Stałaś pod prysznicem. Wyczułaś niewielki guzek. Od razu pomyślałaś: rak!
W ten sposób reaguje bardzo wiele kobiet. Co gorsza, obawiając się potwierdzenia swoich przypuszczeń, wiele z nich odkłada wizytę u lekarza. Wbrew zdrowemu rozsądkowi. Bo przecież gdyby rzeczywiście to był rak, to im wcześniej zostanie rozpoczęte leczenie, tym większe są szanse na powrót do zdrowia. W rzeczywistości większość wykrywanych guzków piersi nie ma jednak nic wspólnego z rakiem. Zmiany te mają charakter łagodny.Skąd się bierze guzek w piersi?
Komórki gruczołów piersiowych są bardzo podatne na wpływ hormonów wydzielanych przez jajniki. W rezultacie, w czasie całego cyklu menstruacyjnego piersi ciągle się zmieniają: w różnych jego fazach są albo bardziej miękkie, albo bardziej spoiste, czasem bywają nabrzmiałe. Kobieta, która regularnie, co miesiąc, bada piersi, może te zmiany z łatwością zaobserwować. Jest też w stanie wykryć w nich wszelkie nieprawidłowości – np. różne guzki, zgrubienia.Takie nieprawidłowości w piersiach mogą pojawić się u każdej kobiety w wieku przedmenopauzalnym. Na szczęście zwykle są jedynie odchyleniem od normy, które jest związane ze zmianami hormonalnymi. Nie są chorobą. Lekarze określają je jako łagodne zmiany w piersiach. Są trzy rodzaje takich łagodnych guzków, przy czym każdy z nich powstaje na różnych etapach życia kobiety.
1. Guzek w piersi - Włókniakogruczolaki
Stanowią około 12% wszystkich wyczuwalnych dotykiem guzków. W bardzo rzadkich przypadkach istnieje rodzinna skłonność do tego rodzaju zmian w piersiach. Najczęściej pojawiają się w pobliżu brodawki. Mają one gumowatą konsystencję, gładką powierzchnię, regularne brzegi, są jędrne, ale nie twarde w dotyku, łatwo się przesuwają. Nie bolą. Rosną bardzo wolno, osiągając średnicę od jednego do kilku centymetrów. W jednej piersi może pojawić się nawet kilka włókniakogruczolaków.3 najczęstsze pytania o włokniakogruczolaki
Kiedy zwykle powstają? Tego rodzaju zmiany w piersiach najczęściej występują u nastolatek i u kobiet przed 30. rokiem życia. Jeśli włókniakogruczolaki stwierdza się u starszych kobiet, które nie przyjmują regularnie estrogenów, prawdopodobnie powstały one wcześniej, lecz do tej pory ich nie wykryto.Co zleci lekarz Na pewno dostaniesz skierowanie na badanie ultrasonograficzne piersi (ewentualnie na mammografię, jeśli skończyłaś 35 lat) oraz na biopsję cienkoigłową.
Czy włókniakogruczolaki należy leczyć? Jeśli wyniki badań nie są jednoznaczne, lekarze radzą wycięcie podejrzanego zgrubienia. Jeżeli natomiast okaże się, że jest to rzeczywiście włókniakogruczolak, dalsze postępowanie zależy od jego wielkości i „zachowania”, a także od wieku kobiety.
2. Guzek w piersi - Torbiele
Nazywane są też cystami. To podobne do pęcherzyków, wypełnione płynem przestrzenie w tkance gruczołowej piersi. Mają okrągły kształt, w dotyku są gładkie i łatwo się przesuwają. Mogą tworzyć się pojedyncze torbiele, ale często powstaje ich wiele – w jednej albo w obu piersiach. Osiągają różne rozmiary – od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Małe torbiele przeważnie nie powodują żadnych dolegliwości i trudno je wyczuć, dlatego najczęściej „guzki” takie wykrywa się przypadkowo podczas badania ultrasonograficznego. Duże są wyczuwalne i może im towarzyszyć rozlany, tępy ból piersi w okolicy pachy.3 najczęstsze pytania o torbiele
Kiedy najczęściej się tworzą? Torbiele z reguły powstają po trzydziestym roku życia, bardzo często tuż przed menopauzą.Co zleci lekarz Podobnie jak w przypadku włókniakogruczolaków zostaniesz skierowana na USG piersi. Torbiele będą widoczne na ekranie jako czarne kółka. Badanie ultrasonograficzne pozwala także ocenić ściany torbieli, sprawdzić, czy nie znajdują się w nich nieprawidłowe komórki.
W celu potwierdzenia diagnozy konieczne jest także wykonanie biopsji cienkoigłowej.
Czy torbiele trzeba usuwać? Kiedyś usuwano je niemal zawsze. Dziś najczęściej lekarze zalecają obserwację, ponieważ szanse na to, że takie „guzki” mają charakter łagodny, wynoszą prawie 100%. Tylko w sytuacji, kiedy torbiel jest duża i bolesna, czasem wykonuje się tak zwaną aspirację, czyli odsysanie płynu. Jego usunięcie powoduje zmniejszenie wyczuwalnego zgrubienia w piersi, a następnie jego zniknięcie. Niestety, torbiele mają tendencję do nawrotów.
3. Guzek w piersi - Mastopatia
Nazywana jest też torbielowato-włóknistym zwyrodnieniem lub guzkowatością piersi. Schorzenie to polega na istnieniu w obu piersiach dużej ilości guzków. Są one wyraźnie wyczuwalne, nieregularne, twarde. Osiągają wielkość od ziarnka grochu do małej mandarynki. Towarzyszą temu różne dolegliwości, które zależą od rozległości i wielkości zmian zwłóknieniowych. Może to być zwiększona wrażliwość piersi na dotyk podczas jajeczkowania, ich obrzmiewanie oraz silny ból, pojawiający się najczęściej tydzień przed krwawieniem miesięcznym.3 najczęstsze pytania o mastopatię
Co jest jej przyczyną? Do końca nie wiadomo. Przypuszcza się, że prowadzi do niej nadprodukcja estrogenów lub zaburzona równowaga hormonalna. Przemawiają za tym 3 fakty. Po pierwsze, mastopatii zwykle towarzyszą zakłócenia cyklu miesiączkowego. Po drugie, związane z nią dolegliwości nasilają się przed menstruacją. I po trzecie, występuje najczęściej u kobiet między 30. a 40. rokiem życia, a jej objawy zazwyczaj ustępują po porodzie lub menopauzie, kiedy jajniki przestają produkować swoje hormony.Co zleci lekarz? Badanie piersi dotykiem nie wystarcza, aby lekarz mógł z całą pewnością stwierdzić, czy ma do czynienia z łagodną mastopatią, czy z nowotworem złośliwym piersi. Dlatego zawsze powinno być wykonane badanie ultrasonograficzne piersi (ewentualnie mammografia, po 35. roku życia). Jeżeli wynik nie jest jednoznaczny, przeprowadza się biopsję podejrzanych tkanek gruczołu.
Jak się leczy mastopatię? Pełne jej wyleczenie jest niemożliwe, można jedynie łagodzić dolegliwości. Stosuje się w tym celu preparaty hormonalne. Niektórym kobietom pomaga dieta.
Emilia Borkowska
Konsultacja: Dr n. med. Jakub Radziszewski, specjalista chirurg onkolog
