Czym właściwie jest okres wypowiedzenia? Najprościej mówiąc: to czas, który mija od poinformowania o planie zakończenia umowy, aż do jej rozwiązania. Jego długość może być bardzo różna.
Okresy wypowiedzenia – umowa na okres próbny
W przypadku umów zawartych na okres próbny, czas okresu wypowiedzenia wynosi odpowiednio:
- Jeśli okres próbny nie przekraczał dwóch tygodni, okres wypowiedzenia będzie wynosił trzy dni robocze.
- Jeżeli okres próbny był dłuższy niż dwa tygodnie, okres wypowiedzenia to tydzień.
- Jeśli okres próbny wynosi trzy miesiące, to okres wypowiedzenia będzie trwał dwa tygodnie.
Okresy wypowiedzenia - umowy na czas określony
W przypadku umów na czas określony, okres wypowiedzenia obowiązuje tylko wtedy, gdy umowa została zawarta na okres co najmniej 6 miesięcy i zawierała pisemną klauzulę na temat wcześniejszego rozwiązania umowy za wypowiedzeniem. W tej sytuacji okres wypowiedzenia wynosi dwa tygodnie.
Okresy wypowiedzenia - umowy na czas nieokreślony
W przypadku umów na czas nieokreślony sytuacja jest bardziej zróżnicowana.
Umowa o pracę na czas nieokreślony nie może zostać zakończona natychmiast, wraz ze złożeniem wypowiedzenia. To ważny przepis, bo zapewnia ochronę obydwu stronom - dzięki temu pracownik ma czas na znalezienie nowego miejsca pracy, a pracodawca może w tym okresie poszukać nowego pracownika, który zajmie miejsce poprzednika. Wyjątkiem są sytuacje dotyczące zwolnienia dyscyplinarnego, albo zwolnienie za porozumieniem obu stron.
Długość okresu wypowiedzenia w przypadku umów na czas nieokreślony zależy od długości stażu w danym miejscu pracy. Jakie są prawne regulacje w tej kwestii?
- W sytuacji, kiedy pracownik był zatrudniony w danej firmie krócej niż pół roku, długość okresu wypowiedzenia będzie wynosiła dwa tygodnie.
- Jeśli zatrudnienie w firmie było dłuższe niż pół roku, ale krótsze niż trzy lata, okres wypowiedzenia wynosi miesiąc.
- Pracownikowi, który był zatrudniony w danym miejscu pracy przez ponad trzy lata, przysługuje trzymiesięczny okres wypowiedzenia.
Pamiętaj! Przy wyliczaniu długości okresu wypowiedzenia należy brać pod uwagę jedynie czas przepracowany u danego pracodawcy.
Na przykład, jeżeli pracujesz w firmie X przez trzy miesiące, to przysługują ci jedynie dwa tygodnie okresu wypowiedzenia, nawet jeśli twój ogólny staż pracy wynosi kilkanaście lat.
Istotny jest jednak wyjątek od tej reguły! Jeśli zmiana pracodawcy nastąpiła w wyniku przejścia zakładu pracy w ręce nowego pracodawcy, jest on formalnie następcą prawnym poprzedniego pracodawcy, wtedy do okresu zatrudnienia należy wliczyć obydwa okresy zatrudnienia. Dzieje się tak np. gdy firma zostaje sprzedana lub wniesiona do innej spółki. Na przykład, jeśli pracujesz w firmie Y przez pięć lat, po czym zostaje ona kupiona przez zagranicznego inwestora, a ty po kolejnym roku postanawiasz odejść z pracy, wtedy okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące.
Pamiętaj! Przy obliczaniu długości okresu wypowiedzenia należy zsumować cały staż pracy u danego pracodawcy. Jeżeli początkowo pracowałeś na umowę na czas określony, a później podpisałeś kolejną umowę, tym razem na czas nieokreślony, zsumuj okres trwania jednej i drugiej umowy! Uwaga – jest to niezależne nawet od przerw pomiędzy kolejnymi zatrudnieniami (oczywiście u tego samego pracodawcy).
Zobacz także: Ciąża a wypowiedzenie umowy o pracę
Okres wypowiedzenia a okres zatrudnienia
Do okresu zatrudnienia, od którego należy wyliczyć długość okresu wypowiedzenia, wliczyć należy także sam okres wypowiedzenia. Brzmi to odrobinę niejasno - co to dokładnie oznacza? Jeżeli w trakcie miesięcznego okresu wypowiedzenia minie trzy lata twojej pracy w firmie Z, będzie przysługiwał ci już wydłużony okres wypowiedzenia – trzymiesięczny.
Uwaga! Jeżeli dany pracownik zajmuje się pracą, która wiąże się z odpowiedzialnością materialną za powierzone mu mienie, w samej umowie można określić wydłużony okres wypowiedzenia. Dotyczy to zawodów takich jak magazynier, kasjer, itd. Jaką długość mogą mieć w tej sytuacji okresy wypowiedzenia?
