Nukleotydy dietetyczne cieszą się coraz większym zainteresowaniem naukowców i dietetyków. Są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, do metabolizmu, pracy mięśni i odporności, a organizm potrafi je sam produkować. Czasami jednak zapotrzebowanie na nukleotydy dietetyczne wzrasta i wtedy bardzo pomocne może być wzbogacenie diety w określone produkty spożywcze lub sięgnięcie po odpowiedni suplement.
Spis treści:
- Co to są nukleotydy?
- Co to są nukleotydy dietetyczne?
- Źródła nukleotydów dietetycznych w pożywieniu
- Nukleotydy dietetyczne – kiedy mogą być potrzebne
- Czy są suplementy z nukleotydami dietetycznymi?
Co to są nukleotydy?
Nukleotydy to wyjątkowe związki chemiczne. Biorą udział w niemalże wszystkich procesach biochemicznych. Są też jak cegiełki, z których zbudowane są dwa znane naturze nośniki informacji – łańcuchy DNA i RNA. To w nich zapisany jest sposób funkcjonowania organizmu, jego budowa oraz zawarte są przepisy na wszystkie białka, jakie organizm potrafi wyprodukować i instrukcje obsługi substancji, z jakimi organizm ma do czynienia. Podsumowując: bez nukleotydów nie byłoby życia!
Najważniejszymi nukleotydami są:
- ATP – jest uniwersalną walutą energetyczną we wszystkich systemach biologicznych, niezbędny do pracy mięśni,
- NTP – niezbędny do syntezy RNA i białek,
- dNTP – niezbędny do syntezy DNA i namnażania się komórek,
- NAD i FAD – niezbędne do reakcji redoks (redukcji i utleniania) i procesów metabolicznych,
- koenzym A – bierze udział w cyklu Crebsa, niezbędny do metabolizowania kwasów tłuszczowych, UDP– glukoza – niezbędny do pracy wątroby i wzrostu mięśni.
Nukleotydy dzieli się na purynowe i pirymidynowe. Nukleotydy purynowe zawierają zasady purynowe – adeninę (A) lub guaninę (G). Zasady pirymidynowe zawierają zasady pirymidynowe – cytozynę (C), Tyminę (T) lub uracyl (U).
Nukleotydy, zwane też kwasami nukleinowymi, mogą być syntetyzowane przez organizm od nowa, ale też poddawane są recyklingowi z pożywienia (to tak zwana ścieżka ratunkowa). Są uważane za półniezbędne składniki odżywcze. Niech cię jednak to określenie nie zmyli – nukleotydy są nam niezbędne.
Co to są nukleotydy dietetyczne?
Nukleotydy dietetyczne (dNT) to te dostarczane wraz z pożywieniem, z których organizm szybko wytworzy własne niezbędne nukleotydy.
Gdy zapotrzebowanie na nukleotydy jest wysokie, np. wtedy, gdy organizm jest w fazie wzrostu albo wystąpi infekcja i komórki układu odpornościowego muszą się szybko namnożyć, organizm może nie nadążyć z produkcją nukleotydów od nowa. Wtedy nukleotydy stają się niezbędnymi składnikami odżywczymi, które mogą być dostarczane z pożywieniem i przyswajane przez krótszą ścieżkę ratunkową (2 etapy) w porównaniu z syntezą de novo (6 lub 9 etapów).
Źródła nukleotydów dietetycznych w pożywieniu
Za najbogatsze źródło nukleotydów dietetycznych uważa się mięso oraz drożdże piekarnicze. Mięso to mięśnie, które są naturalnie bogate w ATP i nukleotydy purynowe. Z kolei drożdże piekarnicze to olbrzymie bogactwo RNA i nukleotydów purynowych i pirimidynowych.
Bogatym źródłem nukleotydów są też:
- wątróbka,
- grzyby,
- ryby,
- krewetki.
Nukleotydy dietetyczne – kiedy mogą być potrzebne
Coraz częściej dietetycy w pewnych sytuacjach biorą pod uwagę to, że organizm może potrzebować nukleotydów dietetycznych. Zwiększone zapotrzebowanie na kwasy nukleinowe może występować:
- przy infekcjach,
- długiej antybiotykoterapii,
- po przebytej chorobie,
- po urazie,
- przy zespole jelita drażliwego,
- podczas okresu dojrzewania i wzrostu,
- podczas nasilonej aktywności fizycznej i po niej,
- w podeszłym wieku,
- w okresach obniżonej odporności.
Zwiększenie podaży nukleotydów dietetycznych sprzyja szybszej regeneracji tkanek, odbudowie prawidłowej flory bakteryjnej w jelitach, odnawianiu się śluzówki jelit.
Kosmki jelitowe pokryte są komórkami absorpcyjnymi (enterocytami), które mają krótki cykl życia, wymieniane są co 3-5 dni i zużywają dużą ilość kwasów nukleinowych. Dodatkowa podaż w diecie nukleotydów dietetycznych pomaga kosmkom jelitowym sprawniej odnawiać się i lepiej funkcjonować. Jest to szczególnie ważne w chorobach zapalnych jelit, w przewlekłych biegunkach, niedożywieniu, po przebytej infekcji jelitowej.
Czy są suplementy z nukleotydami dietetycznymi?
Tak. W aptekach można kupić różne preparaty zawierające nukleotydy. Niektóre z nich wzbogacane są witaminą C, cynkiem lub laktoferyną. Część zawiera dwa nukleotydy dietetyczne, inne – aż 5 różnych nukleotydów.
W zależności od producenta i produktu suplement jest przeznaczony dla dorosłych lub dorosłych i dzieci, a sam preparat może być w postaci tabletek lub pod postacią płynu. Ulotki do produktów zawierają informację o sposobie dawkowania. Warto jednak wspomnieć, że nie istnieją badania naukowe precyzujące, jak należy takie suplementy dawkować, choć sama skuteczność suplementacji nukleotydami dietetycznymi została już wstępnie potwierdzona. Wiele jednak na tym polu pozostało naukowcom do zbadania.
Czytaj także:
Jak zrobić drożdże w domu?
Jakiej witaminy brakuje, gdy pękają żyły?
Co jest najlepsze na odporność?
