Fot. Fotolia
Stwierdzenie, że jeśli dobrze jest mieć trochę, to jeszcze lepiej mieć więcej, niekoniecznie sprawdza się w przypadku witaminy A. Ponieważ jest tak korzystna przy potencjalnych problemach zdrowotnych, przyjmowanie jej w dużych ilościach wydaje się kuszące. Mimo to zbyt duże dawki witaminy A nie są zalecane. Witamina A jest składnikiem rozpuszczalnym w tłuszczu i w związku z tym jest łatwo gromadzona w tkankach tłuszczowych ciała, a w szczególności w wątrobie. Przyjmowana w nadmiarze, może prowadzić do uszkodzeń wątroby i innych dolegliwości zdrowotnych. Przedawkowanie witaminy A nie jest jednak częstym problemem. Syntetyczna witamina A, czyli jej typ dodawany do pożywienia i suplementów diety, powinna być dużo większym powodem do zmartwienia. Syntetyczna witamina A może stać się toksyczna nawet w niezbyt dużych dawkach. Naturalna witamina A, która rozpuszcza się w tłuszczu, jest dziesięciokrotnie bardziej bezpieczna niż ta syntetyczna, rozpuszczalna w wodzie witamina A.
Zobacz także: Witamina A - działanie i występowanie
Przedawkowanie witaminy A może być niebezpieczne
Niektórzy wykazali swój niepokój dotyczący możliwości przedawkowania witaminy A poprzez spożywanie dużej ilości produktów bogatych w beta-karoten. Nie ma jednak absolutnie żadnego ryzyka zatrucia witaminą A spowodowanego spożyciem beta-karotenu. Beta-karoten jest przekształcany w witaminę A tylko w ilości faktycznie potrzebnej dla organizmu.
Ponieważ beta-karoten jest znacznie bezpieczniejszy od syntetycznej witaminy A, produkty bogate w beta-karoten mają potencjał w pomocy przy zapobieganiu niedoborom witaminy A. Niedobór witaminy A jest dość powszechny na świecie. Na wielu obszarach, zwłaszcza w Afryce i Azji, jest naprawdę poważnym problemem. Najbardziej narażeni są ludzie, którzy jedzą mało mięsa i tłuszczu, a polegają na ubogich w karoten produktach jak ryż i inne zboża.
Suplementy witaminy A mogą być używane do zapobiegania tym problemom. Uzupełnianie diety tabletkami nie jest jednak najlepszym rozwiązaniem. W społeczeństwach borykających się z niedoborem wystarczającej ilości witaminy A ich członkowie musieliby przyjmować suplementy diety do końca swojego życia. Dla wielu z nich to wydatek, na który nie mogą sobie pozwolić. Niektórzy nawet nie są w stanie regularnie odbywać podróży do centrów medycznych, żeby uzupełniać zasoby suplementów. Prawdopodobne jest też ryzyko przedawkowania witaminy A. Dla przykładu, przedstawiciele medyczni we wschodnich Indiach rozpoczęli w 2001 roku kampanię mającą na celu zapewnienie dzieciom suplementów witaminy A. Wiele dzieci miało tak ogromny niedobór witaminy, że pracownicy medyczni podawali im dawki tak ogromne, jak 500 000 IU. W konsekwencji tych działań u wielu dzieci wystąpiło przedawkowanie, a co najmniej 30 zmarło.
Zaopatrywanie ludzi w produkty bogate w beta-karoten wydaje się bezpieczniejszym rozwiązaniem. Olej palmowy, będący najbogatszym źródłem beta-karotenu, oferuje możliwe do realizacji rozwiązanie. Aby przebadać efektywność czerwonego oleju palmowego, przeprowadzono testy mające na celu porównanie go z innymi źródłami witaminy A.
W jednym z badań naukowcy podawali czerwony olej palmowy lub olej z orzechów arachidowych wzmocniony witaminą A dzieciom w wieku przedszkolnym w Indiach. Badania te, trwające przez 7 miesięcy, były zaprogramowane w taki sposób, by monitorować wydajność sposobu podawania i optymalną dawkę poprawiającą poziom witaminy A. Wyniki pokazały, że u dzieci spożywających czerwony olej palmowy zanotowano większy wzrost poziomu witaminy A w porównaniu do grupy otrzymującej olej z orzechów arachidowych z witaminą A. Odkryto również, że już tak niewielka ilość jak 5 ml (1 łyżeczka) była równie efektywna jak 10 ml (2 łyżeczki) dziennie.
Władzom krajów takich jak Indonezja, Burkina Faso, Chiny, Honduras, Indie, Nigeria, Peru, RPA i Tanzania z powodzeniem udało się wprowadzić olej palmowy do walki z niedoborem witaminy A.
Olej palmowy - jedno z najlepszych źródeł witaminy A
Olej palmowy jest lepszym źródłem prowitaminy A niż jakakolwiek inna żywność, w tym marchewka i słodkie ziemniaki (bataty), nie tylko ze względu na wysoką zawartość beta-karotenu, ale także dlatego, że jest tłuszczem. Nawet jeśli pozostałe bogate w karoten produkty byłyby dostępne, problem mógłby pozostać nierozwiązany. Dieta musi zawierać również odpowiednią ilość tłuszczu, by przetworzyć karoteny w witaminę A. Karoteny są w efektywny sposób przekształcane w witaminę A dopiero w połączeniu z tłuszczem. Diety niskotłuszczowe stosowane z wyboru czy też z braku możliwości ekonomicznych w znacznym stopniu redukują konwersję karotenów w witaminę A. Nawet dieta zawierająca dużą ilość żywności bogatej w karoten nie zapobiegnie niedoborom witaminy A, jeśli spożycie tłuszczu jest niskie. W Tanzanii, na przykład, gdzie występuje duża różnorodność i wysoka konsumpcja bogatych w karoten owoców i warzyw, niedobór witaminy A jest wciąż wysoki, co spowodowane jest niskim spożyciem tłuszczu.
