Wszyscy poszukujemy najzdrowszego sposobu żywienia. Stosujemy na przemian najróżniejsze diety, zwłaszcza te o wątpliwej skuteczności, często rozczarowując się otrzymanym efektem lub co gorsza, jego brakiem. Już niejednokrotnie wspominaliśmy o tym, że dieta najbardziej optymalna to ta, która jest dostosowana do indywidualnych potrzeb każdego z nas, czyli ułożona przez doświadczonego dietetyka, na podstawie wywiadu żywieniowego i kondycji organizmu.
Rozwiązaniem takim może być także jeden z najnowszych trendów w dietetyce, mianowicie Metabolic Typing, co tłumacząc na nasz rodzimy język, będzie oznaczać typowanie metaboliczne, a więc określenie indywidualnego typu przemiany materii i zastosowanie kompatybilnego modelu żywienia. Dieta metaboliczna opiera się o przyjmowanie posiłków właściwych dla określonego typu metabolicznego. Głównym założeniem tego nurtu w dietetyce, jest antyczna maksyma: Quod medicina aliis, aliis est acre venenum [Lekarstwo dla jednego może być trucizna dla drugiego lub: Pożywienie jednego może być trucizną dla drugiego], autorstwa rzymskiego poety, Lukrecjusza.
Fot. Depositphotos
To stare-nowe podejście do spraw żywienia, daje wyraźny sprzeciw dietom dla ogółu ludności, tworzeniu suplementów diety dla wszystkich, czy też programom odchudzającym, które są reklamowane jako „dieta dla każdego”.
Zazwyczaj dzieje się tak, że osoby stosujące któreś z przytoczonych propozycji odczuwają wyraźną poprawę funkcjonowania organizmu, czy nawet spadek masy ciała, kolejni zaś nie zauważają zmian i pozytywnych lub negatywnych efektów, a znowuż innym dane podejście może zaszkodzić.
To tak jak z silnikiem samochodowym – jeżeli używamy odpowiedniego, rekomendowanego przez producenta paliwa, silnik będzie działał długo i bez zarzutu, a jeśli zafundujemy mu paliwo nieadekwatne do typu silnika, wówczas skutki mogą być opłakane i dla silnika i kieszeni właściciela samochodu. Silnik na niewłaściwym paliwie nie pracuje tak wydajnie jak na zalecanym, także mimo stosowania różnych chemicznych dodatków i „polepszaczy”.
Co to jest metabolizm?
Każdy żywy organizm ma swoją specyficzną budowę. Każda komórka i jej organella mają ściśle przypisane funkcje. Komórki tworzą wyspecjalizowane tkanki, a te z kolei narządy i potem cały organizm. Organizm ma pewną właściwość, jaką jest przemiana materii, czyli metabolizm. Jest to proces fizjologiczny zachodzący w dwóch fazach:
- anabolizm, polegający na przyswajaniu, gromadzeniu energii;
- katabolizm, polegający na rozpadzie, czyli zmniejszaniu się ilości przyswojonej energii.
Zachwiania w tych dwóch procesach wiodą do stanów chorobowych, czyli tzw. zaburzeń metabolizmu. Fazy metabolizmu mogą ulegać przyspieszeniu lub spowolnieniu, co może być widoczne np. w nadwadze i otyłości lub wychudzeniu i wyniszczeniu.
Jak usprawnić spalanie kalorii?
Jak określić typ metabolizmu?
Według twórców Metaboolic Typing, istnieje kilka metod pozwalających określić typ metaboliczny człowieka. Tematem tym zajmowali się m.in. Dr. W. D. Kelly, Dr. W. Wolcott, Dr. G Watson i Dr. H. J. Ktistal. Głównie obejmują one zestaw pytań specjalnie przygotowanych, a niektóre także są uzupełnione o badanie włosów pod względem minerałów, czy też reakcji węchowych. Najrzetelniejszą okazuje się być metoda Dr. H. J. Ktistal, polegająca na wykonaniu kilku testów. Trwa 2 godziny 30 minut, wykonuje się je po kilkugodzinnym poście, czyli byciu na czczo – najlepiej po odpoczynku nocnym. Zleca się zrobienie takich badań jak:
- szybkość spalania glukozy w organizmie,
- pomiar pH moczu,
- pomiar pH śliny,
- pomiar pH krwi lub badanie pośrednie pH krwi,
- pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
- udzielenie odpowiedzi na pytania z zestawu testowego.
