Gdy zostaniesz powołana na świadka, masz obowiązek stawić się na wezwanie sądu. Musisz to zrobić, nawet jeśli przysługuje ci prawo odmowy zeznań. Inaczej możesz zostać ukarana grzywną. Jeśli wiesz, że nie będziesz mogła stawić się na rozprawie (bo np. musisz wyjechać), powiadom o tym sąd. Natomiast gdy coś nagłego stanie ci na przeszkodzie (np. choroba), zadzwoń do sekretariatu sądu i usprawiedliw swoją nieobecność. Będziesz też musiała dostarczyć stosowne zaświadczenie lekarskie.
Co powinien zrobić świadek?
Każda osoba wezwana na świadka ma obowiązek:
- Złożyć przyrzeczenie. Nie dotyczy to osób, które nie mają 17 lat lub zostały skazane za fałszywe zeznania.
- Mówić prawdę. Za składanie fałszywych zeznań grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat.
Kto nie musi składać zeznań?
Zasadą jest, że każdy świadek musi odpowiadać na pytania sądu. Odmówić zeznań mają prawo tylko osoby bliskie dla jednej ze stron:
- małżonek (także rozwiedziony lub żyjący w separacji),
- wstępni (rodzice, dziadkowie),
- zstępni (dzieci, wnuki),
- rodzeństwo (w tym przyrodnie),
- powinowaci tej samej linii lub stopnia (ojczym, macocha, zięć, synowa),
- dzieci adoptowane i rodzice adopcyjni.
Uwaga!
Prawo do odmowy zeznań nie przysługuje w sprawach o tzw. prawa stanu, np. w sprawach o unieważnienie małżeństwa, ustalenie ojcostwa, macierzyństwa.
W wypadku postępowania karnego osoby bliskie też mają prawo odmowy zeznań. Co istotne – prawo karne do grona tych osób zalicza również konkubentów.
Kiedy możesz odmówić odpowiedzi
W pewnych sytuacjach masz prawo uchylić się od odpowiedzi na konkretne pytanie sądu. W postępowaniu cywilnym może to nastąpić wówczas, gdy naraziłoby ciebie lub bliską ci osobę na:
- odpowiedzialność karną,
- hańbę (np. musiałabyś ujawnić intymne szczegóły ze swojego życia),
- dotkliwą szkodę majątkową.
Możesz też odmówić odpowiedzi, jeśli przez to naruszyłabyś tajemnicę zawodową, np. lekarską.
Gdy zeznajesz w sprawie karnej, masz prawo odmówić odpowiedzi, jeśli jej udzielenie mogłoby ciebie lub osobę ci bliską narazić na odpowiedzialność karną lub karno-skarbową.
Kto nie może być świadkiem
W postępowaniu cywilnym m.in.:
- wojskowi i urzędnicy zobowiązani do zachowania tajemnicy służbowej,
- osoby chore psychicznie, a głuchonieme wyłącznie w obecności biegłego.
W postępowaniu karnym:
- obrońca lub adwokat (w zakresie informacji, które uzyskał podczas udzielania porady,
- duchowny (w kwestii faktów, których dowiedział się na spowiedzi),
- osoba obowiązana do zachowania tajemnicy państwowej.
Alicja Hass / Przyjaciółka
Porady prawne i finansowe - forum >>
