Różnica między cytatem a cytowaniem
Cytat – to dosłowne przytoczenie czyichś słów, oznaczone cudzysłowem, kursywą lub kolorem czcionki. Jako, że cytat bezpośrednio odnosi się do oryginalnego dzieła, podlega zasadom prawa autorskiego.
Cytowanie – Stosowane głównie w pracach naukowych powoływanie się na inne dzieła i zawarte w nich informacje. Może być bezpośrednie (cytat) lub niebezpośrednie (parafraza). Parafrazowanie wymaga oznaczenia fragmentu, który jest niebezpośrednio przytaczany, przypisem lub odnośnikiem, zawierającym informację bibliograficzną na temat źródła parafrazy. Cytowanie nie podlega zasadom prawa autorskiego, jeśli dotyczy ogólnie znanych faktów naukowych.
Prawo cytatu
Prawo cytatu pochodzi z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Prawo cytatu to możliwość przytoczenia we własnym tekście fragmentów innych utworów (lub krótkich utworów, np. wierszy) bez zgody ich twórcy i przymusu jego finansowego wynagrodzenia z tego tytułu. Powodem cytowania może być chęć użycia ich w celu wyjaśnienia, krytycznego opracowania lub w celu dydaktycznym. Prawo to dotyczy utworów objętych autorskimi prawami majątkowymi. Według prawa cytatu jedynym ograniczeniem w korzystaniu z cudzego dorobku intelektualnego jest zakaz godzenia w interes twórcy, a więc plagiat (przypisanie sobie autorstwa dzieła) lub masowe kopiowanie utworu w celu jego rozpowszechniania, które wykraczają poza osobisty użytek cudzego utworu. Obowiązkiem jest przywołanie autora cytatu.
Cytat
Maksymalna, dopuszczalna długość cytatu w pracy naukowej nie jest do końca ustalona, ale przyjmuje się, że jest to pół strony maszynopisu. Ogólna zasada mówi o tym, że cytat powinien pozostawać we właściwej proporcji do dzieła i nie budzić wątpliwości co do jego autorstwa ani do źródła swojego pochodzenia.
Cytat spełniający wymogi prawne powinien być:
- Wyraźnie oznaczony (cudzysłów, kursywa, kolor czcionki). W innym wypadku jest zatarcie granicy między swoją a cudzą twórczością, a tym samym – naruszenie praw autorskich poprzez plagiat,
- Opisany. Przypis, którym należy opatrzyć cytat, musi zawierać informację na temat autora cytatu i źródła, z którego został zaczerpnięty,
- Uzasadniony. Cytat, którego używamy, musi spełniać warunki ustalone prawem cytatu (czyli chęć wyjaśnienia, analizy, nauczania),
- Wyważony. Cytat służy wzbogaceniu dzieła, nie zapełnieniu pustych luk w jego konstrukcji. Jest tylko komentarzem i pełni rolę podrzędną wobec treści intelektualnej dzieła. Nie może więc być zbyt obszerny.
