Topinambur zwany jest także słonecznikiem bulwiastym lub jerozolimskim karczochem. Pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie od stuleci był uprawiany przez Indian Tupinamba. Do Europy, a ściśle mówiąc do Włoch, trafił za sprawą Kolumba w XVII wieku. Roślina ma żółte, lekko pachnące, kwiaty przypominające kształtem margerytki. Bywa uprawiana w ogródkach, ale łatwo dziczeje. Można ją spotkać na przydrożach, polanach, zapomnianych działkach. Dorasta do wysokości 2,5-3,5 metra. Podłużne lancetowate liście osiągają 15-20 cm długości. Kwiaty pojawiają się późnym latem. Bardzo ładnie wyglądają w wazonie. Na jesieni na korzeniach rośliny tworzą się niewielkie bulwy. Przypominają nieco guzowate ziemniaki lub korzeń imbiru. To właśnie one nadają się do jedzenia.
Z rabaty na stół
Szczególną popularnością roślina cieszyła się w Anglii i Francji, ale dania z topinambura były znane także w staropolskiej kuchni. Wspomina o nim najstarsza polska książka kucharska z 1682 roku.
Bulwy topinambura można jeść na surowo lub po ugotowaniu. Gotowane przez dłuższy czas (ok. godziny) nabierają słodkiego smaku. Topinambur nadaje się także do zup, sosów, sałatek.
Niepozorny, bardzo zdrowy
Topinambur jest bogatym źródłem węglowodanów, a w szczególności inuliny, która podczas przechowywania rozpada się na fruktozę. Zawiera też wiele mikroelementów: potas, krzem, wapń, fosfor, żelazo, cynk, witaminy z grupy B, A, C i E. Poleca się go diabetykom, zwłaszcza w początkowej fazie choroby oraz osobom, które są na diecie. Obniża poziom cholesterolu, reguluje ciśnienie krwi oraz pracę przewodu pokarmowego. Oczyszcza organizm z toksyn i wspomaga odchudzanie. Wzmacnia włosy i paznokcie. Ale uwaga!
Choć topinambur jest mało kaloryczny, to jednak ciężkostrawny.
Jak uprawiać topinambur
Roślina nie ma szczególnych wymagań i właściwie wszędzie da sobie radę. Jeśli zapewnimy jej dobre warunki, wyrośnie wyjątkowo dorodna. Lubi słoneczne, osłonięte od wiatru miejsce oraz średnio wilgotną, żyzną, przepuszczalną, raczej zwięzłą, glebę. Wiosną warto zasilić podłoże kompostem (taczka na 2 m kw.). Po wykiełkowaniu można dodatkowo nawieźć sadzonki uniwersalnym nawozem do warzyw. Gdy topinambur osiągnie wysokość ok. 50 cm, należy go okopać, co zapewni lepsze plony. Jesienią ścinamy zwiędnięte łodygi. Bulwy są dobre do spożycia, gdy uschną łodygi kwiatów. Można je wykopywać przez całą zimę. Są odporne nawet na wysokie mrozy.
Topinambur można rozmnażać od lutego do kwietnia poprzez kłącza. Sadzi się je na głębokości 15 cm w odstępach 50 cm. Lepiej wybrać mu miejsce z dala od innych upraw, bo słonecznik bulwiasty bardzo łatwo się rozprzestrzenia.
Można go jeść na wiele sposobów
Jak już wspominaliśmy, można go jeść na surowo, ale także piec, gotować, dusić, marynować. Można przyrządzać z niego musy, zupy, puree, chipsy, frytki. Trzeba pilnować bulwy podczas gotowania, bo wyjęte za wcześnie będą za twarde, a gdy na chwilę o nich zapomnimy, błyskawicznie się rozgotują.
Czytaj też:
Jak uprawiać trawę pampasową
Jak wyhodować rukolę w doniczce
Niezwykła uprawa truskawek w rynnach i beczce
