Introwertyk – kim jest i jakie ma cechy osobowości?

introwertyk fot. Adobe Stock, dariodraws
Introwertyk to samotnik, który jest uważnym słuchaczem, świetnym partnerem i przyjacielem. Preferuje spokój i buduje swoje „samotnie”, by móc czerpać energię do życia. Pomimo dużej empatii cechującej introwertyka, życie z nim bywa trudne, zwłaszcza jeśli partner jest ekstrawertykiem. Kilka zasad wcielonych w życie może poprawić relację.
Marta Słupska / 13.04.2022 09:57
introwertyk fot. Adobe Stock, dariodraws

Spis treści:

  1. Introwertyk – kto to jest?
  2. Introwertyk – cechy
  3. Typy introwertyków
  4. Introwertyk w związku
  5. Test na introwertyka
  6. Introwertyk a ekstrawertyk

Introwertyk – kto to jest?

Introwertyk to osoba, która koncentruje się na własnych przeżyciach wewnętrznych, nie dając innym poznać po sobie, jak wiele emocji i myśli kotłuje się w jej głowie. Introwersja (od łac. introversus – zwrócony do środka) to jeden z typów osobowości. 

Podział ludzi na introwertyków oraz ekstrawertyków zaproponował wybitny szwajcarski psychiatra i psycholog Karol Gustaw JungW przeciwieństwie do ekstrawertyków, introwertycy zwracają się do własnego wnętrza, czerpiąc stamtąd energię i spokój. Introwertyk bardzo przeżywa wydarzenia i sytuacje związane ze swoją osobą i otoczeniem, ale wygląda na osobę wycofaną, opanowaną i powściągliwą. Szacuje się, że ten typ osobowości posiada 25%-46% społeczeństwa. 

Introwertyk – cechy osobowości

Introwertycy niesłusznie są często uznawani za osoby nieśmiałe oraz samotników. Zachowanie introwertyka nie wynika z lęku przed oceną innych (tak jak w przypadku nieśmiałości). Introwertyk lubi przebywać z ludźmi, lecz energię i spokój czerpie z własnego życia wewnętrznego. Nie potrzebuje do tego bodźców zewnętrznych, tj. przeżycia innych osób. Dlatego ceni sobie samotność.

Cechy introwertyka:

  • potrzebuje czasu, zanim nawiąże głębszą relację,
  • najlepiej czuje się w samotności,
  • jest powściągliwy,
  • w sytuacjach stresowych, może reagować z opóźnieniem,
  • efektywność jego pracy nie zależy od pochwał,
  • najlepiej pracuje, kiedy może "zamknąć się" na innych,
  • do skupienia potrzebuje ciszy,
  • preferuje ciekawe rozmowy, unika jałowych dyskusji,
  • jest dobrym i uważnym słuchaczem,
  • nie lubi przebywać w zatłoczonych miejscach,
  • w pracy unika bezpośredniego kontaktu, zamiast tego częściej wysyła wiadomość e-mail,
  • niechętnie chwali się i dzieli swoimi sukcesami.
  • nie wypowiada się pod wpływem emocji,
  • mówi spokojnie, 
  • posiada ograniczone spektrum zainteresowań.

Introwertycy nie mają problemu ze swoją samotnością. Wprost przeciwnie – jest ona im niezbędna do naładowania wewnętrznych akumulatorów, które szybko wyczerpują się w typowych sytuacjach społecznych.

Introwertycy nie lubią dużych grup, głośnych miejsc i bezcelowych dyskusji. Są za to świetnymi słuchaczami, nawiązującymi głębokie, choć nieliczne, relacje. Powierzone zadania wolą wykonywać w pojedynkę, wykazując się przy tym niezwykłą kreatywnością, skupieniem oraz umiejętnością dokonania dogłębnej analizy.

Można by pomyśleć, że introwertyk to człowiek cechujący się znacznym egocentryzmem – tak jednak zdecydowanie nie jest. Potrzebuje ludzi, jednak do bliższych relacji potrzebuje więcej czasu i liczba osób w jego otoczeniu jest ograniczona.

