Spis treści:
- Czym jest woreczek (pęcherzyk) żółciowy?
- Atak woreczka żółciowego - objawy
- Atak woreczka żółciowego - przyczyny
- Leczenie kamicy woreczka żółciowego
- Atak woreczka żółciowego - domowe sposoby
Czym jest woreczek (pęcherzyk) żółciowy?
Woreczek żółciowy, właściwie pęcherzyk żółciowy, to mały narząd w kształcie gruszki zlokalizowany pod wątrobą. Jego zadaniem jest magazynowanie żółci, czyli płynu produkowanego przez wątrobę w celu trawienia tłuszczów. W pęcherzyku żółć ulega zagęszczeniu, a podczas posiłku jest uwalniana do jelita cienkiego, gdzie bierze udział w procesie trawienia.
Nadmiar cholesterolu lub bilirubiny w żółci może prowadzić do powstawania kamieni żółciowych. Te mogą podrażniać pęcherzyk, sprzyjać infekcji oraz blokować uwalnianie żółci z pęcherzyka, a w rezultacie prowadzić do ostrego zapalenia woreczka żółciowego. Stan ten wiąże się z silnymi dolegliwościami, często wymaga interwencji chirurgicznej. Nie zawsze jednak atak woreczka żółciowego oznacza, że pojawił się stan zapalny.
Atak woreczka żółciowego - objawy
Napad zaczyna się zwykle ok. 1 godzinę po jedzeniu, przeważnie tłustym posiłku, ale może też wystąpić w czasie snu. Główne objawy ataku woreczka żółciowego to:
- silny, ostry ból w okolicy prawego podżebrza, który może promieniować do pleców, trwa powyżej 30 minut i zwykle ustępuje w ciągu 90 minut (jeśli ból trwa dłużej niż 5 h, pojawiają się gorączka, dreszcze, tkliwość brzucha, to zwykle świadczy o ostrym zapaleniu pęcherzyka żółciowego i wymaga pilnej pomocy),
- nudności i wymioty,
- wzdęcia,
- zgaga.
Takie dolegliwości wskazują na atak woreczka żółciowego, zwany również kolką wątrobową. Objawy mogą nawracać co kilka dni, tygodni lub miesięcy. Przy kamicy pęcherzyka żółciowego może pojawić się również żółtaczka (zażółcenie białek oczu i skóry).
Atak woreczka żółciowego - przyczyny
Atak woreczka żółciowego pojawia się najczęściej w wyniku kamicy pęcherzyka żółciowego i zablokowania odpływu żółci przez złogi powstające w samym pęcherzyku żółciowym lub przewodach żółciowych. Utrudnione wydzielanie żółci powoduje bolesne skurcze pęcherzyka żółciowego określane jako kolka żółciowa. Taki stan może prowadzić do różnych powikłań, z czego najczęstszym jest zapalenie pęcherzyka żółciowego.
Co zwiększa ryzyko rozwoju kamicy woreczka żółciowego?
- otyłość,
- płeć żeńska,
- wiek powyżej 40 roku życia,
- dieta bogata w tłuszcze,
- stosowanie drastycznych diet i szybki spadek masy ciała,
- choroby dróg żółciowych i wątroby,
- cukrzyca,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- leczenie hormonalne,
- niektóre leki obniżające cholesterol,
- zmiany utrudniające odpływ żółci (np. torbiel, nowotwór, powiększone węzły chłonne),
- zwężenia dróg żółciowych spowodowane zabiegiem albo infekcją.
Leczenie kamicy woreczka żółciowego
Jeśli podejrzewamy u siebie kamicę pęcherzyka żółciowego, powinniśmy udać się do lekarza POZ. Może on wypisać nam skierowanie do szpitala i na badania, w tym na USG jamy brzusznej. Leczenie kamicy pęcherzyka żółciowego zależy od objawów. W wielu przypadkach stosuje się leczenie zachowawcze:
- ciepłe kompresy położone na brzuchu (wystarczy zwykły termofor) oraz czopek rozkurczowy,
- leki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym (np. diklofenak, ketoprofen) i żółciopędnym,
- leki rozkurczowe (np. drotaweryna).
Konieczne będzie również przejście na dietę lekkostrawną (najlepiej dietę wątrobową) i utrzymywanie jej przez kilka dni po napadzie bólu.
Jeżeli złogi są duże lub doszło do zapalenia pęcherzyka żółciowego, wykonuje się zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego (tzw. cholecystektomię). Najczęściej metodą laparoskopową. Woreczek żółciowy nie jest narządem, bez którego nie można żyć, a jego chirurgiczne usunięcie jest jedną z najczęstszych operacji wykonywanych u dorosłych.
Dieta po usunięciu woreczka żółciowego - jadłospis. Co można jeść, a czego nie?
Kiedy szukać pilnej pomocy medycznej przy ataku woreczka żółciowego?
Objawy wskazujące na zapalenie pęcherzyka żółciowego (ból powyżej 5h lub nasilający się, gorączka, dreszcze, wymioty) powinny nas skłonić do wezwania karetki pogotowia. To groźny stan, który często wymaga interwencji chirurgicznej.
Atak woreczka żółciowego - domowe sposoby
W przypadku łagodnych dolegliwości woreczka żółciowego można sięgnąć po naturalne metody leczenia. Skutecznym domowym środkiem przynoszącym ulgę podczas ataku woreczka żółciowego jest napar z pokrzywy. Napar działa przeciwskurczowo i pomaga odtruć wątrobę.
Aby przygotować napar z pokrzywy na woreczek żółciowy, łyżeczkę ziela zalej szklanką wrzątku i zaparzaj pod przykryciem ok. 10 minut. Przygotowany w ten sposób napar należy pić ciepły (ale nie gorący), powoli i małymi łykami.
Pomocne przy ataku woreczka żółciowego mogą być również zioła o działaniu żółciopędnym, np.:
- rdest ptasi,
- kwiat kocanki,
- ziele krwawnika,
- kora kruszyny,
- ziele dziurawca,
- liść czarnego bzu.
Poza tym zalecany jest odpoczynek i przykładanie ciepłych okładów na bolący obszar.
Warto wspomnieć, że udowodnione działanie wspomagające usuwanie kamieni żółciowych ma kurkuma. Naukowcy dowiedli, że jej składnik aktywny – kurkumina, zmniejsza formowanie się złogów i ułatwia ich pozbywanie się z organizmu. Kurkumę na kamienie żółciowe można stosować w formie przyprawy jako dodatek do posiłków lub suplement. Ważne jest, aby łączyć ją z piperyną (występuje w pieprzu), ponieważ składnik ten zwiększa przyswajalność kurkuminy.
Wykorzystano fragmenty artykułu Marty Wilczkowskiej, którego treść została pierwotnie opublikowana 14.12.2012.
Źródła:
J. Tanaja i inni, Cholelithiasis, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470440/
Czytaj także:
Co może oznaczać ból wątroby i jak sobie z nim radzić?
Regeneracja wątroby: czas trwania, jak wspomagać
Wątroba - gdzie jest, objawy bólu wątroby, przyczyny
Jak dbać o wątrobę w święta? 3 sposoby na zdrową wątrobę
Czy grzyby szkodzą wątrobie? Kto powinien uważać