Długoletnie obserwacje Dr. Kristen pozwoliły ukazać w typowaniu metabolicznym wagę takiego parametru, jakim jest pH krwi. Według niego pH krwi o wartości 7,46 to cecha ludzi cieszących się dobrym zdrowiem, a nawet nieznaczne wahania w jedna czy w drugą stronę są przyczyną problemów ze zdrowiem.
Typowaniem metabolicznym zajmują się dietetycy i niektórzy lekarze specjalizujący się w żywieniu człowieka. Nie jest to jednak nurt powszechnie uprawiany w środowisku medycznym, zatem niełatwo o osobę, która zna się na rzeczy.
Test metaboliczny tutaj.
Typy metaboliczne
Na podstawie wyżej wymienionych analiz, zgodnie stwierdzono, że każdy człowiek charakteryzuje się innym typem metabolicznym. Wyodrębniono trzy typy metaboliczne, z uwagi na tempo przemiany materii:
- szybki spalacz czyli osoba o szybkiej przemianie materii, szybko wytwarza energię,
- wolny spalacz czyli osoba o powolnej przemianie materii, wolniej wytwarza energię,
- mieszany, czyli osoba zbalansowana, wytwarzanie energii jest zrównoważone.
Składniki pokarmowe i żywienie w diecie metabolicznej
W diecie każdego człowieka powinny znajdować się białka tłuszcze i witaminy, w stosownych proporcjach. Jeśli chodzi o podejście metaboliczne, podkreśla ono istotę białek jako materiału budulcowego, a nie energetycznego, w związku z czym jako główne źródło energii traktuje się tłuszcze i węglowodany. Produkty białkowe nie są tak wydajne energetycznie.
W zależności od typu metabolicznego, menu poszczególnych typów wygląda następująco:
- szybki spalacz – więcej tłuszczów, mniej węglowodanów (dieta niskowęglowodanowa), a więc żywienie oparte na mięsie, tłuszczach, także rybich, pewnej ilości węglowodanów pochodzących z warzyw; istotne witaminy: z grupy B, C i E, pierwiastki: wapń, cynk i jod;
- wolny spalacz – więcej węglowodanów, mniej tłuszczów (dieta wysokowęglowodanowa), żywienie będzie przypominało wegetarianizm, ale z uwzględnieniem małej ilości białek pochodzenia zwierzęcego; istotne witaminy: z grupy B i C, minerały: magnez, potas i chrom;
- mieszany – równe proporcje węglowodanów i tłuszczów (dieta zrównoważona), czyli sposób żywienia dosyć swobodny, można wybierać i przebierać w pokarmach z obu powyższych typów.
Zalety żywienia zgodnego z typem metabolicznym
Zwolennicy diety metabolicznej, jak również osoby ją stosujące zwracają uwagę na poprawę ogólnego funkcjonowania organizmu, zwłaszcza w zakresie:
- zaburzeń metabolicznych i wynikających z nich nadwagi, otyłości, niedowagi czy wychudzenia,
- układu immunologicznego – regeneracja sił, hamowanie lub stymulacja, zapobieganie alergiom,
- przewlekłego spadku energii, nastroju i bezsenności, co może mieć związek z nadmiernym wydatkowaniem sił na przemiany metaboliczne, pozostawiając niewiele energii na codzienną aktywność,
- nadciśnienia tętniczego i innych chorób cywilizacyjnych.
Dieta metaboliczna jest sposobem żywienia, który nie ogranicza ilości przyjmowanych posiłków czy ich kaloryczności. Jest dostosowywana do indywidualnych potrzeb każdego z nas. Można w ten sposób zapobiegać częstym spadkom poziomu glukozy we krwi i związanemu z tym uczuciem głodu. Zachęca się by dieta metaboliczna była na całe życie, ponieważ jest dopasowana ściśle do potrzeb danego organizmu. Dzięki niej możliwe jest sterowanie własnymi procesami metabolicznymi – albo jego przyspieszaniem, albo spowalnianiem, co jest istotne m.in. w walce ze zbędnymi kilogramami.
