Mam pytanie - jak postępować z sześcioletnim chłopcem, który jest uparty i nie słucha dorosłych! Jego nieposłuszeństwo dotyczy także sytuacji, gdy postępuje źle. W przedszkolu twierdzi że dzieci go popychają i biją, a ostatnio chłopiec ściągnął mu okulary i rzucił na ziemię. Syn pyta, czy powinien reagować (uważa, że tak), a ja nie wiem, co mu powiedzieć! Z jednej strony nie chcę, żeby był tym słabszym, ale nie chcę też, żeby komukolwiek udowadniał, że potrafi się bić.
W przedszkolu popisał nauczycielce rękę długopisem, tylko dlatego, że nie chciała mu czegoś narysować, pewnie nie miała czasu.Także zdarzyło mu się zaczepiać inne dzieci! Oczywiście za złe zachowanie dostaje kary - np. zakaz oglądania bajek, ale to w ogóle nie pomaga!
Proszę serdecznie o radę, jak postępować z dzieckiem - czy karać go tylko, za rozpoczynanie bójek? Czy za udział w nich także (nie wiem, co zrobić z tym, udziałem - syn powinien oddawać, reagować jeśli ktoś go zaczepia?).
Odpowiedź psychologa:
Na proces kształtowania osobowości człowieka w 50 % ma wpływ wyposażenie genetyczne, czyli między innymi: temperament, stopień agresywności, poziom wrażliwości na bodźce, zaś w 50 % proces socjalizacji, doświadczeń wynikających przede wszystkim z wychowania.
Wychowanie dziecka opiera się na miłości, uczenia rozróżniania dobra od zła, także poprzez dostarczanie wzmocnień pozytywnych i negatywnych. Każdy rodzic najlepiej potrafi dostosować karę dla dziecka, na przykład na podstawie własnych doświadczeń. Oczywiście nie należy stosować patologicznych wzorców, opartych na przemocy fizycznej lub psychicznej. Dla jednego dziecka wystarczy jako kara zmarszczenie czoła u rodzica, czy perswazja słowna, zaś u innego rezygnacja z ulubionej czynności.
Najbardziej skuteczną metodą wywierania wpływu na innych jest odnoszenie się z uznaniem do pożądanego zachowania osoby. Wówczas ta osoba pragnie ją powtarzać.
Przemoc fizyczna jest dopuszczalna jedynie w sytuacji obrony koniecznej, co reguluje kodeks karny.
Dziecko nie zawsze potrafi obronić się w sytuacji przemocy. Dlatego wskazana jest ingerencja osób dorosłych. Odpowiedzialność za bezpieczeństwo dziecka ponosi personel przedszkola, szkoły. Dziecku przekazujemy również własne style reakcji na stres, przemoc. Rozróżniamy postawę: uległą, agresywną oraz asertywną.
Asertywność oznacza wyrażanie siebie, bez lęku z jednoczesnym uznaniem praw innych do poszanowania godności. Postawa uległa reprezentuje osoby przekonane o tym, że inni mają rację i prawa, prowadzi to do wielu przykrych emocji: złości, żalu. Postawę agresywną stosują osoby, które nie szanują praw innych, uważające, że tylko one mają rację. Agresja fizyczna i werbalna wynika często z lęku, niepewności.
Wskazane są rozmowy z dzieckiem informujące go, że przemoc jest zła, należy stawić jej opór także przy pomocy osób dorosłych.
W przypadku dzieci mających problemy z trudnymi emocjami wskazane są doraźne sposoby ich redukcji: ćwiczenia gimnastyczne, głębokie oddechy, muzyka relaksacyjna, rozmowy wyrażające ich uczucia, ciepła kąpiel, ulubione zajęcia.
Należy również pamiętać, że agresja generuje agresję.
Zobacz też: Histeria dziecka - nie będę się ubierał
