Badania prowadzone od lat 80. XX wieku pokazują w sposób konsekwentny, że orientacja seksualna nie ma związku ze zdolnością do bycia rodzicem. Badania te miały w USA kluczowy wpływ na orzecznictwo sądów dotyczące przyznania władzy rodzicielskiej osobom homoseksualnym. Badania zdrowia psychicznego kobiet pokazały brak różnic między lesbijkami i kobietami heteroseksualnymi, jak również brak różnic pod względem podejścia do wychowywania dzieci, a niektóre nawet wskazały, że lesbijki były bardziej skoncentrowane na potrzebach dzieci niż matki heteroseksualne.
W następnych latach porównano także wiedzę rodziców na temat umiejętności potrzebnych do wychowania dziecka i własną ocenę tych umiejętności przez rodziców homo- i heteroseksualnych również nie znaleziono różnic świadczących o tym, że geje i lesbijki mieliby być gorszymi rodzicami. Wręcz przeciwnie, Bos i współpracownicy (2007) odkryli, że niebiologiczne matki lesbijki przejawiają więcej umiejętności rodzicielskich i są bardziej zaangażowane w opiekę nad dzieckiem niż ojcowie w rodzinach heteroseksualnych. Wniosek ten pojawiał się także we wcześniejszych badaniach (Chan i in., 1998).
Rodzice homoseksualni a heteroseksualni
Matki homoseksualne i heteroseksualne nie różnią się także, jeśli chodzi o uczucia macierzyńskie oraz o okazywanie ciepła i uczuć dzieciom.
Badania porównujące rozwiedzionych ojców gejów i ojców heteroseksualnych pokazały, że te dwie grupy nie różnią się pod względem deklarowanego poziomu zaangażowania w wychowanie dziecka i poczucia kontaktu z nim. Znalezione różnice między ojcami dotyczyły tego, że mężczyźni homoseksualni byli bardziej konsekwentni w dyscyplinowaniu zachowania swoich dzieci, częściej tłumaczyli dzieciom, dlaczego wprowadzają różne zasady dotyczące ich wychowania i częściej pytali dzieci o ich opinię. Więcej uwagi poświęcali też potrzebom swoich dzieci niż ojcowie heteroseksualni.
W brytyjskich badaniach Golombok i współpracowników (2003) okazało się z kolei, że matki lesbijki rzadziej stosowały kary cielesne niż matki heteroseksualne.
Jeśli chodzi o Polskę, sądy nie zawsze biorą pod uwagę, że orientacja seksualna rodzica nie może być rozstrzygająca w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej lub ustalenia opieki nad dzieckiem. Do Kampanii Przeciw Homofobii zgłaszało się wiele osób homoseksualnych, przeciw którym skierowano sprawy o odebranie władzy rodzicielskiej z uwagi na ich orientację seksualną. Najczęściej sprawy takie wnoszone były przez ojca dziecka, a także przez babcię dziecka przeciw swojej córce.
Zobacz także: Jak rozwijają się dzieci wychowywane przez homoseksualistów?
Podział ról związany z rodzicielstwem w rodzinach homoseksualnych
Badania par lesbijek, które zostały rodzicami, prowadzone tuż po urodzeniu dziecka pokazują, że kobiety dążą do równego podziału obowiązków domowych i partnerskiego zaangażowania obu matek w wychowanie dziecka. Chociaż z uwagi na konsekwencje porodu, karmienie oraz dłuższy urlop macierzyński (w USA w części stanów niebiologiczna matka także ma prawo do części urlopu) częściej dzieckiem zajmowała się matka biologiczna, to jednak druga matka aktywnie uczestniczyła w swoim czasie wolnym w opiece, np. to ona zawsze kąpała dziecko.
Pozostałymi obowiązkami domowymi para dzieliła się po połowie. Pewnym wyzwaniem dla par homoseksualnych jest określenie, jak dziecko ma zwracać się do matki niebiologicznej – w badaniach amerykańskich dzieci zwracały się do rodziców podobnie, np. Mama i Mommy lub Daddy i Dad albo też do obu rodziców mówiły: mamo, czasem zwracały się do jednego lub obydwu rodziców po imieniu.
Radzenie sobie z nietolerancją
Badania amerykańskie pokazują, że większość matek przygotowuje swoje dzieci na możliwość pojawienia się stereotypów i uprzedzeń dotyczących ich sytuacji rodzinnej już od najmłodszych lat, np. rozmawiają z nimi o różnych typach rodzin, kształtują postawę otwartości i tolerancji oraz ćwiczą za pomocą odgrywania ról zachowania w różnych trudnych sytuacjach, jakie mogą się przydarzyć dziecku.
Wielu rodziców, w miarę swoich możliwości finansowych, posyła też dzieci do prywatnych szkół, które bardziej niż państwowe dbają o bezpieczeństwo uczniów. W tych szkołach możliwa jest też otwarta rozmowa z dyrekcją i nauczycielami, po to aby dziecko nie musiało ukrywać, jakich ma rodziców i po to, aby wypracować sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych, które zdarzają się w każdej szkole.
Pierwiastek męski, pierwiastek żeński
Większość gejów i lesbijek dostrzega lub podziela społeczną obawę co do tego, czy dziecku nie będzie brakowało obecności drugiego rodzica innej płci i wzorca męskości lub kobiecości, jednocześnie też nie dostrzega negatywnego wpływu tej sytuacji.
W związku z potrzebą zapewnienia dziecku optymalnego rozwoju wiele matek lesbijek (zwłaszcza matek chłopców) od samego początku dba, aby dziecko miało dobry kontakt z mężczyznami w najbliższym otoczeniu (braćmi, przyjaciółmi, sąsiadami), ustalając z nimi jeszcze przed narodzeniem dziecka ich zaangażowanie w jego wychowanie. W przypadkach, kiedy wybrano znanego dawcę, jest on najczęściej również zaangażowany w wychowanie dziecka – w badaniach Gartrell i współpracowników (2000) 29% dzieci matek homoseksualnych w wieku 5 lat miało regularny kontakt ze swoim biologicznym ojcem, a 71% widywało się z nim co jakiś czas. Najczęściej relację z biologicznym ojcem lub z przyjaciółmi płci męskiej zaangażowanymi w wychowanie dziecka matki określały jako „podobną do tej, jaką ma się z wujkiem”.
Z heteroseksualnej do homoseksualnej rodziny
Sytuacja tych dzieci, których matki rozstały się z heteroseksualnym partnerem, a następnie związały się z osobą tej samej płci, jest zupełnie inna.
Po pierwsze, ich biologiczny ojciec jest również ich „społecznym” ojcem i rozstanie rodziców tego nie zmienia. Po drugie, najczęściej doświadczyły one stresu związanego z rozwodem/ rozstaniem rodziców.
W badaniach dotyczących tych dzieci trudno odróżnić wpływ rozwodu od wpływu informacji o orientacji seksualnej matki i jej nowym związku na jego rozwój – stąd też badania sytuacji dzieci rozwiedzionych matek lesbijek nie do końca mogą być porównywalne z badaniami dzieci, które od samego początku były wychowywane przez homoseksualnych rodziców.
Polecamy: Czy można zrozumieć homoseksualizm?
Fragment książki „Wprowadzenie do psychologii LGB” (Wydawnictwo Continuo, 2012 r.). Tytuł, lid, śródtytuły pochodzą od redakcji. Publikacja za zgodą wydawcy.
