Najwartościowszy pokarm w kluczowym okresie rozwoju
W okresie 1000 pierwszych dni, czyli czasie liczonym od poczęcia do koło 3. roku życia dziecka, młody organizm intensywnie się rozwija. Rodzice mogą wspierać ten proces, m.in. przez odpowiedni sposób żywienia niemowlęcia. Najlepszym pokarmem dla dziecka, dostarczającym mu składniki w odpowiedniej ilości i proporcji, jest mleko mamy.
Zawarta w nim kompleksowa kompozycja składników jest szczególnie cenna dla kształtującej się odporności. To m.in. dlatego Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia niemowlęcia i jego kontynuację do 2. roku życia lub dłużej, przy jednoczesnym rozszerzaniu diety dziecka.
Kompleksowy skład mleka mamy
Kobiecy pokarm zawiera prawie wszystkie składniki potrzebne niemowlęciu do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania (poza witaminami D i K, które należy suplementować w porozumieniu z lekarzem1). Mleko zdrowej i prawidłowo odżywiającej się mamy to wyjątkowe bogactwo składników, wśród których warto wymienić m.in.
- unikalne składniki, takie jak przeciwciała, hormony czy enzymy,
- nukleotydy – niezbędny element wielu procesów metabolicznych - zwiększają one produkcję przeciwciał i stymulują aktywność komórek walczących z drobnoustrojami,
- składniki mineralne i witaminy – wspierające prawidłowy rozwój, funkcjonowanie organów oraz budowę zębów i kości dziecka2,
- oligosacharydy – w pokarmie mamy zidentyfikowano ponad 1000 różnych krótko- i długołańcuchowych oligosacharydów w stosunku 9:1, które tworzą aż około 200 różnych struktur3,
- tłuszcze – czyli główne źródło energii. Wśród nich wyróżnia się długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, istotne dla rozwoju mózgu i wzroku,
- węglowodany – pokarm kobiety zawiera głównie laktozę, czyli cukier mleczny, główny stały składnik mleka każdej mamy.
Przełomowe badania nad kobiecym pokarmem
Eksperci od wielu lat prowadzą badania nad mlekiem mamy i jego wpływem na rozwój dziecka. Ze względu na złożoność kobiecego pokarmu te prace wciąż trwają, a naukowcy pragną w pełni zrozumieć działanie składników zawartych w matczynym pokarmie. To istotne m.in. ze względu na fakt, że nie każda kobieta może karmić piersią, a wprowadzenie mleka modyfikowanego następnego do diety niemowlęcia jest niekiedy jedynym rozwiązaniem, dzięki któremu rodzice mogą wspierać rozwój swojego maleństwa.
Przełomowym momentem okazał się rok 1994, w którym odkryto krótko- i długołańcuchowe oligosacharydy w mleku matki. Za sprawą tego wydarzenia naukowcom Nutricia udało się opracować unikalną kompozycję oligosacharydów GOS/FOS. Ci sami eksperci w 2003 roku dodali jako pierwsi do mlek modyfikowanych tę unikalną kompozycję oligosacharydów w stosunku 9:1. To tylko jedna z ważniejszych dat i przykład kroku milowego w badaniach nad mlekiem mamy.
Dla wspierania prawidłowego rozwoju dzieci, które z uzasadnionych powodów nie mogą być karmione mlekiem mamy, a także wiedząc, że karmienie piersią jest złotym standardem żywienia niemowląt, specjaliści opracowują formuły mlek modyfikowanych następnych zawierających również składniki naturalnie występujące w kobiecym pokarmie.
Przykładem jest mleko następne Bebilon 2 posiadające kompletną kompozycję4 zawierającą także składniki naturalnie występujące w mleku matki. W skład tego mleka następnego wchodzi m.in. wspomniana już unikalna kompozycja oligosacharydów GOS/FOS w stosunku 9:1, które odwzorowują kompozycję krótko- i długołańcuchowych oligosacharydów mleka matki, a także kwas DHA dla rozwoju mózgu, witaminy A, C i D dla wsparcia układu odpornościowego czy jod i żelazo dla rozwoju poznawczego5.
Należy pamiętać, że o tym, czy dane mleko modyfikowane jest odpowiednie dla młodego organizmu, nie świadczy jeden składnik, a cała jego kompozycja. To mleko następne rekomendowane jako numer 1 przez pediatrów w Polsce.6
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
1Poradnik karmienia piersią, wg zaleceń Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Warszawa 2016.
2Ballard O, Morrow AL. Human milk composition: nutrients and bioactive factors. Pediatr Clin North Am. 2013;60(1): 49-74.
3Moukarzel S, Bode L. Human milk oligosaccharides and the preterm infant: a journey in sickness and in health. Clin perinatol. 2017;44(1):193-207.
4Kompletna kompozycja zgodnie z przepisami prawa. Mleko matki zawiera dodatkowo unikalne składniki, w tym m.in. przeciwciała, hormony i enzymy.
5Bebilon 2 zgodnie z przepisami prawa zawiera witaminy A, C i D ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego oraz jod i żelazo ważne dla rozwoju funkcji poznawczych, a także DHA ważny dla rozwoju mózgu.
6Wśród mlek następnych, na podstawie badania przeprowadzonego przez Kantar Polska S.A. w lutym 2020 r.
Artykuł powstał z udziałem marki Bebilon.
