Cynk to ważny dla zdrowia minerał, który codziennie trzeba dostarczać z pożywieniem. Produkty bogate w cynk to na przykład: wątróbka, czerwone mięso, drób, jaja, owoce morza i produkty zbożowe. Niedobór cynku najczęściej występuje u wegan, a mało kto wie, czym może skutkować nadmiar cynku w organizmie.
Spis treści:
- Kiedy cynk szkodzi?
- Ile cynku dziennie? Maksymalna dzienna podaż
- Na co szkodzi cynk? Objawy przedawkowania i nadmiaru cynku w organizmie
Kiedy cynk szkodzi?
Cynk to niezbędny element prawidłowej diety, który bierze udział w ważnych reakcjach metabolicznych w ciele. Jest potrzebny między innymi do prawidłowego formowania DNA, odczuwania smaku, wzrostu oraz gojenia się ran.
Cynk jest też minerałem niezbędnym do obrony antyoksydacyjnej organizmu przed szkodliwymi wolnymi rodnikami. To też tak zwany „minerał płodności”, ponieważ bierze udział w produkcji plemników u mężczyzn oraz reguluje cykl miesiączkowy kobiet.
W ostatnim czasie dużo mówi się też o wpływie cynku na infekcję koronawirusem.
Ponieważ to tak ważny minerał, w wielu miejscach można przeczytać o jego prozdrowotnym wpływie na organizm. Łatwo odnieść wrażenie, że im więcej cynku dostarczysz, tym lepiej. Nic bardziej mylnego... Najważniejszy jest balans minerałów w organizmie, a zbyt dużo cynku może powodować także poważne konsekwencje zdrowotne i szkodzić.
Za dużo cynku w diecie
Ciężko przedawkować cynk jedynie za pomocą produktów spożywczych. Choć niektóre bogate źródła cynku takie jak wątróbka i inne podroby zawierają naprawdę spore ilości tego minerału, musiałabyś jeść je codziennie kilogramami, by doprowadzić do widocznych, pełnoobjawowych skutków nadmiaru. Jeśli twój organizm jest wysycony cynkiem, mniej będzie się on też wchłaniał.
Nie jest ciężko przekroczyć dzienne rekomendacje dla tego pierwiastka za pomocą diety (szczególnie jeśli jesz dużo mięsa), ale nie doprowadzisz tak do widocznego nadmiaru. Nie ma ani jednego udokumentowanego przypadku przedawkowania cynku jedynie przez dietę o wysokiej zawartości tego pierwiastka.
Przedawkowanie suplementów cynku
Najczęściej cynk szkodzi wtedy, gdy jest suplementowany w nieprzemyślany sposób. Nie można przekraczać dozwolonej dziennej dawki.
Przeczytałaś gdzieś, że cynk pomaga w infekcjach, więc kupujesz tabletki z cynkiem i zaczynasz je zażywać. Nie sprawdzasz dawki, nie konsultujesz się z lekarzem ani farmaceutą, niedokładnie czytasz ulotkę. To właśnie najczęstsza droga prowadząca do przedawkowania cynku.
Cynk z naczyń i przedmiotów codziennego użytku
Zatrucie cynkiem jest też możliwe przez przypadkowe spożycie cynku zupełnie do tego nieprzeznaczonego. To materiał szeroko wykorzystywany przy produkcji naczyń, innych kuchennych sprzętów, materiałów wędkarskich, a także detergentów. Możliwe jest zatrucie cynkiem (chlorkiem cynku) przez udział tych przedmiotów. To jednak typowe wypadki polegające np. na przypadkowym połknięciu cynkowego elementu.
Ile cynku dziennie? Maksymalna podaż
UL ang. Upper Intake Level to maksymalny poziom podaży danego składnika z pożywienia, który nie powinien u zdrowych osób wyrządzić skutków ubocznych. UL dla cynku (dla osób dorosłych) określony przez międzynarodowe standardy to 40 mg/ dobę.
