Pieprzne rady
Ostre przyprawy spełnią swoje zadanie, jeśli będziesz ich używać, pamiętając o kilku zasadach:
* Ostrożnie doprawiaj dania dla dzieci i osób starszych. Przyprawy dodawaj w całości – pływające np. w zupie drobinki mogą podrażniać przewód pokarmowy.
* Przechowuj w całości. Suszone owoce i nasiona przełóż do szczelnie zamkniętych pojemników (najlepiej porcelanowych, ceramicznych lub z ciemnego szkła). Możesz je trzymać w suchym miejscu nawet rok i tak zachowają 100 procent pikanterii.
* Zmiel tuż przed użyciem. Przyprawy mają wówczas najintensywniejszy smak i aromat, bo uwalniają się z nich olejki eteryczne.
* Praż gorczycę i czarnuszkę, a będą wydzielać silniejszy zapach. Na rozgrzanej patelni ułóż przyprawy, podpiekaj kilka minut na średnim ogniu, cały czas mieszając, żeby się nie przypaliły. Gdy zbrązowieją, wyjmij je, ostudź i zmiel.
Uwaga! Nadmiar pikanterii może powodować zgagę. Dlatego kobiety w ciąży powinny ostrożnie doprawiać dania.
WŁAŚCIWOŚCI
Zawiera witaminę C, witaminy z grupy B oraz beta-karoten, a także kapsaicynę, która powoduje palący, ostry smak, wspomaga trawienie, przyspiesza metabolizm i uśmierza ból. Kapsaicyna podrażnia jednak silniej niż pieprz. Dlatego chili powinni unikać wrzodowcy.
Z CZYM ŁĄCZYĆ?
Suszona przyprawa jest ważnym składnikiem potraw kuchni meksykańskiej, hiszpańskiej, węgierskiej oraz chińskiej. Dodaje się ją do dań z fasolą i warzywami strączkowymi, potraw mięsnych, ostrych zup, sosów, gulaszów. Doskonale nadaje się do dań z cebulą, kukurydzą i kalafiorem.
WŁAŚCIWOŚCI
Uprażone nasionka mają intensywny, ostry smak i słodkawy korzenny (muszkatołowy) zapach. Zawierają dużo tłuszczu (w tym nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3), olejki eteryczne oraz saponiny. Działają rozkurczająco, przeciwbólowo, moczopędnie i żółciopędnie. Zapobiegają wzdęciom, pobudzają wydzielanie mleka. Stosuje się je jako namiastkę pieprzu u osób o wrażliwym żołądku.
Z CZYM ŁĄCZYĆ?
Czarne, drobne nasionka czarnuszki podkreślają smak dań warzywnych i mięsnych, aromatyzują wino. Dodaje się je też do pieczywa i ziemniaków.
WŁAŚCIWOŚCI
Zawiera sporo tłuszczu, olejki eteryczne i synalbinę, która działa drażniąco na błony śluzowe. Ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i żółciopędne. Reguluje trawienie, zapobiega wzdęciom, obniża ciśnienie krwi. Uwaga! Lekko przeczyszcza.
Z CZYM ŁĄCZYĆ?
Nasiona gorczycy stosuje się głównie do wytwarzania musztardy. Dodaje się je też do kwaszonych ogórków oraz marynat. Nadają się do potraw z białej i czerwonej kapusty, farszów mięsnych oraz zup. Mielona gorczyca wzmacnia smak mięsa wołowego i wieprzowego, drobiu, a także gorących i zimnych sosów.
WŁAŚCIWOŚCI
Zawiera dużo olejku eterycznego gingerolu, któremu zawdzięcza ostry smak i korzenny aromat. Działa rozgrzewająco, pobudza wydzielanie soków żołądkowych, zapobiega wzdęciom i nudnościom.
Z CZYM ŁĄCZYĆ?
Stosowany do aromatyzowania budyniów mlecznych i owocowych, kompotu gruszkowego i marynowanej dyni. Nadaje delikatny smak zupie owocowej, fasolowej i ziemniaczanej oraz potrawom z ryżu. Sproszkowany imbir zmieszany z solą pasuje do serów, ryb, gotowanego kurczaka i pieczonej kaczki. Wzmacnia smak mięsa wieprzowego i grzybów.