Typy introwertyków

Niektóre źródła wyróżniają kilka typów introwertyków. Osobowości introwertyczne można podzielić na: 

introwertyków typu A – pewni siebie i samorealizujący się, dobrze radzą sobie w interakcjach z ludźmi,
introwertyków typu B – wycofani, brakuje im umiejętności komunikacyjnych, często mają niską samoocenę. 

Inny podział, zaproponowany przez psychologa Jonathana Cheeka wyróżnia 4 typy osobowości introwertycznych: 

  • społeczna – wyjątkowo docenia samotność, sporadycznie spotyka się w małym gronie znajomych lub rodziny, unika zatłoczonych miejsc z powodu własnych preferencji, a nie lęku,
  • myśląca – najwięcej czerpie z aktywności intelektualnych, np. czytania książek, ma tendencję do rozmyślania na temat własnych odczuć, skłonność do autorefleksji,
  • lękliwa – łącząca wycofanie społeczne i uczucie lęku, które potęguje zbyt wiele bodźców w otoczeniu; stroni od miejsc zatłoczonych z poczucia lęku,
  • powściągliwa – sumienna, woli pomyśleć zanim coś powie lub zrobi; w towarzystwie wycofana, szczególnie do czasu bliższego poznania drugiej osoby.

Przy czym trzeba wspomnieć, że wielu introwertyków prezentuje cechy mieszane wszystkich czterech typów osobowości introwertycznej. 

Introwertyk w związku. Jak go zrozumieć?

Introwertyk, dzięki swoim cechom, może wiele wnosić do związku. Jest dobrym słuchaczem i wyróżnia się empatią. Jednak związek z introwertykiem może też sprawiać trudności (szczególnie jeśli partner jest ekstrawertykiem). Wcielenie w życie kilku porad na temat tego, jak żyć z introwertykiem, powinno uprościć sytuację i zmniejszyć liczbę kłótni i nieporozumień w relacji:

  • Nie wymuszaj i nie pospieszaj odpowiedzi. Introwertycy analizują sytuację i muszą przemyśleć swoje odpowiedzi. Daj takiej osobie czas.
  • Wychodź z inicjatywą. Introwertycy nie lubią się narzucać, bo sami nie lubią nachalnego towarzystwa. Introwertyk może nie wysłać pierwszy SMS-a po randce, bo uzna, że jest zbyt wylewny.
  • Pozwól na chwile samotności. Introwertyk ceni sobie chwile sam ze sobą i nie należy wyrywać go na siłę ze swoich kryjówek czy jaskiń. Z biegiem czasu będzie przeżywał swoją samotność w towarzystwie zaufanej osoby.
  • Daj dojść do słowa. Introwertycy zważają na to, co mówią, a najczęściej jeśli czują się przytłoczeni towarzystwem, tempem dyskusji – nie mówią nic. Uchodzą za outsiderów, a tak naprawdę dają po prostu za wygraną. Pozwól wysłowić się introwertykowi.

Jak wszyscy ludzie, introwertycy potrzebują relacji społecznych. Są jednak selektywni, jeśli chodzi o budowanie kontaktów społecznych, i potrzebują więcej czasu w samotności, aby zrównoważyć swoją energię po sytuacjach społecznych, ponieważ mogą być nadmiernie pobudzeni. Introwertycy bywają wrażliwi, introspekcyjni i zainteresowani głębszymi uczuciami spotkań (...). Są także empatyczni, opiekuńczy i mają dobre umiejętności słuchania, co może umożliwić im lepsze rozumienie i pomaganie innym
– uważa dr Sanna Tuovinen z Unierwsytetu w Helsinkach na łamach naukowego pisma „Frontiers in Psychology”.

Test na introwertyka

Aby sprawdzić, czy jesteś introwertykiem, możesz rozwiązać jeden z licznych testów dostępnych w internecie. Na podstawie odpowiedzi na pytania dowiesz się, w jakim punkcie kontinuum introwersji i ekstrawersji jesteś.

Introwertyk a ekstrawertyk. Czym się różnią?