Polskie rekomendacje podają jednak niższą wartość i maksymalną bezpieczną dobową dawkę cynku (UL) określają jako 25 mg/dobę.
Pamiętaj jednak, że jeśli jednorazowo przekroczysz tę dawkę, nic ci się nie stanie. UL jest określone dla długotrwałego spożycia. Nawet jeśli jednego dnia objesz się ostrygami (które mają bardzo dużo cynku), z dużą pewnością nie wystąpią u ciebie objawy nadmiaru. Zwróć jednak uwagę na UL, jeśli planujesz sumpelentację cynkiem, lub przyjmujesz multiwitaminę z cynkiem w składzie.
fot. Adobe Stock, natchas
Na co szkodzi cynk? Objawy przedawkowania i nadmiaru cynku w organizmie
Nadmiar cynku w organizmie wywołany suplementacją może szkodzić i prowadzić do skutków ubocznych. Pojawiają się wtedy charakterystyczne objawy.
Nudności i wymioty przez nadmiar cynku
Wiele osób stosuje suplementy z cynkiem na poprawę odporności. Jednym ze sposobów na leczenie i skracanie długości infekcji jest też ssanie tabletek z cynkiem. To wtedy często pojawiają się też właśnie skutki uboczne w postaci nudności. W skrajnej postaci, przy dawkach cynku powyżej 150 mg, niemal pewne jest też pojawienie się wymiotów.
Biegunki i ból brzucha przez przedawkowanie cynku
Bóle brzucha, skurcze w obrębie jamy brzusznej i biegunka też często pojawiają się, gdy przyjmuje się cynk w postaci suplementu.
Niestety znane są też skrajne przypadki krwotoków wewnętrznych, które miały miejsce po przyjmowaniu ok. 200 mg cynku 2 razy dziennie.
Dreszcze, bóle mięśni i gorączka
Przedawkowanie cynku może się tez objawiać podobnie do grypy lub przeziębienia. Niektóre osoby, które przyjęły zbyt duże dawki cynku, właśnie w ten sposób opisują swoje odczucia.
Zmiany w odczuwaniu smaku i węchu
Cynk jest minerałem regulującym odczuwanie smaku i węchu. Jeśli wystąpi u ciebie ten problem, a przyjmujesz preparaty cynku, na początku wyklucz oczywiście infekcję koronawirusem: to jeden z objawów infekcji COVID-19.
Podobne problemu może powodować jednak właśnie nadmiar cynku w organizmie. Niektóre osoby po przedawkowaniu cynku całkowicie traciły zmysł smaku, a inne opisywały poczucie metalicznego posmaku w ustach.
Zwiększona podatność na infekcje
Odpowiednia dawka cynku może chronić przed infekcjami i wspomagać układ odpornościowy. Jeśli przesadzisz, możesz uzyskać jednak efekt odwrotny od pożądanego. Za dużo cynku może blokować odpowiedź odpornościową układu immunologicznego.
Niedobory miedzi i żelaza
Żeby zapobiegać niedoborom w organizmie, najlepiej jest stosować odżywczą dietę, a nie starać się dobierać suplementy. Jednym z powodów jest właśnie fakt konkurowania o wchłanianie poszczególnych minerałów. Gdy konsumujesz produkty naturalnie zawierające cynk, organizm ma możliwość regulowania tego, ile go wchłonie.
Jeśli przyjmujesz ogromne dawki, cynk może blokować wchłanianie innych ważnych minerałów, np. miedzi i żelaza. Zależność jest szczególnie widoczna dla miedzi, pierwiastka, którego niedobór jest bardzo rzadki, jednak może się pojawić właśnie przy przedawkowaniach cynku. Objawem takiej sytuacji może być na przykład anemia lub neutropenia.
Źródła:
Czytaj także:
COVID-19 bez gorączki. Co trzeba wiedzieć o gorączce i koronawirusie?
7 produktów spożywczych wzmacniających odporność. Włącz je do diety i zapomnij o koronawirusie
Dieta na jesień, jak wzmocnić odporność? Zadbaj o rozgrzewanie i nawodnienie!
