Zakaz zwolnienia kobiety przebywającej na urlopie macierzyńskim jest przejawem szczególnej ochrony kobiet w prawie pracy.
Kogo dotyczy ochrona?
Ochrona przed wypowiedzeniem w czasie urlopu obejmuje okres od pierwszego dnia urlopu do ostatniego dnia. Wcześniej w czasie ciąży pracownice również są chronione przed wypowiedzeniem.
Ochrona przed wypowiedzeniem w czasie trwania urlopu macierzyńskiego dotyczy pracownic zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Pracownice zatrudnione na umowy terminowe, także mogą liczyć na ochronę. Ochrona przed wypowiedzeniem dotyczy następujących umów terminowych:
- umowy na czas określony,
- umowy na czas wykonywania określonej pracy,
- umowy na okres próbny dłuższy nić 1 miesiąc,
- umowy na zastępstwo nieobecnego pracownika.
Zobacz także:Wymiar urlopu macierzyńskiego
Wyłączenie ochrony
Prawo pracy przewiduje okoliczności, które umożliwiają zwolnienie kobiet w czasie ich urlopu macierzyńskiego. Okoliczności te możemy podzielić na zdarzenia zależne od kobiet, jak i zdarzenia na które nie mają żadnego wpływu.
Do pierwszej grupy zaliczymy przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o prace bez wypowiedzenia z winy pracownicy. Do takich przyczyn zaliczymy:
- ciężkie naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
- popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
- zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa musi wyrazić zgodę na rozwiązanie umowy w takim trybie.
Do drugiej grupy zaliczymy przypadki:
- ogłoszenia likwidacji pracodawcy oraz
- ogłoszenia upadłości pracodawcy.
Upadły lub likwidowany pracodawca ma obowiązek uzgodnić z organizacją związkową, reprezentującą zwalnianą pracownicę, termin rozwiązania umowy. Warto zauważyć, że pracodawca ma prawo zwolnić pracownicę, tylko jeśli doszło do formalnego ogłoszenia upadłości lub likwidacji. Nie może tego uczynić, jeśli nastąpiło faktyczne unieruchomienie zakładu pracy, ale nie ma formalnego aktu ogłoszenia upadłości lub zarządzenia o likwidacji.
Zwolnienia grupowe
W sytuacji, kiedy u pracodawcy dochodzi do zwolnień grupowych ma on prawo wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownicy przebywającej na urlopie macierzyńskim. Jeżeli wypowiedzenie spowoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownica przysługuje ma prawo do dodatku wyrównawczego. Dodatek przysługuje do końca okresu, w którym pracownica korzystałaby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy.
Do sądu pracy z pozwem
Pracownica, której pracodawca wypowiedział umowę o pracę ma prawo wystąpienia do sądu pracy z pozwem. Może domagać się uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, przywrócenia do pracy, odszkodowania.
Jeżeli pracownica nie wystąpi do sądu z pozwem, umowa o pracę się rozwiąże.
W przypadki, jeśli wypowiedzenie umowy o pracę było nieuzasadnione lub umowę rozwiązano z naruszeniem prawa, sąd powinien uwzględnić żądanie pracownicy. Może uznać wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócić pracownicę do pracy. W zamian tych roszczeń sąd może zasądzić odszkodowanie. Dzieje się tak w przypadku, kiedy przywrócenie pracownicy do pracy jest niemożliwe z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Po podjęciu pracy w wyniku przywrócenia, pracownicy przysługuje wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy.
Zobacz także:Warunki pracy kobiet
