Od dłuższego czasu w waszym małżeństwie się nie układa. Nie potraficie się ze sobą porozumieć, nie ma dnia bez kłótni. Dochodzisz do wniosku, że takie życie nie ma sensu, bo tylko się ranicie wzajemnie. A skoro nie możecie być razem, trzeba się rozstać. I tu dylemat – lepiej wybrać separację, czy rozwód. Zanim podejmiesz decyzję, powinnaś wiedzieć, jakie skutki prawne niesie za sobą każde z tych rozwiązań.
Gdy decydujesz się na separację
To dobre wyjście dla osób, które ze względów religijnych nie decydują się na rozwód (akceptuje je Kościół katolicki). Separacja jest
w pewnym sensie okresem przejściowym – małżonkowie mogą do siebie wrócić lub definitywnie rozstać się w późniejszym czasie.
Wiele osób myśli, że wystarczy zamieszkać osobno, by można było mówić o separacji. To błąd. Aby separacja miała skutki prawne, musi ją orzec sąd, który stwierdza, że między tobą, a mężem istnieje zupełny (ale nie trwały, jak przy rozwodzie) rozkład pożycia, czyli zanikły wszelkie łączące was więzi: duchowe, fizyczne oraz gospodarcze.
O separację może wystąpić każdy z małżonków. Łatwiej ją uzyskać niż rozwód. Jeśli składacie zgodny wniosek o separację, sąd nie rozstrzyga, kto ponosi winę za zaistniałą sytuację. Robi to tylko, gdy jedna ze stron się takiego orzeczenia domaga.
Uwaga! Ustalenie winy ma znaczenie w przypadku, gdybyś chciała domagać się od męża alimentów.
Jak to załatwić
Pozew o separację (lub wspólny wniosek o separację) powinnaś złożyć w sądzie okręgowym (wydział cywilny), w którego okręgu mieliście ostatnie wspólne miejsce zamieszkania. Jeśli każde z was mieszka oddzielnie, składasz go w sądzie, w którego okręgu mieszka twój mąż. Przebieg sprawy i wysokość opłaty zależą od tego, czy obydwoje zgadzacie się na separację, czy też jedno z was żąda jej wbrew woli drugiej strony.
Separacja bez procesu
Jeżeli oboje zgadzacie się na separację, a przy tym nie macie małoletnich dzieci, możecie złożyć wspólny wniosek w tej sprawie. Orzeczenie jest właściwie formalnością. Sąd rozpatruje wtedy sprawę w tzw. trybie nieprocesowym i wydaje postanowienie. Cała sprawa ogranicza się zwykle do jednej rozprawy, bez posiedzenia pojednawczego. Może być nawet przeprowadzona zaocznie, czyli pod nieobecność jednej ze stron. Opłata za wniosek wynosi 100 zł.
Uwaga! Mimo zgodnego wniosku małżonków, sąd nie orzeknie separacji, jeżeli w toku rozpatrywania waszej sprawy dojdzie do wniosku, że w wyniku separacji ucierpiałyby dzieci.
Zobacz, jak napisać wniosek o separację
Kiedy musi być proces
Jeśli jedno z was nie godzi się na separację, musi dojść do procesu. W takim przypadku trzeba złożyć pozew. Możesz to zrobić osobiście w biurze podawczym sądu lub wysłać go pocztą (najlepiej listem poleconym). Pismo należy napisać w trzech egzemplarzach – dwa dla sądu, a kopia dla ciebie (na niej pracownik sądu potwierdzi złożenie pozwu).
W pozwie powinnaś podać wasze dane (nazwiska, imiona, aktualne adresy), a także określić, czego żądasz, np. czy separacja ma być orzeczona z winy męża, kto ma sprawować władzę rodzicielską, jakich alimentów się domagasz, itp. Pozew musisz podpisać.
Uwaga! Jeżeli zdecydujecie, że będziecie razem sprawować władzę nad dzieckiem, musicie dołączyć wspólne porozumienie, w którym określicie, jak ta władza będzie wykonywana.
