Rozwój mowy dziecka

Wiek

Wymawianie głosek

Budowanie wyrazów, zdań, wypowiedzeń/ komunikacja

Pierwsze miesiące życia

Pierwszy krzyk po narodzeniu dziecka jest symptomem sprawnych narządów mownych.

Tzw. głużenie – serie dźwięków gardłowych: gha, agu, khe. Dziecko nieświadomie tworzy przypadkowe dźwięki, stanowi to pierwsze ćwiczenia artykulacyjne, które usprawniają narządy mowne.

Niemowlę komunikuje się z otoczeniem za pomocą krzyku i płaczu- sygnalizuje swoje potrzeby, jak głód czy ból. Współtowarzyszą im ruchy ciała.

Ok. 6 miesiąca życia do 1. roku życia.

Tzw. gaworzenie. Dziecko zaczyna naśladować dźwięki z otoczenia: pojawiają się dźwięki systemowe- głoski i niesystemowe: świsty, parskanie, kląskanie, głoski wdechowe i ssące.

Wymawia poprawnie samogłoski a, e, czasami samogłoski m, b, n, t, d i półsamogłoskę j.

Do komunikowania się z otoczeniem dziecko wykorzystuje świadomy płacz i krzyk, okrzyki naturalne (np. o! – zdziwienie), pojedyncze sylaby wraz z towarzyszącymi im gestami, wyrazy dźwiękonaśladowcze.

Dziecko opanowuje język w sposób bierny – nie posługuje się nim, ale zaczyna go rozumieć. Zapytane o coś komunikuje się poprzez gesty, np. wskazywanie bądź patrzenie w określonym kierunku

1 – 2 rok życia

Zaczyna wymawiać pierwsze słowa- jednosylabowe lub dwusylabowe ( mama, mu- na oznaczenie krowy, ta- zamiast tak). Poprawnie realizuje głoski ustne: a, e, i, o, u, y, spółgłoski: p, b, p’, m, t, d, n, ś, k, k’, półsamogłoska: j (ja). Głoski niewymawiane są zastępowane tymi o podobnym brzmieniu.

Opuszczane są koniec i początek wyrazów, np. eci zamiast dzieci, im zamiast nie ma.

Wyrazy pełnią funkcję wypowiedzi – mogą być zaczerpnięte z otoczenia lub stworzone przez dziecko – rozumiane przez osoby z otoczenia dziecka (wspólny kontekst i powtarzalność sytuacji). Komunikaty dziecka zawsze odnoszą się do jego aktualnego położenia.

Zasób słów: od 50 do 100 wyrazów- głównie rzeczowniki, ponadto czasowniki i wykrzykniki

2 – 3 rok życia

Wymawia samogłoski nosowe: ą, ę, spółgłoski: p’, b’, m’ (czyt. , pi, bi, mi), f, w, f’, w’, ś, ź, ć, dź, ń, k, k’, g, g’, ch, t, d, n, z, l, l’, ł, j. Rzadko: s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż.

J, ł zastępują r

Zaczyna komunikować się tworząc zdania i równoważniki zdań najczęściej niezgodne z regułami gramatycznymi, kolejno: oznajmujące (Blakuje nam miejsca), rozkazujące (Mama, ja ka- mama pij kawę), pytające(Dzie jeś pśut?- gdzie jest przód), wykrzyknikowe (Tata pa! Ti ćit- tata patrz, samochód)

Pojawiają się okrzyki pierwotne: ach! oj ! aj! i dźwiękonaśladowcze: puk – puk.

Zasób wyrazów wzrasta do 800 – 1000- głównie rzeczowniki i czasowniki.

4 – 5 rok życia

Dziecko potrafi słuchowo różnicować różne głoski, jednak wymawia je tak samo, np. ź wymawiane jak dź

Język opanowany w sposób czynny- dziecko potrafi wykorzystywać reguły gramatyczne i łączyć wyrazy w poprawnie sformułowane zdania. Na podstawie usłyszanych zdań potrafi formułować własne wnioski.

5 – 6 rok życia

Utrwalone zostają głoski: s, z, c, dz, sz, ż, cz, r.

Rzadko głoski zastępowane są innymi, np. ch zamiast f

Przedszkolak buduje nowe wyrazy na podstawie już sobie znanych przez analogię (zauważa podobieństwa w budowie i odtwarza je),

Dziecko zna swoje imię i nazwisko, potrafi samo skorygować swoją wypowiedź, gdy nie zna nazwy przedmiotu, posługuje się jego opisem

6 – 7 rok życia

Opanowane są wszystkie głoski języka polskiego i utrwalają się.

Dziecko prowadzi swobodne rozmowy z otoczeniem.