Dieta przy kamicy nerkowej powinna być indywidualnie dobrana, aby uwzględnić wszystkie potrzeby konkretnego pacjenta. Istnieją jednak pewne ogólne zasady, które warto wcielić w życie, aby zmniejszyć ryzyko nawrotu kamicy. Są one jednak nieco inne w przypadku kamicy szczawianowej, a inne przy kamicy moczanowej, gdyż przyczyna powstawania kamieni jest w tych przypadkach różna.
Spis treści:
- Dieta przy kamicy nerkowej: dlaczego jest konieczna?
- Dieta przy kamicy nerkowej szczawianowo-wapniowej
- Dieta przy kamicy nerkowej moczanowej
Dieta przy kamicy nerkowej: dlaczego jest konieczna?
Ponieważ kamienie nerkowe powstają, gdy w moczu jest zbyt duża koncentracja substancji tworzących kryształy, dieta ma dwa zadania:
- zmniejszyć ilość substancji zdolnych do tworzenia kryształów w moczu,
- rozrzedzić mocz, aby koncentracja tych substancji nie była groźna.
Dlatego zawsze przy okazji diety w kamicy nerkowej podkreśla się, by pacjent nie tylko stosował odpowiedni jadłospis, ale też pił dużo niskozmineralizowanej wody (2-2,5 litra, czasami więcej).
Ponieważ kamienie nerkowe mogą powstawać z różnych substancji, zasady diety są różne dla pacjentów z kamicą szczawianową, a inne dla pacjentów z kamicą moczanową. Wynika to z faktu, że nieco inne produkty zawierają dużą ilość szczawianów, mogących tworzyć kryształy szczawianu wapnia, a inne sprzyjają zakwaszeniu moczu, co zwiększa ryzyko powstawaniu kamicy moczanowej.
Ponieważ wydzielanie moczu w nocy maleje, rośnie wtedy ryzyko zwiększonego stężenia substancji kamieniotwórczych w moczu. Dlatego ostatni posiłek warto jadać nie później niż 3 godziny przed snem.
Dieta przy kamicy nerkowej szczawianowo-wapniowej
Podstawową zasadą w dotyczącą żywienia w kamicy szczawianowe jest unikanie produktów spożywczych zawierających szczawiany oraz duże ilości soli. Do tej kategorii należą:
- orzechy,
- nasiona sezamu,
- czekolada,
- buraki,
- botwinka,
- rabarbar,
- rzepa,
- maliny,
- szczaw a kamica nerkowa,
- szpinak,
- słodkie ziemniaki,
- amarantus,
- płatki owsiane,
- komosa,
- soja,
- mocna kawa,
- mocna herbata,
- kakao,
- miso,
- tahini,
- suszone figi,
- suszone śliwki,
- rodzynki.
Zalecane jest także ograniczenie spożywania mleka i jego przetworów, aby w przypadku kamicy szczawianowo-wapniowej zmniejszyć ilość wapnia w menu. Ponieważ jednak wapń jest organizmowi niezbędny, w dodatku wiąże szczawiany w jelitach, nie należy tych produktów całkowicie eliminować z jadłospisu. Zalecana dzienna dawka wapnia wynosi przy kamicy nerkowej szczawianowej 1000-1200 mg, którą należy dostarczać organizmowi w 3 posiłkach na przestrzeni całego dnia.
Dodatkowe zalecenia:
- ograniczenie ilości soli w diecie – sól nasila wydalanie wapnia, co może zwiększać jego koncentrację w moczu. Dieta przy kamicy szczawianowo-wapniowej powinna być dietą niskosodową.
- ograniczenie spożywania czerwonego mięsa – białko w warunkach stresu oksydacyjnego (przy niedoborze antyoksydantów) może być w organizmie zamieniane w szczawiany.
- ostrożność w dostarczaniu organizmowi witaminy C, zwłaszcza z suplementów z dawką 1000 mg i większą, gdyż w organizmie może ona zostać zamieniona w szczawiany.
- ograniczenie w diecie cukrów prostych i zwiększenie w niej ilości błonnika,
- zwiększenie spożycia warzyw i owoców, aby dostarczać organizmowi antyoksydanty,
- zwiększyć ilość produktów pełnoziarnistych, które dostarczają magnezu. Magnez, podobnie jak wapń, zmniejsza wchłanianie szczawianów w jelitach.
fot. Dieta przy kamicy nerkowej szczawianowej/Adobe Stock, juliasudnitskaya
Jadłospis diety przy kamicy nerkowej szczawianowej
Oto przykładowy jadłospis o kaloryczności ok. 2000 kcal, który może być pomocny przy kamicy szczawianowo-wapniowej.
Śniadanie: kasza manna z owocami
Składniki:
- 50 g kaszy manny,
- 200 ml mleka niskotłuszczowego (lub napoju roślinnego wzbogaconego w wapń),
- 1 średni banan, pokrojony w plasterki,
- 1/2 szklanki jagód.
Przepis: Gotuj kaszę w mleku, mieszając do uzyskania gęstej konsystencji. Dodaj pokrojonego banana i jagody.
Przekąska: jabłko i jogurt naturalny
Składniki:
- 1 średnie jabłko,
- 200 g jogurtu naturalnego.
Przepis: Pokrój jabłko na plasterki i podawaj z jogurtem naturalnym.