Ponadto do pozwu trzeba dołączyć:
- odpis aktu małżeństwa,
- odpis aktu urodzenia wspólnego dziecka (dzieci),
- zestawienie kosztów utrzymania,
- dowód opłaty 500 zł,
- odpis pozwu i załączników dla drugiej strony.
Uwaga! Gdy jedno z was domaga się separacji, a drugie żąda rozwodu, sąd na posiedzeniu pojednawczym rozstrzygnie, czy istnieje jeszcze szansa na uratowanie waszego związku. Jeżeli stwierdzi, że tak – orzeknie separację. W innym wypadku – zdecyduje o rozwodzie, mimo że drugi małżonek chciał tylko separacji.
Skutki separacji
- Separacja nie rozwiązuje małżeństwa. Nie możesz wystąpić o powrót do poprzedniego nazwiska ani powtórnie wyjść za mąż.
- Powoduje rozdzielność majątkową. Od uprawomocnienia się orzeczenia przestaje istnieć między wami wspólność ustawowa i cokolwiek kupicie, będzie to stanowiło twoją (lub męża) wyłączną własność.
- Uniemożliwia dziedziczenie (chyba że na mocy testamentu).
Możecie się pogodzić
Orzeczenie separacji nie przekreśla waszego związku. Jeżeli dojdziecie do wniosku, że warto spróbować jeszcze raz i pogodzicie się, możecie wystąpić do sądu o zniesienie separacji. Wniosek musicie złożyć wspólnie.
Po zniesieniu separacji znowu macie takie same prawa i obowiązki jak każde małżeństwo. Możecie jednak, jeżeli z jakichś względów jest to dla was wygodne, utrzymać rozdzielność majątkową (w tej kwestii też jest potrzebny wasz zgodny wniosek).
Gdy chcesz się rozwieść
Jeżeli jesteś zdecydowana definitywnie zakończyć wasz związek, wystąp o rozwód. Orzeczenie rozwodu następuje wówczas, gdy sąd stwierdzi, że między wami nastąpił nie tylko zupełny, ale i trwały rozkład pożycia, czyli brak jest szans na pogodzenie stron. Sąd orzeka także (na wniosek jednego lub obojga małżonków), kto ponosi za to winę.
Uwaga! Sąd nie orzeknie rozwodu, jeżeli ucierpiałyby na tym dzieci lub domaga się go ten z małżonków, który został uznany za wyłącznie winnego. W tym drugim przypadku może to zrobić, gdy małżonek niewinny wyrazi na to zgodę lub odmowa byłaby sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Jak to załatwić
Pozew składasz podobnie jak przy separacji w sądzie okręgowym, w wydziale cywilnym. Właściwy jest sąd, w którego okręgu mieliście wspólne miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z was jeszcze tam przebywa. Gdy tak nie jest – pozew trzeba złożyć w sądzie, w którego okręgu mieszka strona pozwana (twój mąż). W treści pozwu oprócz waszych danych osobowych należy napisać, czy domagasz się orzekania o winie, a także jakich alimentów żądasz dla siebie i dziecka.
Do pozwu trzeba dołączyć:
- odpis aktu małżeństwa,
- odpis aktu urodzenia dziecka,
- zestawienie kosztów utrzymania,
- dowód uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 600 zł (gdy rozejdziecie się bez orzekania o winie, sąd zwróci 300 zł temu
z was, które złożyło pozew).
- odpis pozwu z załącznikami dla drugiej strony.
Skutki rozwodu
- Rozwiązanie małżeństwa. Możesz powrócić do nazwiska noszonego przed ślubem (masz na to trzy miesiące od orzeczenia rozwodu. Oświadczenie składasz przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego).
- Zniesienie wspólności majątkowej między wami.
- Uniemożliwienie dziedziczenia po zmarłym współmałżonku (chyba że na podstawie zapisu w testamencie).
Alicha Hass / Pani domu