- W sytuacji, kiedy pracownik przepracował w danej firmie czas krótszy niż sześć miesięcy, okres wypowiedzenia może ulec wydłużeniu do miesiąca.
- Jeśli pracownik przepracował więcej niż sześć miesięcy, okres wypowiedzenia można wydłużyć do trzech miesięcy.
Zachowanie okresu wypowiedzenia
Zachowanie okresu wypowiedzenia nie jest obowiązkowe. Za porozumieniem stron można go skrócić lub całkowicie z niego zrezygnować. Może mieć to jednak miejsce dopiero po złożeniu wypowiedzenia. Podpisanie takiego dokumentu nie zmienia jednak sytuacji prawnej – nadal jest to wypowiedzenie, a nie porozumienie stron.
Kiedy złożyć wypowiedzenie?
Jeśli chcesz po okresie wypowiedzenia podjąć nową pracę, koniecznie weź pod uwagę fakt, że terminy liczone w miesiącach zaczynają się liczyć od pierwszego dnia następnego miesiąca. Jeżeli złożysz więc wypowiedzenie trzeciego marca, miesięczny lub trzymiesięczny okres wypowiedzenia będzie obowiązywał od pierwszego kwietnia.
Walcz o swoje prawa – niekiedy pracodawcy bezprawnie usiłują skrócić okres wypowiedzenia. Nie ma to jednak znaczenia dla ważności złożonego wypowiedzenia, prawnie umowa zostaje rozwiązana dopiero po okresie przewidzianym w ustawie. Pracownikowi przysługuje również prawo do otrzymania wynagrodzenia za cały ten okres.
Zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy
Czy w czasie trwania okresu wypowiedzenia zawsze trzeba przychodzić do pracy? W niektórych sytuacjach pracodawca zwalnia pracownika z tego obowiązku, np. kiedy w grę wchodzą ważne interesy firmy, wymagające odsunięcia go od obowiązków. Pracownik otrzymuje w tym czasie wynagrodzenie, nie musi jednak wykonywać swoich pracowniczych zadań. Obie strony powinny spisać porozumienie na piśmie, aby pracownik nie został później oskarżony o porzucenie pracy.
Zobacz również: Ciąża a umowa na czas określony
Obowiązek podania przyczyny zwolnienia
Jeśli rozwiązanie umowy następuje ze strony pracodawcy, w przypadku umowy na czas nieokreślony musi on podać przyczynę zwolnienia. Nie dotyczy to sytuacji, gdy umowa była zawarta na czas określony.
Zaległy urlop a zwolnienie
W sytuacji, gdy przed zakończeniem umowy o pracę pracownik nie zdąży wykorzystać przysługujących mu dni urlopu, firma ma obowiązek wypłacić mu ekwiwalent. W celu uniknięcia takiej sytuacji, pracodawca może przyznać pracownikowi dni wolne jeszcze w czasie trwania okresu wypowiedzenia. Zatrudniony nie może wtedy odmówić, musi wykorzystać dni urlopowe.
Dni wolne na poszukiwanie pracy
Co w sytuacji, kiedy pracownik chciałby w czasie trwania okresu wypowiedzenia wziąć dni wolne na poszukiwanie nowej pracy? Wielu zatrudnionych zostaje niestety zaskoczonych wypowiedzeniem, ustawa przewiduje jednak dni wolne na poszukiwania nowego miejsca pracy. Za te dni pracownik pobiera wynagrodzenie.
- Jeżeli okres wypowiedzenia obejmuje dwa tygodnie lub miesiąc, pracownikowi przysługują dwa wolne dni robocze.
- Jeśli pracownik ma trzymiesięczny okres wypowiedzenia, przysługują mu trzy wolne dni robocze
Jeśli umowa zawarta była na czas określony (na okres sześciu miesięcy, z możliwością wypowiedzenia ujętą w treści umowy) lub na okres próbny (tylko wtedy, jeśli była zawarta na 3 miesiące) – w tych sytuacjach pracownik również ma prawo do dni wolnych na poszukiwanie nowej pracy. W zależności od czasu trwania okresu wypowiedzenia, są to również dwa lub trzy dni według powyższych zasad. W sytuacji nieprzewidzianego zwolnienia, dzięki tym przepisom można poświęcić kilka dni na rozmowy kwalifikacyjne lub przeglądanie ogłoszeń.
Warto pamiętać o swoich prawach, zarówno będąc pracownikiem, jak i pracodawcą. Niezależnie od tego, czy to ty jesteś stroną wypowiadającą umowę, czy to tobie ktoś ją wypowiada – istnieją przepisy prawne, która chronią cię i w jednej, i w drugiej sytuacji!
Polecamy: Ekwiwalent za niewykorzystany urlop
