Gajusz Juliusz Cezar (ok. 101-44 p. n. e.) był rzymskim wodzem, politykiem, dyktatorem i pisarzem. Dziś jest powszechnie znaną postacią historyczną, dzieje jego kariery politycznej i kontrowersyjnych związków pobudzają wyobraźnię kulturową, owocując w postaci powieści, filmów i komiksów.
Jednym ze zdań, które historia uczyniła nieśmiertelnymi jest stwierdzenie „przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem”, bardziej znane w swym oryginalnym, łacińskim kształcie – Veni, vidi, vici. Zostało wypowiedziane w 47 roku p. n. e. do senatu, jako określenie błyskawicznego zwycięstwa wojsk Cezara w bitwie pod Zelą.
Słowa te były w późniejszej historii wielokrotnie parafrazowane. Cesarz Karol V po wygranej bitwie pod Mühldorf rzekł: Veni, vidi, Deus vicit, co znaczy: „przybyłem, zobaczyłem, Bóg zwyciężył”. Przywiązanie do wartości chrześcijańskich zaakcentował też Jan III Sobieski po sławnej odsieczy wiedeńskiej w 1683 roku, pisząc: Venimus, vidimus et Deus vicit czyli „Przybyliśmy, zobaczyliśmy i Bóg zwyciężył”, które to słowa wygrawerowano na szabli, która była podarunkiem dla króla – „Za wiarę i Ojczyznę. Prowadź do boju. Venimus, vidimus, Deus vicit”.
„Kości zostały rzucone” to znane słowa (łac. Alea iacta est), które Cezar wypowiedział przekraczając rzekę Rubikon podczas powrotu z Galii do Rzymu w 49 roku p. n. e., by skonfrontować się z wojskami Gnejusza Pompejusza. Było to podkreślenie nieodwołalności podjętej decyzji, jako że bieg Rubikonu stanowił granicę, której Juliusz Cezar miał nie przekraczał jako dowódca wojsk. Wyznaczył ją Senat w obawie przez zamachem stanu. Z tym wydarzeniem wiąże się też związek frazeologiczny funkcjonujący w języku – „przekroczyć Rubikon”, co oznacza: podjąć decyzję, po której nie będzie już odwrotu.
Innym znanym cytatem dotyczącym Cezara jest zwrot Ave, Caesar, morituri te salutant, z jakim zwracali się do wodza gladiatorzy, wchodzący na arenę walk. Słowa te oznaczają: „Bądź pozdrowiony, Cezarze, przez idących na śmierć”. Cezar w odpowiedzi podnosił prawą rękę. W XX wieku stało się to inspiracją dla pozdrowienia hitlerowskiego.
Ostatnim, równie znanymi cytatem są przypisywane Cezarowi ostatnie słowa przed śmiercią - Et tu Brute contra me? („I ty, Brutusie, przeciwko mnie?”). Padł on ofiarą spisku, uknutego przez senat i nie sądził, że może podejrzewać o współudział nawet swojego najwierniejszego przyjaciela – Brutusa. Cezara zamordowali spiskowcy senatu w 44 roku p. n. e.
Nawiązuje do tych słów Szekspir w III akcie pierwszej sceny sztuki Juliusz Cezar: Et tu Brute Then fall Ceasar („I ty Brutusie Więc padnij Cezarze”).
