Błażej Pascal (1623 - 1662)
Uczony francuski, zajmował się fizyką i matematyką, odkrył prawo ciśnienia w cieczach i stworzył podstawy rachunku prawdopodobieństwa. Później skierował swój umysł w stronę zagadnień filozoficzno-religijnych. Najsławniejszym jego dziełem są Myśli, uwagi i refleksje pełne głębi, mające służyć apologii chrześcijaństwa. „Człowiek jest trzciną najsłabszą w przyrodzie, ale to trzcina myśląca” - pisał.
Istota ludzka zdana na wichry i niepowodzenia życia, przejęta strachem spowodowanym myślą o nicości i przemijaniu, rzucona w otchłań nieskończoności świata, którego istoty rozum zgłębić nie może, szuka podpory w religii chrześcijańskiej. Człowiek jest istotą słabą i nędzną, zupełnie mało znaczącą we wszechświecie, ale jego wielkość polega na tym, że zdaje sobie sprawę ze swej słabości.
„Ale gdyby nawet wszechświat go zmiażdżył, człowiek byłby i tak czymś szlachetniejszym niż to, co go zabija, ponieważ wie, że umiera - i zna przewagę, którą świat ma nad nim”. Filozofia Pascala stała się podstawą późniejszych poglądów egzystencjonalistów.
Baruch Spinoza (1632 - 1677)
Filozof holenderski, z pochodzenia Żyd, z powodu swoich krytycznych poglądów został wyklęty przez synagogę i wyrzucony z gminy żydowskiej. Głosił, że wolność polega na zrozumieniu wewnętrznych konieczności, reguły funkcjonowania przyrody. Bóg jest przyrodą, „substancją” działającą zgodnie ze swymi prawami.
Człowiek nie może istnieć bez Boga.
Kartezjusz (1596 - 1650)
Przypisywał wielką rolę rozumowi i stworzył w ten sposób teorię racjonalizmu, którą chętnie przyjęli ludzie oświecenia. Słynne zdanie „myślę, więc jestem” głosi właśnie pochwałę rozumu. Człowiek, w odróżnieniu od zwierząt, jest istotą myślącą. Sam fakt, że wątpi, a zatem myśli, stanowi o jego istnieniu.
Zobacz też : Styl barokowy w literaturze
Goltfried Leibniz (1646 - 1716)
Filozof niemiecki, doskonały znawca scholastyki, posiadł wiedzę przyrodniczą, matematyczną i praktyczną. Głosił: „żyjemy na najlepszym z możliwych światów”. Wierzył w wielką harmonię wszechświata stworzonego przez Boga. Na tym dobrym świecie „wszystko skończy się dobrze dla dobrych, a źle dla złych”.
Bóg stwarzając świat dostosował wszystko do misternej struktury, dlatego powstał idealny najlepszy z możliwych światów.
Zobacz też : Kontrreformacja w Polsce
Galileusz (1564 - 1642)
Uczony włoski, wyznawca teorii Kopernika, nie zgadzał się z kościelną wizją świata. Uznał, że Ziemia obraca się wokół Słońca. Prześladowany przez Kościół, publicznie odwołał swoje poglądy, ale podobno schodząc z katedry powiedział cicho: „a jednak się kręci”.
Twierdził ponadto, że Bóg przemawia w równym stopniu przez Biblię, jak i przez przyrodę, dlatego Kościół nie powinien odrzucać doświadczeń naukowych.
