Dysponujesz pewną kwotą gotówki i chcesz ją gdzieś ulokować, aby nie traciła na wartości? Możesz zdeponować ją w banku. Warto tylko zastanowić się, na jakich warunkach. Oszczędzać możemy w różnej formie, np. kupując polisę, inwestując w fundusze. Jednak największą popularnością cieszą się lokaty bankowe, dają bowiem poczucie bezpieczeństwa wynikające z pewności, że zawsze, nawet w sytuacji upadłości banku, odzyskasz swoje pieniądze. Gwarantuje to Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG). Rodzajów depozytów jest bardzo wiele. Oprócz tradycyjnych lokat terminowych są też inne, które mogą przynieść większy zysk. Podpowiadamy, na co zwrócić uwagę, wybierając jedną z nich.
Co to jest lokata?
Bank zakłada depozyt w oparciu o umowę, jaką z tobą zawarł. Ty powierzasz mu pewną kwotę na określony czas, a on gwarantuje ci ich zwrot wraz z odsetkami po upływie umówionego terminu. To oznacza, że na lokacie nie możesz stracić, chyba że wcześniej ją zlikwidujesz. W takim przypadku bank zwykle nie wypłaca części (a bywa, że i całości) odsetek. Musisz też pamiętać, że od kwoty odsetek, jakie zostaną naliczone, bank potrąci podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki) w wysokości 19 procent.
Co zrobić, by ją założyć?
Założenie lokaty nie jest trudne. Możesz to zrobić nawet nie wychodząc z domu, o ile masz dostęp do konta internetowego. W niektórych bankach możliwe jest założenie lokaty przez telefon lub za pośrednictwem tzw. „inteligentnych bankomatów”, które przyjmują takie zlecenie. Warunek – musisz mieć konto osobiste w takim banku.
Jak wybrać lokatę?
Każda z nas chciałaby założyć jak lokatę, która da jak największy zysk. Jak to zrobić? Najpierw zwróć uwagę na najważniejsze jej cechy.
- Kwota minimalna. Banki zwykle określają kwotę minimalną, od której można założyć lokatę. Często jest to 500 zł. Bywa jednak wyższy limit, np. 2000 zł.
- Oprocentowanie, czyli ile dostaniesz pieniędzy za to, że powierzysz bankowi oszczędności. Zależy ono zwykle od wysokości depozytu i czasu jego trwania. Oprocentowanie może być stałe lub zmienne. Jeśli ekonomiści przewidują wzrost stóp procentowych, warto wybrać zmienne, gdy spadek – stałe. Pamiętaj też, że banki często podają oprocentowanie nominalne (nie uwzględnia podatku i częstotliwości kapitalizacji odsetek). Tymczasem to, ile zyskasz, określa oprocentowanie realne (uwzględniające inflację). Najkorzystniej, jeśli przewyższa jej stopę (wysokość inflacji sprawdzisz na stronie Głównego Urzędu Statystycznego – www.stat.gov.pl). Np: Jeśli średnie oprocentowanie lokaty rocznej wynosi 6 proc. a inflacja 4 proc., to realne oprocentowanie twojej lokaty wynosi 2 proc.
- Naliczanie odsetek, czyli kapitalizacja. Zwróć uwagę na to, jak często odsetki są dopisywane do kapitału (kwoty lokaty). Im częściej bank to robi, tym lepiej.
- Długość trwania lokaty. Jeżeli chcesz oszczędzać przez dłuższy czas, na przykład kilka lat, wybierz lokatę długoterminową, bo jest zazwyczaj lepiej oprocentowana od lokat krótkoterminowych. Natomiast jeśli przewidujesz, że możesz potrzebować pieniędzy za kilka miesięcy, lepszy będzie depozyt krótkoterminowy.
- Skutki zerwania lokaty. Warto zapytać w banku, jakie konsekwencje cię czekają w razie zerwania umowy. Czy:
– dostaniesz je w wysokości określonej na wypadek zerwania umowy;
– będą naliczone proporcjonalnie do czasu trwania umowy.
Zanim założysz lokatę, przejrzyj oferty bankowe pod tym kątem.
Rodzaje lokat
Zasadniczo można je podzielić na odnawialne i nieodnawialne. W przypadku tych pierwszych po upływie terminu lokata jest automatycznie odnawiana. Przy nieodnawialnych – środki wracają na konto klienta. Przy zakładaniu lokaty możesz wybrać opcję, co dalej ma się dziać z pieniędzmi. Inny sposób podziału jest związany z terminem obowiązywania lokaty i jej oprocentowaniem.
Na rynku dostępne są:
- Lokata terminowa zwykła. Czas jej trwania jest bardzo różny, wynosi od paru dni do kilku lat. Wysokość odsetek zależy od oprocentowania lokaty (im wyższy wkład, tym wyższe oprocentowanie), ważna jest też częstotliwość kapitalizowania się odsetek.
- Lokata rentierska. Charakteryzuje się tym, że odsetki nie są kapitalizowane, ale wypłacane w regularnych odstępach czasu (co miesiąc, co kwartał). Banki zwykle ustalają bardzo wysoką minimalną kwotę lokaty.
- Lokata progresywna (z dopłatą). Umożliwia dopłacanie pieniędzy do podstawowego kapitału bez konieczności zawierania z bankiem nowej umowy. Oprocentowanie lokat progresywnych rośnie wraz ze wzrostem kwoty depozytu.
- Lokata dynamiczna (zwana też progresywną). Oprocentowanie wzrasta wraz z kolejnym okresem trwania lokaty (zwykle co miesiąc). Przy tej lokacie w każdej chwili możesz wycofać kapitał i dostać odsetki proporcjonalnie do czasu oszczędzania. Nie przysługują tylko, gdy zerwiesz lokatę przed upływem pierwszego miesiąca.
- Lokata strukturyzowana. Część środków jest lokowana w bezpieczne papiery wartościowe (obligacje), pozostała (10–15 proc.) – w ryzykowne instrumenty (np. opcje, rynek złota, nieruchomości). Oprocentowanie lokaty zależy od notowań giełdowych.
- Lokata z funduszem. Przypomina lokatę strukturyzowaną z uwagi na dwa źródła finansowe. Część pieniędzy jest zdeponowana na klasycznej lokacie o stałym oprocentowaniu, część inwestowana w fundusze inwestycyjne. Może przynieść spory zysk, ale nie jest też pozbawiona ryzyka.
- Lokata negocjowana. To propozycja dla zamożnych klientów. Przy określonej wysokości kwoty (50–100 tys. zł) można negocjować wysokość oprocentowania lub inne warunki lokaty.
- Lokata a vista (call). Aby ją założyć, trzeba mieć rachunek w danym banku i wpłacić ustaloną minimalną kwotę. Nie określa się, na jak długo będą zdeponowane pieniądze. Odsetki naliczane są od dnia założenia depozytu do dnia poprzedzającego podjęcie pieniędzy. Nie są kapitalizowane.
- Lokata automatyczna. Ustanawiana jest automatycznie (stąd nazwa) od kwoty, jaką ustalisz z bankiem. Jak to działa? Jeżeli na swoim koncie przekroczysz określoną sumę, nadwyżkę bank odłoży na lokacie.
- Lokata nocna (overnight) zwana też jednodniową. Bank blokuje określoną kwotę na noc i odblokowuje ją rano, naliczając odsetki od tej kwoty.
- E–lokata. Może ją założyć każdy, kto ma dostęp do konta przez internet. Oprocentowanie jest na niej zwykle wyższe niż na lokacie założonej w tradycyjny sposób, w oddziale banku.