W krajach, gdzie produkty pochodzenia zwierzęcego są niedostępne dla osób o złym statusie ekonomicznym, rozwiązaniem problemu jest dostarczenie zarówno źródła prowitaminy A (karotenu), jak i tłuszczu. Czerwony olej palmowy doskonale się sprawdza w tym celu. Olej podnosi też biodostępność karotenów pochodzących z innych źródeł, tworząc perfekcyjne rozwiązanie dla tego występującego na całym świecie problemu. Badania we wszystkich krajach na całym świecie udowodniły, że dołączenie czerwonego oleju palmowego do diety jest bardzo efektywne w zapobieganiu niedoborom witaminy A.
Ponieważ niedobór witaminy A powoduje spadek odporności, schorzenia i dolegliwości mogą być znacznie zredukowane przez dodanie do diety czerwonego oleju palmowego. Obrazują to badania z udziałem 26 000 dzieci w wieku szkolnym. Dodawanie do diety witaminy A spowodowało 34%spadek liczby zgonów w wieku dziecięcym, spowodowanych zachorowaniami. W związku z tym dodanie do diety choćby bardzo niewielkiej ilości czerwonego oleju palmowego może mieć porażający efekt na zdrowie dorastających dzieci.
W innym przeprowadzonym w Indiach badaniu użyto czerwonego oleju palmowego w ciasteczkach i podano jako przekąskę dzieciom w wieku 13-15 lat, które miały za sobą często nawracające ostre infekcje dróg oddechowych (ARI). Setka dzieci otrzymywała dziennie przez trzy miesiące cztery ciasteczka wytworzone przy użyciu czerwonego oleju palmowego. Pięćdziesięcioro innych dzieci z podobną historią zachorowań służyło jako grupa kontrolna. Wyniki wykazały, że częstość występowania ARI zmniejszyła się znacząco – z 38 %. do 17 %. W grupie kontrolnej częstość zachorowań zwiększyła się z kolei o 2 %. Te badania wykazują, w jak dużym stopniu użycie czerwonego oleju palmowego podnosi odporność i zwiększa ochronę przed infekcjami.
Zobacz także: Jak pozyskuje się olej palmowy?
Olej palmowy podnosi również ogólny poziom składników odżywczych, a także proces wzrostu. W przytoczonym wyżej badaniu u grupy używającej oleju palmowego, w przeciwieństwie do grupy kontrolnej, podniósł się poziom wskaźnika masy ciała (BMI).
Niedobór witaminy A u ciężarnych i karmiących kobiet jest również poważnym problemem, który może prowadzić do defektów płodu, a także problemów ze wzrostem i rozwojem dziecka. Dodanie czerwonego oleju palmowego do diety karmiącej matki wzbogaca jej mleko o witaminę A i inne składniki odżywcze istotne w procesie rozwoju.
Niedobór witaminy A - poważny problem
Niedobór witaminy A nie jest ograniczony tylko do krajów rozwijających się; może on dotknąć również wielu ludzi w bardziej zamożnych krajach. Jedzenie typu fast food, śmieciowe jedzenie i gotowe paczkowane posiłki z supermarketów – wszystkie są ubogie w witaminę A. Pieczywo, ryż, owies, ziemniaki i wiele owoców i warzyw, a także oleje roślinne zawierają niewiele lub nie mają w sobie w ogóle witaminy A lub beta-karotenu. Najlepszym źródłem beta-karotenu są ciemnozielone, żółte i pomarańczowe owoce i warzywa, których większość ludzi nie je wystarczająco dużo. Nawet jeśli spożywasz dużo produktów bogatych w karoten, ale jesteś na diecie niskotłuszczowej, najprawdopodobniej nie otrzymujesz potrzebnej ci ilości witaminy A, ponieważ do efektywnego wchłonięcia witaminy A potrzebny jest tłuszcz. Dieta niskotłuszczowa może więc przyczynić się do tego problemu.
W konsekwencji, wielu ludzi nie dostarcza organizmowi minimalnej zalecanej dawki 5000 IU witaminy A dziennie. W Stanach Zjednoczonych średnie jej spożycie wynosi 4000 IU. Zachorowania, zatrute środowisko i stres zwiększają tylko nasze zapotrzebowanie na tę witaminę. Marginalny lub subkliniczny niedobór wywołuje objawy, które są łagodne i często ignorowane lub błędnie oceniane jako zwyczajna część normalnego procesu starzenia. Jednak nawet subkliniczny niedobór może wywołać poważne problemy zdrowotne. Odporność jest poważnie zagrożona nawet przez łagodny niedobór witaminy A, w rezultacie czego podatność na choroby zakaźne zwiększa się dwu- lub trzykrotnie w porównaniu do tej, która występuje przy normalnym poziomie witaminy A. Dodawanie czerwonego oleju palmowego do diety jest prostym sposobem na uzyskanie takiej ilości witaminy A, jakiej potrzebujesz.
Fragment książki Cud oleju palmowego. Wydawnictwo Vital. Tytuł, lid i niektóre śródtytuły pochodzą od redakcji. Publikacja za zgodą wydawcy.
