O zaburzeniach SI mówi się ostatnio często, kiedy dziecko nie przystosowuje się do sytuacji, jak rówieśnicy, jest marudne i płaczliwe z „byle powodu”. Problem jest bardziej złożony.
Na skróty:
- Czym jest integracja sensoryczna
- Integracja sensoryczna - objawy zaburzeń
- Jak wspierać integrację sensoryczną
- Integracja sensoryczna - ćwiczenia wspomagające
- Integracja sensoryczna - gdzie szukać pomocy
Czym jest integracja sensoryczna?
Integracja sensoryczna to proces, przez który przechodzi każde dziecko. Młody i chłonny mózg kataloguje i organizuje docierające do niego informacje płynące z ciała i środowiska, dźwięki, obrazy, dotyk materiału czy zapach obiadu. Potem wysyła odpowiednią reakcję.
Zmysły podstawowe dla integracji sensorycznej to dotyk, równowaga oraz czucie ciała. Ich dobre zintegrowanie jest podstawą optymalnego rozwoju i działania pozostałych wszystkich wyższych zmysłów i umiejętności, a chodzi tu o:
- wzrok,
- słuch, mowę
- umiejętność chodzenia,
- zdolność wykonywania precyzyjnych czynności, np. pisanie.
Dlaczego jest to takie ważne? Wielu rodziców, gdy tylko zaobserwuje u dzieci niestandardowe zachowania, nagłe wybuchy płaczu, bunt przy ubieraniu czy typowo prozaicznych domowych czynnościach, próbuje szukać odpowiedzi w ADHD, skokach rozwojowych, autyzmie lub zamiata tę kwestię pod dywan.
Prawdą jest, że dziecku, które jest nadwrażliwe na bodźce, ma problemy z koncentracją lub płacze „bez powodu” należy pomóc, bo występują u niego zaburzenia integracji sensorycznej.
Integracja sensoryczna - objawy zaburzeń
- Nadwrażliwość na dotyk, ruch, bodźce wzrokowe bądź słuchowe.
- Zbyt mała wrażliwość na dotyk, ruch, bodźce wzrokowe bądź słuchowe.
- Zbyt wysoki lub niski poziom aktywności ruchowej.
- Problemy z koordynacją.
- Opóźnienia w rozwoju mowy.
- Problemy z koncentracją.
- Choleryczność i impulsywność.
Jak wspierać integrację sensoryczną
Problemy integracji sensorycznej należy rozpoznawać je jak najwcześniej, aby udzielić dziecku pomocy w formie terapii względem jego wieku.
Terapia integracji sensorycznej (SI) wspomaga rozwój układu nerwowego dziecka. Oto kilka jej podstawowych zasad:
- oparta jest głównie na zabawie, a ćwiczenia dostosowane są do poziomu rozwojowego dziecka.
- używa się huśtawek, hamaków, platform równoważnych, piłek itp.
- dziecko ma usprawnić bazowe systemy sensoryczne i procesy nerwowe,
- czas trwania terapii to od 6 miesięcy do 2 lat,
- terapia może być refundowana przez NFZ, zazwyczaj są to tzw. turnusy rehabilitacyjne,
- do terapii dołącza się też leczniczy masaż sensoryczny.
Integracja sensoryczna - ćwiczenia wspomagające
- Podczas kąpieli podawaj dziecku różne przedmioty: gąbki, myjki, gumowe zabawki i proś, by pokazywało gdzie są dziurki, oczy itp. Możesz też zmienić kolor wody lub konsystencję.
- Zroluj dziecko w koc lub pościeli jak naleśnik.
- Podczas gotowania czy wypieków podawaj dziecku np. trzepaczkę, by ubijało klocki w misce czy zachęcaj do poznawania tekstury ciasta, niech ugniata je jak plastelinę.
- Zachęć dziecko do wspólnego malowania całymi dłońmi.
- Turlajcie się razem po łóżku.
- Stwórz tor przeszkód tak, aby dziecko musiało się schylić, zmieścić w szczelinie lub usunąć przeszkodę, np. na leżąco.
- Bawcie się, kto dłużej będzie skakać na jednej nodze.
- Jeśli masz drugą osobę dorosłą, to trzymajcie koc za roki i huśtajcie w nim dziecko.
- Złap dziecko za kostki i niech chodzi na 2 rękach - zabawka w taczki.
- Przygotuj dziecku różne kasze lub koraliki, niech je przesypuje, nakłada łyżką do pojemnika i wyjmuje.
Integracja sensoryczna - gdzie szukać pomocy
Diagnozowanie zaburzeń integracji sensorycznej powinno rozpocząć się w domu, podczas obserwacji dziecka i jego zabawy. Może mieć już znaczenie to, w jaki sposób dziecko oswaja lub wykorzystuje zabawki, grzechotki, przytulanki. Już kilkumiesięczne maluchy wykazują tendencję do zaburzeń.
Jak postępować i gdzie szukać pomocy? Przede wszystkim warto wspierać rozwój dziecka poprzez podsuwanie mu zabawek, które oswajają go z teksturami, sprawdzą się tzw. kostki sensoryczne, elementy lustrzane, grzechotki, które będą - mówiąc wprost - grzechotać, a nie dodatkowo świecić, grać itp.
Warto też wyeliminować z życia dziecka telewizor czy wszelkie ekrany, z którymi może mieć do czynienia - laptopy, komputery, smartfony. Następnie bacznie obserwować jego reakcje na ich brak lub nagłe pojawienie się.
W kolejnym kroku należy zgłosić swoje wątpliwości pediatrze, który jeśli uzna obawy za słuszne i zasadne, skieruje dziecko do specjalnego ośrodka, logopedy, terapeuty integracji sensorycznej.
Poszerz swoją wiedzę: Jak rozpoznać zaburzenia słuchu u dziecka
Przyczyny zaburzeń mowy u dziecka
Jak wyćwiczyć u dziecka logiczne myślenie
