Jerzy Andrzejewski - biografia, utwory

Jerzy Andrzejewski - biografia, utwory
Poznaj biografię Jerzego Andrzejewskiego (1909-1983)  oraz jego najważniejsze utwory - Popiół i diament oraz Bramy Raju.
/ 16.11.2010 13:20
Jerzy Andrzejewski - biografia, utwory

Urodził się w Warszawie, studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutował na łamach dziennika ABC opowiadaniem Kłamstwa w 1932 r. Przed wojną ukazały się ponadto: zbiór opowiadań Drogi nieuniknione (1936) oraz powieść Ład serca (1938). W czasie okupacji brał udział w konspiracyjnym życiu  kulturalnym. W 1945 r. wydał zbiór opowiadań o tematyce okupacyjnej pt. Noc - rozrachunek z okupacyjną przeszłością, obraz ludzi zaszczutych, postawionych oko w oko wobec tortur i śmierci.

Potem ukazały się: powieść Popiół i diament (1948), zbiór opowiadań Złoty lis (1952), powieści Ciemności kryją ziemię (1957), Bramy raju (1960), Już prawie nic (1979), Miazga (1981), dramat Prometeusz. W latach 1946-1947 Andrzejewski był prezesem krakowskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich, a w latach 1950-1952 wiceprezesem Zarządu Głównego ZLP. Redagował tygodnik „Przegląd Polski” oraz miesięczniki „Twórczość” i „Literatura”.

Popiół i diament

Do najbardziej znanych powieści tego pisarza należy Popiół i diament. Jej akcja toczy się w maju 1945 r. w Ostrowcu Świętokrzyskim. Utwór dotyczy problematyki moralnej, psychologicznej i historycznej, chociaż ta ostatnia ma wyraźnie wydźwięk propagandowy, dotyczy bowiem procesu formowania się w Polsce nowej, komunistycznej władzy. Główny bohater, Maciek Chełmicki, to były akowiec, który otrzymuje od swoich dowódców rozkaz zabicia sekretarza partii Szczuki. Zostaje postawiony przed wyborem między wiernością przysiędze żołnierskiej a miłością do dziewczyny.

Powierzone zadanie wykonuje posłusznie, lecz do pewnego momentu. Miłość daje mu szansę na rozpoczęcie nowego życia i pogodzenie się z własnym sumieniem. Lecz musi wykonać ostatni rozkaz. Ginie w przypadkowy sposób, zastrzelony przez milicjantów patrolujących miasto. Autor powieści dzieli bohaterów na „dobrych” i „złych”. Dobrymi są ideowi komuniści, całym sercem zaangażowani w utrwalenie nowej władzy (Szczuka, Podgórski, Wrona). Źli to ludzie nie wierzący w nowy ład, karierowicze typu Świecki, Teleżyński oraz podziemie AK - Andrzej Kosecki.

Wszyscy ci bohaterowie przeszli tragedię wojny i okupacji, która odcisnęła piętno na ich psychice. Szczególnie w przypadku młodych ludzi (np. Jurek Szretter) zabawa w wojnę wyzwoliła postawy nihilistyczne, sprawiła, że życie ludzkie utraciło swą wartość.

Zobacz też : Literatura lat siedemdziesiątych  osiemdziesiątych

Bramy raju

Powieść przedstawia średniowieczną krucjatę dziecięcą do Ziemi Świętej z 1212 r., której przewodził Jakub zwany Znalezionym lub Pięknym. Kompozycja utworu opiera się na motywie spowiedzi uczestników krucjaty, tj. Maud, córki kowala, Roberta, syna młynarza, Blanki, córki kołodzieja, Aleksego - młodego rycerza. Autor szczegółowo przedstawia motywy przystąpienia bohaterów do krucjaty.

Ich postawa ma niewiele wspólnego z Bogiem i religią. Roberta nie interesuje cel wyprawy, pragnie jedynie być blisko Maud. Ta z kolei jest nieszczęśliwie zakochana w Jakubie. Podobne motywy leżą u podstaw zachowań pozostałych postaci. Pisarz obala mit krucjaty dziecięcej, gdy naiwność jej członków zostaje wykorzystana przez zręcznych, bezdusznych przywódców.

Powieść ma charakter przypowieści moralnej, mało dbającej o prawdę historyczną, zajmującej się raczej zagadnieniami etycznymi, głównie motywacją, jaką kierują się ludzie w swoim postępowaniu.

Zobacz też : Literatura lat wojennych

Redakcja poleca

REKLAMA