Jak z wiekiem zmienia się skóra?
Zmiany w skórze związane z wiekiem polegają na stopniowym zaniku włókien sprężystych, co powoduje zmniejszenie elastyczności skóry. Zmniejsza się liczba gruczołów łojowych i potowych powodując wysuszenie, skłonność do rogowacenia i złuszczania naskórka. Zmienia się barwa skóry, pojawiają się brunatne przebarwienia, znamiona barwnikowe ciemnieją i powiększają się. Skóra staje się sucha, szorstka, łatwo pęka, jest bardziej wrażliwa na bodźce chemiczne i mechaniczne, urazy i wtórne zakażenia. Nadmiernie wysuszenie skóry występuje najczęściej na kończynach.
Wymienione zmiany wraz z występującymi często u ludzi starszych zaniedbaniami higienicznymi powodują powstanie problemów dermatologicznych o przebiegu znacznie dłuższym, cięższym, z większą liczbą powikłań niż u ludzi w innych przedziałach wiekowych.
Choroby skóry najczęściej występujące to choroby bakteryjne, wirusowe i grzybicze.
Róża – piękna tylko z nazwy
Chorobą bakteryjną wywołaną przez paciorkowce, występującą głównie u ludzi starszych, jest róża – powierzchowne zapalenie skóry i tkanki podskórnej. Charakteryzuje ją nagły początek, wysoka temperatura ciała i złe samopoczucie. Ognisko chorobowe jest zaczerwienione, napięte, lśniące, obrzęknięte i wyraźnie odgraniczone od otoczenia. Zmiany są umiejscowione najczęściej na twarzy lub podudziu. Postaci to: róża pęcherzykowa, krwotoczna lub szczególnie ciężka zgorzelinowa. Powikłaniem róży są: zapalenie naczyń limfatycznych i żylnych, ropowica, słoniowacizna. Choroba ma charakter nawrotowy. W leczeniu stosuje się antybiotyki i leki przeciwbólowe.
Zobacz też: Czy wczesne wykrywanie chorób u osób starszych ma sens?
Półpasiec – sieć pęcherzyków
Chorobą wirusową, na którą zachorowalność rośnie z wiekiem, jest półpasiec. Zmiany skórne to pęcherzyki surowicze zgrupowane lub rozsiane w obrębie zajętego segmentu. Półpasiec zazwyczaj występuje na twarzy lub tułowiu, po jednej stronie ciała i nie przekracza linii środkowej. Zmiany skórne poprzedzają swędzenie, pieczenie i bóle, które mogą się utrzymywać przez cały czas trwania choroby. Jeżeli występują zmiany krwotoczne lub zgorzelinowe przebieg półpaśćca może być szczególnie ciężki. U osób starszych często po ustąpieniu zmian skórnych przez wiele miesięcy mogą występować nerwobóle lub inne powikłania, np. częściowa utrata słuchu. W leczeniu półpaśca stosuje się leki przeciwwirusowe, przeciwbólowe, miejscowo środki o działaniu odkażającym i znieczulającym.
Grzybice, czyli gdy swędzi i piecze
Grzybice skóry wywołują dermatofity. Typowe dla grzybicy skóry są zaczerwienione, swędzące lub piekące ogniska, które stopniowo się powiększają. U ludzi starszych występuje najczęściej grzybice stóp i paznokci.
W grzybicy stóp chory odczuwa przykre swędzenie stóp, między palcami grube, brunatne łuski skórne, pęknięcia lub pozbawione naskórka wilgotne powierzchnie.
W grzybicy paznokci płytka paznokcia traci swoją przejrzystość, staje się gruba, krucha, żółtobrązowa. Paznokcie są wrażliwe na ucisk, co często utrudnia chodzenie. Podobne zmiany stwierdza się niekiedy również na paznokciach rąk. W leczeniu stosuje się miejscowe preparaty przeciwgrzybicze (Mikonazol, Ekonazol) lub leczenie ogólne, np. Gryzeofulwiną.
Zobacz też: Jak ustrzec się przed grzybicą skóry?
Zakażenie drożdżakowe – co je wywołuje?
Zakażenie drożdżakowe wywołuje grzyb drożdżopodobny – Candida albicans, zakażenie umiejscawia się na skórze i błonach śluzowych. Do zakażenia usposabia przyjmowanie antybiotyków, otyłość, cukrzyca, zaburzenia hormonalne, choroby wyniszczające. Szczególnie narażone na powstawanie zakażeń grzybiczych i stanów zapalnych są miejsca, w których skóra jest stale wilgotna, np. okolice krocza u osób z nietrzymaniem moczu, u osób otyłych w fałdach brzusznych, u kobiet pod piersiami. Zmiany te są leczone miejscowo lub ogólnie, np. Nystatyną, lekami przeciwzapalnymi, przeciwświądowymi, np. Hydrocortyzonem. W pielęgnacji szczególną uwagę należy zwrócić na czynności higieniczne, mycie, osuszanie chorych miejsc, regularne i zazwyczaj długotrwałe przyjmowanie leków. Codziennie należy zmieniać skarpetki i regularnie dezynfekować obuwie.
Co powoduje świąd skóry?
Objawem, na który ludzie starsi często się skarżą, jest świąd skóry. Powoduje on drapanie się chorych i jest często powodem zaczerwienienia skóry, wysiewu wykwitów pokrzywkowych albo grudek z nadżerkami. Świąd może towarzyszyć pierwotnej chorobie skóry lub być objawem choroby układowej. Uogólniony świąd przy braku zmian skórnych występuje np. w żółtaczce mechanicznej, mocznicy, chłoniakach, białaczkach, zażywaniu niektórych leków, np. barbiturany, salicylany. Czasem ma podłoże psychogenne. Przy świądzie skóry należy ograniczyć kąpiele (bo to nasila świąd) i natłuszczać skórę, np. wazeliną, zapobiegać przegrzaniu chorego. Można stosować środki uspokajające, np. Hydroksyzynę, leki przeciwhistaminowe, przeciwdepresyjne.
Inne problemy seniorów
Współistniejące często w wieku starszym zaburzenia krążenia obwodowego czy limfatycznego, a także cukrzyca czy niedożywienie, sprzyjają też występowaniu chorób o przedłużającym się przebiegu, np. owrzodzenia podudzi. Ponieważ proces gojenia się ran u ludzi starszych jest najczęściej upośledzony, to pomimo stosowania nowoczesnych wilgotnych opatrunków leczenie jest długotrwałe i trudne.
Fragment pochodzi z książki „Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa geriatrycznego” autorstwa Teresy Niechwiadowicz-Czapki i Anny Klimczyk (wydawnictwo Continuo, 2010).
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