WŁAŚCIWOŚCI
Znamy ją głównie z liści wyglądem przypominających natkę pietruszki, ale kulinarne zastosowanie mają także nasiona kolendry. Zawierają one olejki nadające potrawom przyjemny aromat i smak (początkowo łagodny, potem ostry, korzenny). Mają właściwości rozkurczowe i przyspieszają trawienie.
Z CZYM ŁĄCZYĆ?
Kolendra świetnie nadaje się do przyprawiania sałatek i kompotu jabłkowego. Łagodzi smak zupy grochowej i fasolowej. Dodaje się ją do pieczonego mięsa wieprzowego, dziczyzny, pasztetów i ryb.
WŁAŚCIWOŚCI
Świeże nasiona kozieradki mają silny zapach podobny do selera lub lubczyku. Są gorzkie. Dopiero prażone nabierają łagodniejszego smaku. Wzmacniają organizm, przyspieszają przemianę materii, mogą zmniejszać zawartość cukru we krwi i obniżać ciśnienie.
Z CZYM ŁĄCZYĆ?
Kozieradka jest składnikiem wielu mieszanek przyprawowych, np. curry. Można ją dodawać do większości zup, z wyjątkiem rosołu (bo wywołuje jego zmętnienie). Prażone nasionka mogą być namiastką kawy, a z młodych kiełków przygotowuje się sałatkę pobudzającą apetyt.
WŁAŚCIWOŚCI
Ma gorzkawy smak i przyjemny korzenny zapach. Zawiera olejki eteryczne (eugenol i geraniol), garbniki i glikozydy. Poprawia apetyt, ułatwia trawienie tłustych potraw. Łagodzi bóle reumatyczne.
Z CZYM ŁĄCZYĆ?
Używany w całości lub po zmieleniu jako proszek nadaje się do aromatyzowania marynowanych ogórków, buraków, grzybów i kapusty w zalewie octowej oraz rosołów. Dobrze komponuje się z warzywami faszerowanymi, dziczyzną i pieczonym mięsem. Łagodzi smak słonych potraw. Doprawia się nim gotowane ryby i jabłka.
WŁAŚCIWOŚCI
Jagody o korzennym, żywicznym, gorzkawo-słodkim smaku. Mają sporo witaminy C. Działają dezynfekująco, pobudzają apetyt. Zapobiegają niestrawności, biegunkom i wzdęciom. Jałowiec zawiera olejek eteryczny silnie pobudzający czynność nerek. Powinni go unikać chorzy na nerki i kobiety w ciąży.
Z CZYM ŁĄCZYĆ?
Stosuje się do wytwarzania jałowcówki i ginu. Dodaje się do dziczyzny, ryb marynowanych, kwaszonej kapusty, dań z baraniny i wieprzowiny oraz ciemnych sosów. Dobrze komponuje się też z kapustą i burakami.
WŁAŚCIWOŚCI
Ziarna o lekko piekącym smaku przypominają pieprz z nutką kardamonu, goździka i gałki muszkatołowej. Mają korzenny aromat. Zawierają dużo olejków eterycznych (m.in. eugenol), które ułatwiają trawienie, łagodzą nerwobóle. Pobudzają organizm oraz działają antyseptycznie.
Z CZYM ŁĄCZYĆ?
Nadaje się do owoców morza, marynat, warzyw, wędlin i zup. Zielem angielskim aromatyzuje się grzane wino, majonez i sosy winegret. Sproszkowane owoce są składnikiem niektórych mieszanek, np. curry.
WŁAŚCIWOŚCI
Ziarenka czarnego, białego i zielonego pieprzu mają właściwości moczopędne, poprawiają trawienie i przyspieszają metabolizm. Jednak zawierają piperynę, substancję, która podrażnia błonę śluzową żołądka. Dlatego pieprz może być szkodliwy dla osób cierpiących na kłopoty gastryczne.
Z CZYM ŁĄCZYĆ?
Grubo lub drobno zmielone ziarenka są podstawowym składnikiem mieszanek przyprawowych do mięs, zup, sosów, soków jarzynowych, sałatek i marynat. Dodaje się je do dziczyzny, kapusty włoskiej, fasoli, grochu, soczewicy, pomidorów, ryb, warzyw faszerowanych i wędlin.