Introwersja jest terminem wymienionym przez Junga w jego koncepcji typów psychologicznych, jako przeciwny biegun dla ekstrawersji. O ile typowy ekstrawertyk będzie osobą energiczną, towarzyską i chętnie otwierającą się na relację z innymi ludźmi, o tyle introwertyk doceni możliwość spędzenia czasu w towarzystwie własnych myśli i przeżyć, z dala od nadmiaru zewnętrznych bodźców, których ekstrawertyk bardzo potrzebuje.

Wyobraźmy sobie dwie osoby – ekstrawertyka i introwertyka – w popularnej formie pracy np. burzy mózgów. Osoba ekstrawertywna będzie pobierała energię z płynących do niej bodźców – rozmów, głosów, śmiechów. W efekcie energii tej będzie miała więcej do wykorzystania i przekucia w pracę. W przypadku osoby introwertywnej sytuacja przedstawia się odwrotnie – będzie ona musiała wygospodarować z własnych zasobów energię potrzebą jej na przetworzenie napływających bodźców, przez co tej energii zostanie jej mniej. „Odcinanie się” może być mylnie interpretowane jako niechęć czy wyższościowość, jednak tak naprawdę stanowi dla introwertyka sposób na uchronienie własnej energii, aby mógł ją spożytkować na rzeczy, które są dla niego ważne: pracę, relacje, zainteresowania itp.
– wyjaśnia Katarzyna Sass-Stańczak – psycholog, psychoterapeutka z Fundacji Pomocy Psychologicznej i Edukacji Społecznej RAZEM.

Specjaliści podkreślają, że z reguły nie istnieją ani stuprocentowi introwertycy, ani stuprocentowi ekstrawertycy. Jesteśmy umiejscowieni na ścieżce, która łączy te dwa przeciwstawne bieguny, a to, w którym miejscu stoimy, definiuje stopień naszego ekstra- bądź introwertyzmu.

Warto jeszcze pamiętać, że wyróżnia się również osobowość ambiwertyczną, łączącą cechy introwertyka i ekstrawertyka. Przeczytaj więcej: Kim jest ambiwertyk?

Badania pokazują, że różnice między introwertykami a ekstrawertykami, istnieją już na poziomie pracy mózgu i całego układu nerwowego.

Zdaniem Hansa Eysencka introwertycy funkcjonują na wyższym poziomie pobudzenia, podczas gdy ekstrawertycy znajdują się na tzw. biegunie hamowania i mają stale obniżony poziom aktywacji. Stąd introwertycy potrzebują wyciszenia i silniej reagują na bodźce zewnętrzne.

W badaniach u introwertyków zauważono też większy przepływ krwi w płacie czołowym i przedniej części wzgórza, a także innych regionach mózgu odpowiedzialnych za planowanie

Kolejną różnicą w funkcjonowaniu układu nerwowego u introwertyków jest inna aktywność dopaminy, czyli tzw. hormonu szczęścia. Według amerykańskiego psychologa Scotta Barry'ego Kaufmana, introwertycy mają mniej aktywny dopaminowy układ nagrody, co oznacza, że bodźce zewnętrzne rzadziej powodują u nich poczucie podekscytowania. Inaczej jest u ekstrawertyków, u których dopamina silniej wzrasta pod wpływem doznań z otoczenia. 

Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 03.10.2012.

Czytaj także:
Typy osobowości: flegmatyk, choleryk, sangwinik i melancholik
Neurotyk - charakterystyka, cechy, terapia, test


Choleryk - kim jest i jakie ma cechy? Jak sobie z nim radzić?

Katarzyna Sass-Stańczak
psycholog i psychoterapeuta
Katarzyna Sass-Stańczak

Pracuje w Mokotowskim Centrum Zdrowia Psychicznego Instytutu Psychiatrii i Neurologii Warszawie oraz współpracuje z licznymi organizacjami pozarządowymi w zakresie ochrony zdrowia psychicznego i rozwoju osobistego. Autorka licznych publikacji naukowych oraz popularnonaukowych w dziedzinie psychologii. Współzałożycielka Porozumienia Na Rzecz Wspierania Osób Chorujących Psychicznie.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA