Zazwyczaj są to drobne pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem (tzw. potówki zwykłe), które pojawiają się na skórze głowy, szyi, pleców, wokół uszu i w zgięciach stawowych. Występują licznie, mają ok. 1–2 mm i przypominają krople rosy. Czasem powiększają się i pękają. Jeśli przezroczysty płyn, którym są wypełnione, zmętnieje, mamy do czynienia z potówkami białymi. Gdy dochodzi do zainfekowania, płyn zamienia się w ropę. U niektórych dzieci spotyka się nieco większe czerwone grudki o średnicy 2–4 mm, z pęcherzykiem i zapalną obwódką – to potówki czerwone. Pojawiają się w tych samych miejscach co potówki zwykłe i tam, gdzie skóra narażona jest na ucisk i ocieranie (kark, talia, pachwiny, pachy, zgięcia łokciowe i plecy). Miejsca, w których występują, swędzą i pieką. Potówki czerwone mogą przekształcić się w krostki.
Skąd się biorą?
Główną przyczyną powstawania potówek jest przegrzewanie dziecka, nadmierne opatulanie. Maluszki mają niedojrzałe gruczoły potowe i nie radzą sobie ze zbyt wysoką temperaturą ciała i otoczenia. W niektórych przypadkach może wywoływać je także niewłaściwa pielęgnacja, zbyt rzadkie kąpanie, niewłaściwe kosmetyki. U starszych dzieci potówki pojawiają się również podczas długo utrzymującej się wysokiej gorączki.
W jaki sposób im zapobiegać
Najlepszy sposób to nieprzegrzewanie dziecka, czyli dbanie o odpowiednią temperaturę w mieszkaniu (20–21°C) i ubieranie stosownie do pogody – np. podczas upałów nawet noworodek nie powinien być ubrany grubiej niż jego mama, a do przykrycia wystarczy lekki ażurowy kocyk lub flanelowa pieluszka. Ważna jest również jakość materiałów – skóra najlepiej oddycha w ubraniach z naturalnych tkanin, najlepiej z czystej bawełny.
Jak je wyleczyć?
Zmienione miejsca kilka razy dziennie przemywa się wodą z dodatkiem emolientów (płynów, które myją i natłuszczają skórę). Aby zmniejszyć dolegliwości, można też rozbierać dziecko do naga, by skóra lepiej oddychała. Nie jest to konieczne, gdy malec ma na sobie bawełniane ubranka. Dzieciom gorączkującym podaje się leki obniżające temperaturę.
Czego nie robić?
Nie jest wskazane wyciskanie potówek ani przecieranie ich spirytusem – obecnie odchodzi się od stosowania go w pielęgnacji małych dzieci. Nie zaleca się też kąpieli z nadmanganianem potasu (można go użyć tylko na zalecenie lekarza). Skóry z potówkami nie powinno się myć zwykłym mydłem (wysusza) ani smarować oliwką (może nasilać występowanie zmian) czy tłustymi kremami (powodują, że skóra słabiej oddycha). Jeśli potówek jest dużo albo długo się utrzymują, konieczna jest wizyta u dermatologa.
Co ułatwi leczenie zmian na plecach
Nie jest to łatwe zadanie, bo na początku dziecko leży głównie na plecach. Warto więc codziennie układać je kilkakrotnie na boku lub brzuszku, aby do skóry na plecach docierało powietrze.
Czym potówki różnią się od trądziku
Trądzik niemowlęcy to zaskórniki i ropne krostki na buzi i klatce piersiowej. Są podobne do potówek, ale nie wywołuje ich przegrzanie, tylko działanie hormonów, z jakimi dziecko zetknęło się w brzuchu mamy. Czasem ich przyczyną bywa nadużywanie oliwki do pielęgnacji.
Radziła: dr n. med. Dorota Jenerowicz - dermatolog z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Masz pytanie dotyczące zdrowia dziecka? Zadaj je na zdrowybobas.pl
