Spis treści:
- Ile oddechów na minutę występuje u zdrowego człowieka?
- Co wpływa na częstość oddechów?
- Jak prawidłowo mierzyć oddech?
Ile oddechów na minutę występuje o zdrowego człowieka?
Normy częstości oddechów u zdrowego człowieka zależą od wieku. Prawidłowa częstotliwość u noworodka to ok. 40 oddechów na minutę, u dzieci ok. 20-25 oddechów na minutę, a u osoby dorosłej 12-20 oddechów na minutę.
Prawidłowy oddech jest:
- niezbyt głęboki i niezbyt płytki,
- miarowy (wdech jest nieco krótszy niż wydech),
- przebiegający bez wysiłku,
- cichy (bez świstów, rzężenia).
Co wpływa na częstość oddechów?
Jeśli liczba oddechów nie mieści się w normie wiekowej, oddech jest nieprawidłowy (np. słyszalne są świsty, jest nierówny, jest zbyt płytki, nieregularny), świadczy to o zaburzeniach oddychania.
Zbyt duża liczba oddechów na minutę (tachypnoe) może wynikać z takich stanów jak:
- strach, lęk,
- astma,
- zapalenie płuc,
- choroba układu krążenia,
- zażycie substancji psychoaktywnych,
- wysiłek fizyczny.
Zbyt mała liczba oddechów na minutę (bradypnoe) może oznaczać:
- śpiączkę cukrzycową,
- zatrucie lekami działającymi na ośrodek oddechowy (np. morfiną, relanium)
- uraz ośrodkowego układu nerwowego,
- wylew krwi do mózgu.
Oddech naturalnie zwalania podczas snu.
Inne zaburzenia oddychania
O zaburzeniach oddychania może świadczyć nie tylko zmiana częstości oddechów, ale też zmiana charakteru oddechu.
Oddech pogłębiony może oznaczać kwasicę metaboliczną, zaś oddech spłycony: niewydolność oddechową. Jeśli wydech jest zbyt długi, to świadczy często o nasileniu objawów astmy lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Wyróżnia się też inne nieprawidłowości oddychania, np.:
- oddech Biota - szybki i płytki, nieregularny z bezdechami (trwającymi 10-30 sekund), występuje w uszkodzeniach ośrodkowego układu nerwowego, śpiączce polekowej, zwiększonym ciśnieniu śródczaszkowym,
- oddech normalny przerywany głębokimi wdechami (wzdychanie) - to zaburzenie najczęściej świadczy o nerwicy i innych zaburzeniach natury psychologicznej,
- oddech Cheyne'a i Stokesa - nieregularny oddech ze stopniowym przyspieszaniem i zwalnianiem, występuje w niewydolności serca, udarze mózgu, encefalopatii metabolicznej.
Oddychanie przez usta występuje w przypadkach niedrożności nosa (np. nieżyt nosa, polipy).
Jak prawidłowo mierzyć oddech?
Oddechy można liczyć samemu lub poprosić kogoś o pomoc. Jeżeli dokonujemy samodzielnie pomiaru, należy usiąść w spokojnym miejscu, zrelaksować się, włączyć stoper lub zerkając na zegarek liczyć uniesienia klatki piersiowej przez minutę.
Jeżeli mierzymy liczbę oddechów u innej osoby, należy postępować według instrukcji:
- Powiedz badanej osobie, żeby usiadła i zrelaksowała się.
- Następnie, aby ułożyła przedramię na klatce piersiowej.
- Ujmij okolice nadgarstka tak jak do liczenia pulsu, równocześnie opierając własną dłoń na klatce piersiowej.
- Wyczuj ruch towarzyszący oddychaniu.
- Policz liczbę oddechów (uniesień klatki piersiowej) przez 1 minutę.
- Zapisz wynik.
U osoby chorej lub starszej oddech najlepiej badać tak, aby badany o tym nie wiedział – jeżeli wie, może kontrolować swój oddech, a wynik nie będzie wiarygodny
Źródła:
medlineplus.gov,
P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2017/2018, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
Czytaj także:
Dotlenia, obniża ciśnienie i tętno. Co trzeba wiedzieć o oddychaniu przeponą?
Ćwiczenia oddechowe - co dają i jak je robić? Przykłady prostych ćwiczeń
Duszności – przyczyny problemów z oddychaniem. Co pomaga na duszności?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
