tragizmu oraz dialogów między Bogiem i szatanem, Hiobem i Bogiem, Hiobem a jego przyjaciółmi.
Księga Psalmów, Pieśń nad pieśniami
Autorstwo Psalmów przypisuje się królowi Dawidowi, lecz dziś wiadomo, że istnieli także inni twórcy. Psalmy są utworami o charakterze modlitewnym, hymnicznym. Można wyróżnić psalmy błagalne, dziękczynne, pochwalne, królewskie, patriotyczno - religijne i mądrościowe. Wysławiają one wielkość i potęgę Boga, wielbią Jego dobroć i troskliwość.
Psalm 1 przedstawia na zasadzie kontrastu człowieka błogosławionego i nieprawego. Porównuje człowieka prawego do drzewa znajdującego się blisko Boga, zaś nieprawego do plew.
Psalm 8 jest hymnem pochwalnym na cześć Boga, Stwórcy nieba i ziemi, dawcy prawa. To Bóg uczynił człowieka panem stworzenia i najdoskonalszym dziełem rąk Boskich.
W Psalmie 12 zestawia autor prawość i nieprawość. Pierwszą nazywa
Zobacz też : Postacie biblijne ze Starego Testamentu
Dawid, w młodości pasterz, gdy został królem, często w psalmach wspominał, jak wiele Bóg dla niego uczynił. Obok pochwały Boga psalmy kreślą obraz człowieka stworzonego na wzór Boski - istotę silną, panującą na ziemi, wprawdzie grzeszną, ale ufną w Boskie miłosierdzie.
Stary Testament zawiera również wspaniały poemat miłosny Pieśń nad pieśniami, dialog Oblubieńca i Oblubienicy, którzy w zmysłowych obrazach, porównaniach oraz wyznaniach opisują swoje uczucia. W sensie religijnym jest to dialog duszy ludzkiej z Bogiem. W kontekście ludzkim Pieśń nad pieśniami można nazwać wielkim dziełem o miłości.
Oblubieniec porównywany jest do gazeli, jelenia, zaś Oblubienica to „córa księżyca” o pięknym ciele, biodrach podobnych do naszyjnika, pępku - do okrągłej czaszy, oczach - do sadzawek. Utwór ukazuje zatem miłość zmysłową, kreuje niezwykłe obrazy, pokazuje zachwyt ukochaną osobą.
