Trochę historii…
Jednym z pierwszych systemów komunikowania się osób niemówiących był system Blissa, przy czym język migowy i system Braille’a był już stosowane w szkolnictwie specjalnym od XVIII/XIX wieku. Punktowy sposób porozumiewania się osób niewidomych nie budził takich kontrowersji jak inne systemy znaków komunikacji wspomagającej. Przez 100 lat język migowy nie był uznawany za prawowity sposób porozumiewania się osób z zaburzeniami słuchu i mowy. Rezolucja przyjęta przez Kongres nauczycieli w Mediolanie w 1880 roku zalecała w komunikacji osób głuchych tylko porozumiewanie się słowne, a nie za pomocą języka migowego. Kongres Światowej Federacji Głuchych w Hamburgu w 1980 roku uznał język migowy za naturalny sposób porozumiewania się osób głuchych, który nie przeszkadza w rozwoju mowy i w kształtowaniu się systemu językowego (B. Szczepankowski 2009). Dwujęzyczność w edukacji osób głuchych stała się normą, obowiązującą w wielu szkołach.
W Polsce w 1985 roku język migowy został dopuszczony jako środek pomocniczy w nauczaniu głuchych, w 1994 roku został wprowadzony do planów nauczania jako przedmiot nadobowiązkowy, a w 1996 roku jako sposób komunikacji stosowany w ramach rehabilitacji indywidualnej.
Polecamy: 6 kroków zachęcających dziecko do komunikowania się (AAC)
Język migowy – definicja
B. Szczepankowski jako ekspert i współtwórca polskiego języka migowego dla osób głuchych podaje, że „[…]klasyczny język migowy jest językiem narodowo-środowiskowym, stworzonym przez samych niesłyszących dla realizacji naturalnej potrzeby porozumiewania się [...] Każdy język migowy ma charakterystyczne słownictwo, migowe znaki ideograficzne, które określają poszczególne słowa [...] uzupełnieniem znaków ideograficznych są znaki daktylograficzne, na które składa się alfabet palcowy, a więc zestaw znaków oznaczających poszczególne litery alfabetu.”
Większość znaków migowych cechuje ikoniczność, tzn. „[...] analogia układu palców i rąk do kształtu przedmiotu, który jest desygnatem znaku migowego, lub podobieństwo ruchu [...] do ruchu charakterystycznego dla czynności.”
Przykładem jest znak ideograficzny np. dom (charakterystyczny spadzisty dach), ruch palcami na określenie czynności poruszania się (iść).
W teorii i praktyce różnicujemy dwa terminy: klasyczny język migowy (Polski Język Migowy – PJM) oraz system językowo-migowy (SJM), tj. „[...] przekazywanie wypowiedzi w formie fonicznej wspieranej równolegle przekazywanymi znakami pojęciowymi zapożyczonymi z języka migowego odpowiadającymi poszczególnym wyrazom. Ta ilustracja migowa nazywana jest językiem miganym.”
Fragment pochodzi z książki „Wprowadzenie do logopedii” autorstwa Grażyny Guni i Viktora Lechty (Wydawnictwo Impuls, 2011). Publikacja za zgodą wydawcy.
Dowiedz się więcej: Gdy dziecko nie mówi- mutyzm
