Nauka o jąkaniu
Balbutologia to dział patologii mowy, który jest naukowąi praktyczną dyscypliną medyczną zajmującą się osobami z zaburzeniami mowy. Nazwa balbutologia pochodzi od łacińskiego słowa balbuties, czyli jąkanie. Ta specjalizacja koncentruje się na zaburzeniach mowy pochodzenia psychogennego. Zalicza się do nich głównie jąkanie, ale do tej grupy należy włączyć także mutyzm, tachylalię, bradylalię oraz mowę bezładną (cluttering). Specjaliści w dziedzinie balbutologii balbutolodzy – stanowią stosunkowo wąską grupę, składającą się głównie z patologów mowy i logopedów, w mniejszym stopniu z psychologów i lekarzy. Balbutolog jest znawcą objawów, przyczyn, mechanizmu, diagnozy i terapii osób z zaburzeniami mowy pochodzenia psychogennego, w tym jąkania.
Jakie są objawy niepłynnego mówienia?
Objawy niepłynnego mówienia to:
1. Powtarzanie
Można powtarzać głoskę (m-m-m-mama), sylabę ma-ma-ma-mama), słowo (mama mama) lub kombinację wyrazów (mama poszła mama poszła).
2. Przeciąganie
Może obejmować zarówno samogłoski, jak i spółgłoski. Łatwiejsze jest wydłużanie realizacji głoski szczelinowej (ssssyn) niż półotwartej (mmmama)
3. Blokowanie
Nadmierne przeciąganie głosek zwartych lub zwarto-szczelinowych kończy się zazwyczajblokowaniem, czyli niemożnościąrealizacji ciągu fonicznegona skutek zbyt dużego napięcia mięśni aparatu oddechowego, fonacyjnego lub artykulacyjnego. Ta napięta blokada może ujawnić się także w formie pauzy (ciszy) lub wielokrotnego powtarzania jakiegoś fragmentu wypowiedzi (noi-noi-noi).
Zobacz też: Dyzartria - fakty
4. Pauzowanie
Pauzowanie, czyli momenty ciszy, to naturalne zjawisko mówienia. Wyróżniamy pauzy:
- logiczne, które dają czas do namysłu,
- emocjonalne,
- oddechowe.
Pauzowanie jest ważnym środkiem sztuki oratorskiej. Za objaw niepłynnego mówienia uznaje się je dopiero wówczas, gdy:
- zakłóca wartkość ciągu fonicznego,
- nie jest umotywowane konstrukcją wypowiedzi i pojawia się tam, gdzie nie powinno go być,
- towarzyszy nadmiernemu napięciu mięśniowemu.
5. Embolofazje lub embołofrazje
Obie nazwy używane są zamiennie dla oznaczenia wtrącania do wypowiedzi nic nieznaczących dźwięków typu: yyyy, eee, aaa. Pełnią one funkcję „wypełniacza” tekstu ustnego, podobnie jak tak zwane słowa-łaty w rodzaju: prawda, mocium panie, no wiesz. Nie wnoszą one żadnej istotnej informacji, ale wypełniając pauzy w wypowiedzi, nadają jej pozory płynności.
Dowiedz się więcej: Jąkanie, czyli nerwica mowy
Fragment pochodzi z książki "Jąkanie - Księga pytań i odpowiedzi" autorstwa Zbigniewa Tarkowskiego. Publikacja za zgodą wydawcy.
