We Francji rozwinął się nurt zwany egzystencjalizmem. Kierunek głosił, że człowiek jest samotny wobec nieznanych i tajemniczych sił świata, jest zagubiony, tragiczny, ciągle poszukujący odpowiedzi na pytanie o sens swego istnienia. Głównymi przedstawicielami tego kierunku byli: Jean Paul Sartre i Albert Camus.
Sartre Jean-Paul (1905 -1980)
Francuski filozof, powieściopisarz, dramaturg i krytyk, czołowy przedstawiciel egzystencjalizmu, zajmował się społeczną odpowiedzialnością związaną z wolnością człowieka. Ważniejsze dzieła: powieści Nudności (inna wersja tłumaczenia tytułu Mdłości), Drogi wolności, zbiór nowel Mur, dramaty Muchy, Przy drzwiach zamkniętych. W 1964 r. przyznano mu Nagrodę Nobla, lecz jej nie przyjął.
Nudności (1943) to powieść wyznanie, w której przedstawia istotę egzystencjalizmu. Egzystencja - według autora - to istnienie „po nic”, to coś nieprzyzwoitego, obscenicznego, obrzydliwość zapachów, wydzielin, dźwięków, bezkształtna masa, absurdalny nadmiar. Podobny ton pojawia się w następnych powieściach i nowelach. Sartre porównuje miłość z zapachem rzygowin, seks zaś uważa za coś ohydnego, ciało - za coś wstrętnego, przyrodę - za nieczystą i obcą, wiosnę - trującą fermentację, morze - przestrzeń zimną i czarną.
Bohaterowie żyją w zamkniętych, zadymionych, sztucznie oświetlonych pomieszczeniach; przeżywają własną pustkę, klęskę, zawód i rozczarowanie, czują się absurdalni i zbędni. Ale są wolni, niczym nie zdeterminowani, wręcz skazani na wolność. Dokonują różnych wyborów, ale liczy się nie tyle skutek, co sam wybór, bo oznacza on wolność. Tylko dzięki świadomości posiadania prawa do wolności i wyboru człowiek może pokonać pesymizm, rozpacz istnienia i beznadzieję życia. Świat bowiem nie stanowi rozumnej całości, nic w nim nie jest celowe ani konieczne, ani zgodne z rozumem.
Wszystko jest zbędne, absurdalne, a człowieka nic nie łączy ze światem. Jego przeżycie wewnętrzne może zostać jedynie wyrażone, pokazane bez potrzeby udowadniania czegokolwiek i argumentowania. Człowiek jest wolny, ale samotny, przeżywający lęki egzystencjalne, niepewność i niewiedzę o swojej sytuacji we wszechświecie.
Zobacz też: Najważniejsi twórcy literatury angielskiej
Alain Robbe-Grillet (ur. 1922)
Powieściopisarz, jeden z przedstawicieli awangardowego kierunku „nouveau roman” („nowa powieść”). Jego pierwsza powieść Gumy (1953) jest wczesnym przykładem formy odrzucającej fabułę, postacie i wszechwiedzącego narratora (elementów niezbędnych w tradycyjnej powieści). Późniejsze jego utwory to: La Voyer (1955) i Żaluzja (1957). Pisał też scenariusze, z których najbardziej znany jest Zeszłego roku w Marienbudzie (1961).
Natalia Sarraute (ur. 1900)
Pisarka, przedstawicielka nurtu „nowej powieści”. Pisała powieści, sztuki teatralne poświęcone drobiazgowej analizie przeżyć psychologicznych: Tropismes (1938), Portret nieznajomego (1949), Słyszy pan te śmiechy? (1972).
Luis-Ferdinand Celine (1894 -1961)
Właściwe nazwisko L. F. Destouches. Powieściopisarz, z zawodu lekarz, opublikował w 1932 r. autobiograficzną powieść Podróż do kresu nocy, pełną satyry na współczesność. Książka wywołała liczne wrogie autorowi komentarze. W 1944 r. musiał schronić się w Niemczech i Danii w związku z oskarżeniem o jawny antysemityzm. Po wojnie powrócił do Paryża. Stworzył wówczas inne powieści: D’un Château l’autre (1957), Nord (1960).
Eugene Ionesco (1912-1994)
Urodzony w Rumunii dramaturg, jeden z twórców teatru absurdu, zdobył sławę dzięki pierwszej sztuce Łysa śpiewaczka (1950), w której programowo banalnym dialogom towarzyszą absurdy i chwyty surrealistyczne. W Nosorożcu (1960) Ionesco ukazuje państwo totalitarne, którego obywatele dostosowują się do panujących porządków, przemieniając się w nosorożce.
Inne utwory: Lekcja (1951), Krzesła (1952), Pieszo w powietrzu (1962), Król umiera czyli Ceremonie (1962), Machett (1972), powieść Samotnik (1973), libretto opery Maksymilian Kolbe do muzyki D. Probsa. W Polsce wybór jego sztuk ukazał się drukiem w tomie Teatr w 1967 r.
Zobacz też: Najważniejsi twórcy literatury amerykańskiej
Andre Gide (Paul Gullaume) - (1869 - 1951)
Powieściopisarz, eseista i krytyk. Napisał ponad pięćdziesiąt książek. Jest uważany za ojca nowoczesnej literatury francuskiej. Jest autorem m.in. Immoralisty (1902), Jeżeli nie umiera ziarno (1924), Fałszerzy (1925), Dziennika (1939-1950). Laureat Nagrody Nobla z 1947 r.
Źródło: Wydawnictwo Printex