Obiad: pieczony kurczak z brązowym ryżem i warzywami
Składniki:
- 150 g piersi z kurczaka,
- 1 łyżka oliwy z oliwek,
- 1/2 szklanki brązowego ryżu,
- 1 szklanka brokułów,
- 1/2 czerwonej papryki, pokrojonej w paski,
- 1 marchewka, pokrojona w plasterki,
- 100 g jogurtu naturalnego,
- mały kawałek imbiru.
Przepis: Zgrilluj pierś z kurczaka na oliwie z oliwek. Ugotuj brązowy ryż zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Warzywa ugotuj na parze. Podawaj kurczaka z ryżem i warzywami. Polej całość sosem z robionym z jogurtu naturalnego i przeciśniętego przez praskę imbiru.
Przekąska: smoothie owocowe
Składniki:
- pół szklanki malin lub truskawek,
- pół gruszki,
- kilka listków mięty,
- szklanka mleka o obniżonej zawartości tłuszczu.
Przepis: Zmiksuj wszystkie składniki w blenderze na gładki napój.
Kolacja: sałatka z grillowanym łososiem
Składniki:
- 100 g filetu z łososia,
- 2 szklanki mieszanki sałat,
- 1/2 ogórka, pokrojonego w plasterki,
- 1/2 awokado, pokrojonego w kostkę,
- 1/4 szklanki kukurydzy,
- 1 łyżka oliwy z oliwek,
- 1 łyżka soku z cytryny.
Przepis: Zgrilluj filet z łososia. W dużej misce wymieszaj sałatę, ogórek, awokado i kukurydzę. Dodaj oliwę i sok z cytryny. Na wierzchu ułóż kawałki łososia.
Dieta przy kamicy nerkowej moczanowej
W kamicy nerkowej moczanowej należy unikać produktów, które zawierają puryny. Gdy jest ich w diecie zbyt dużo, rośnie stężenie kwasu moczowego, z którego mogą tworzyć się kryształy, zwane potocznie kamieniami.
Do produktów obfitujących w puryny, a więc takich, które trzeba ograniczać w diecie przy kamicy moczanowej, należą:
- czerwone mięso,
- przetwory mięsne,
- podroby,
- wywary mięsne,
- sosy na bazie wywarów mięsnych,
- ryby: sardynki, anchois,
- skorupiaki,
- jaja,
- piwo i napoje alkoholowe.
W tym rodzaju żywienia bardzo ważne jest także jadanie znacznych ilości warzyw i owoców, produktów pełnoziarnistych oraz niskotłuszczowych produktów mlecznych. Dodatkowo warto ograniczać spożycie cukrów prostych, zwłaszcza w postaci cukru dodanego.
Pomocne mogą być też soki cytrusowe i same cytrusy, które są bogate w kwas cytrynowy, który zmniejsza ryzyko kamicy moczanowej. Czasami konieczne jest podawanie tego kwasu w postaci leku czy suplementu, gdyż z diety nie da się go dostarczyć w takiej ilości, aby zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby.
fot. Dieta przy kamicy nerkowej moczanowej/Adobe Stock, Sea Wave
Jadłospis diety przy kamicy nerkowej moczanowej
Oto przykładowy jadłospis o kaloryczności ok. 2000 kcal, który może być pomocny przy kamicy moczanowej.
Śniadanie: owsianka z owocami
Składniki:
- 60 g płatków owsianych,
- 200 ml mleka niskotłuszczowego,
- 1 średni banan, pokrojony w plasterki,
- 1/2 szklanki jagód,
- 1 łyżeczka miodu.
Przepis: Gotuj płatki owsiane w mleku, mieszając do uzyskania gęstej konsystencji. Dodaj pokrojonego banana, jagody i miód.
Przekąska: smoothie cytrusowe
Składniki:
- 1 pomarańcza, obrana,
- 1 grejpfrut, obrany,
- 1/2 szklanki wody kokosowej,
- 1 łyżeczka siemienia lnianego.
Przepis: Zmiksuj wszystkie składniki w blenderze na gładki napój.
Obiad: grillowany kurczak z komosą ryżową i warzywami
Składniki:
- 150 g piersi z kurczaka,
- 1 łyżka oliwy z oliwek,
- 1/2 szklanki komosy ryżowej (quinoa),
- 1 szklanka brokułów,
- 1/2 czerwonej papryki, pokrojonej w paski,
- 1 łyżka soku z cytryny.
Przepis: Zgrilluj pierś z kurczaka na oliwie z oliwek. Ugotuj komosę ryżową zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Brokuły ugotuj na parze, a paprykę podsmaż na niewielkiej ilości oliwy. Podawaj z sokiem z cytryny.
Przekąska: marchewki baby z hummusem
Składniki:
- 150 g marchewek baby,
- 50 g hummusu.
Przepis: Podawaj marchewki baby z hummusem jako dipem.
Kolacja: Pieczony łosoś z warzywami
Składniki:
- 100 g filetu z łososia,
- 1 łyżka oliwy z oliwek,
- 1/2 cytryny (sok),
- przyprawy (pieprz, zioła prowansalskie),
- 1/2 szklanki gotowanej kaszy jaglanej,
- 1 szklanka mieszanki warzyw (cukinia, marchewka, papryka).
Przepis: Upiecz filet z łososia, skropiony oliwą z oliwek i sokiem z cytryny, oraz przyprawiony do smaku. Ugotuj kaszę jaglaną zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Warzywa pokrój w kostkę, a następnie upiecz w piekarniku do miękkości.
Czytaj także:
Babcine sposoby na kamienie nerkowe
Objawy i leczenie kolki nerkowej
Jak zadbać o nerki w czasie wakacji?
