Kodeks pracy nakłada prawa i obowiązki zarówno na pracodawcę, jak i pracownika
Jednym z obowiązków pracodawcy jest ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Oznacza to, że pracodawca, bez ważnych przyczyn, nie może odmówić zatrudnionemu dokształcania. Studia, które wybrał pracownik muszą jednak mieć związek z wykonywaną pracą.
Co ważne, ustawodawca przyznaje zakres świadczeń pracownikowi w sytuacji, gdy podnoszenie kwalifikacji następuję z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. W przypadku, gdy pracownik dokształca się bez wiedzy oraz zgody pracodawcy, nie może liczyć na przywileje.
Obowiązki pracodawcy
Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują:
- urlop szkoleniowy,
- zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, aby punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia, oraz na czas ich trwania.
Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Zobacz także: W jakiej formie zdobywać szersze wykształcenie?
Urlop szkoleniowy przysługuje w wymiarze:
- 6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych,
- 6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego,
- 6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
- 21 dni w ostatnim roku studiów - na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
Urlopu szkoleniowego udziela się w te dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym pracownika rozkładem czasu pracy
Warto w tym miejscu dodać, że pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje bez inicjatywy oraz zgody pracodawcy mogą zostać przyznane: zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia oraz urlop bezpłatny w wymiarze ustalonym w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i pracownikiem.
Ważne
Zgoda pracodawcy na podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika nie jest równoznaczna z pokryciem kosztów kształcenia. Pracodawca nie ma obowiązku finansowania studiów.
Umowa o dokształcaniu pracownika
Ustawodawca zaleca zawarcie umowy pisemnej, która szczegółowo określa wzajemne prawa i obowiązki pracodawcy oraz pracownika, który chce się dokształcać. Umowa nie może zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż przepisy kodeksu pracy.
Umowa powinna regulować kwestie niesprecyzowane przez kodeks pracy, takie jak: zakres finansowania edukacji przez pracodawcę; przyznanie dodatkowych świadczeń np. zwrot kosztów przejazdu, zakwaterowania, wyżywienia, zakupu podręczników; okres „lojalności” pracownika po ukończeniu studiów (max. 3 lata).
Nie ma obowiązku zawarcia umowy, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych
Kiedy pracownik musi zwrócić pracodawcy koszty kształcenia?
Pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe:
- który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,
- z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie, nie dłuższym jednak niż 3 lata,
- który w okresie określonym w umowie, nie dłuższym jednak niż 3 lata, rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z powodu mobbingu,
- który w okresie określonym w umowie, nie dłuższym jednak niż 3 lata, rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z powodu nieprzeniesienia do innej pracy w związku z wydaniem orzeczenia lekarskiego stwierdzającego szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika czy innego ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika albo mobbingu – mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach
– jest zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończenia podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia.
Zdobywane lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika korzystne jest nie tylko dla niego, lecz również dla pracodawcy. Zatem obie strony powinny dążyć do wywiązania się z umowy.
Polecamy: Przyszłościowe kierunki studiów
Podstawa prawna: art. 1031–1036 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).
