Poradnik "Jak rozbudzić w dziecku ciekawość świata"; krok 1: Obserwacja
W rozwoju dziecka zwłaszcza w wieku wczesnoszkolnym bardzo istotne jest współdziałanie rodziców i nauczycieli. Eksperci zdiagnozowali cztery ważne etapy na drodze efektywnego motywowania dzieci i wspierania ich w rozwoju. Krok pierwszy to pogłębiona analiza i obserwacja potrzeb dzieci, krok drugi to przejście do etapu motywowania, krok trzeci to wdrożenie, a czwarty to utrzymanie chęci rozwijania zainteresowań.
Weź dziecko pod lupę – zaobserwuj, czym się interesuje, rozbudzaj jego kreatywność
Dziecko wychowane w duchu kreatywności jest odważne, ma poczucie, że poradzi sobie w najróżniejszych sytuacjach. Osoby kreatywne są najczęściej optymistami – gdy napotykają przeszkodę, szukają twórczego sposobu na jej pokonanie, wierzą w swoje pomysły i możliwości.
Kreatywność już jest w twoim dziecku, bo urodziło się jako kreator przyszłości, ale nie zostanie nim, jeśli w nim to zablokujesz. Pokazuj dziecku, jak ogromne poczucie zadowolenia i satysfakcji z życia daje wymyślanie czegoś zupełnie nowego (zabawki, potrawy, słowa), zachęć je do wymyślania i buduj w nim zaplecze dla jego pomysłów w postaci wiedzy o nim samym i świecie.
Kiedy dziecko pyta, jak coś zrobić, nie udzielaj od razu odpowiedzi, zaproponuj, aby samo spróbowało, aby odkrywało metodą prób i błędów sposoby na poradzenie sobie, jedynie asystuj.
Tłumienie kreatywności następuje wówczas, kiedy nakazujemy przygotowanie czegoś według jednego słusznego scenariusza. Pilnując, by dzieci wykonywały swoje prace tak jak wszyscy, uczymy je, że ich własne pomysły są nieatrakcyjne. Daj prawo swojemu dziecku do indywidualności, nie narzucaj mu zachowań standardowych. Inicjuj zabawy, formy spędzania czasu, w trakcie których będzie ono mogło doświadczać i odnajdywać swoje mocne strony, np. odwiedzajcie różnorodne miejsca (muzeum, teatr, zoo) i wymieniajcie poglądy, dyskutujcie, co dla każdego z was było najciekawsze; w trakcie dyskusji stwórz klimat „twoja opinia jest OK; ja mam odmienną, ale to też jest OK”. Pokaż, że odmienność jest zaletą, a nie wadą. Przy takiej postawie będzie można lepiej przyjrzeć się dziecku, jego opiniom, poglądom, zainteresowaniom i potencjałowi.
Warto wiedzieć: Jak rozwijać u dziecka umiejętność koncentracji?
Kim będę, czyli domowe metody odkrywania talentów
Dziecko od najwcześniejszych lat przejawia naturalną ciekawość, chęć eksperymentowania, zdobywania nowych doświadczeń. Niejednokrotnie ciekawość ta jest silniejsza niż zasady i reguły, którym powinno się, według dorosłych, podporządkować. Często w celach poznawczych podejmuje spontaniczne działania, sprawdzając ich konsekwencje. Ważne, aby zainteresować się jego pomysłami, rozwiązaniami, które wymyśla, warto zastanowić się, z czego wynika jego działanie, i kreatywnie włączyć dziecko w zabawę czy zajęcia. Któż z nas nie zadawał tysiąca pytań: „A jak myślisz?”, „Dlaczego?”, „Skąd...”, „Po co ...?”.
Obserwuj dziecko w różnych sytuacjach: w trakcie samodzielnej zabawy w domu, zajęć w grupie, na podwórku. Przypatrz się, jak się zachowuje, jakiego rodzaju aktywności wybiera, czym się najchętniej bawi, z kim, jakie role przybiera (czy jest liderem, pomysłodawcą, czy raczej outsiderem i preferuje zabawy na uboczu). Dostrzeż jego mocne strony, nie porównuj go z innymi dziećmi, lecz szukaj jego wyjątkowości.
Dostarczaj mu wielu różnorodnych okazji do eksperymentowania, swobodnego eksplorowania świata. Zapewnij różnorodne zabawki (klocki, instrumenty, plastelinę, pędzle, modele, przedmioty codziennego użytku, samochody, lalki, materiały, łamigłówki), kontakt z dziećmi, dorosłymi, zabieraj je w różnorakie miejsca, angażuj w czynności – stwórz paletę możliwości, tak aby miało szeroki wachlarz różnorodnych inicjatyw, możliwości rozpoznania swojej pasji. Pozwól dziecku błyszczeć z zadowolenia, samorealizacji.
Daj przyzwolenie na chaos i hałas, spontaniczną twórczość. Nie da się eksperymentować, wymyślać i próbować w ciszy i porządku. Towarzysz mu w sposób niedyrektywny, nie narzucaj pomysłów, rozwiązań, nie wskazuj dróg, które tobie wydają się dobre. Pozwól, aby spontanicznie i z naturalną ciekawością w bezpiecznych warunkach doświadczało siebie, otoczenia, odkrywało pasje. Kto powiedział, że te przekonania, myśli, sposoby zachowań, którymi kieruje się większość, są jedynymi słusznymi. Co by było bez Edisona, Newtona, Einsteina i innych geniuszy, którzy w swoim myśleniu i działaniu wyszli poza stereotypowe spostrzeganie, poza schematy? Pozwól sobie na otwartość i tym samym daj możliwość odkrycia pasji swojemu dziecku.
Jakie pytania dotyczące dziecka, warto sobie zadać?
- Jaki dziecko ma stosunek do ludzi?
- Czy jest towarzyskie, otwarte, wrażliwe, dobre, a może nieśmiałe, łatwo wpada w irytację, jest wyniosłe czy może lubi dominować?
- Jakie ma zdanie o sobie?
- Czy realnie ocenia swoje możliwości, czy jest skromne, samokrytyczne, a może wyniosłe i egoistyczne?
- Jakie ma podejście do postawionych zadań?
- Czy dziecko jest sumienne, pracowite, z inicjatywą, czy raczej cechuje je brak staranności i wytrwałości w realizacji planów, nieodpowiedzialność, lenistwo?
- Czy jest dokładne, oszczędne, uważne, czy raczej rozrzutne, niedbałe, skąpe?
- Jakie wykazuje umiejętności?
- Co lubi robić? Jakie prace wykonuje chętnie, a których nie lubi?
- Jakie ma zainteresowania, czym zajmuje się w czasie wolnym?
Polecamy: Dlaczego moje dziecko ma problemy w nauce?
Autor: Anna Resler-Maj, psycholog, psychoterapeutka, certyfikowany terapeuta poznawczo-behawioralny, terapeuta systemowy, członek Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej. Pracuje z dziećmi, młodzieżą i rodzinami w Oddziale Dziennym przy Samodzielnym Publicznym Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Warszawie, Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, współpracuje z Fundacją Warto Wiedzieć, z Dolnośląskim Centrum Psychoterapii we Wrocławiu. Jej pasją jest jej praca.
Źródło: udostępnione przez Brand Support i Wydawnictwo Nowa Era/ mk
