W rezultacie stawała się niezwykle wyrafinowana, kwiecista, obfitująca w różnorodne środki językowe. Oto kilka z nich:
- Paradoks - zaskakujące sformułowanie sprzeczne z powszechnie przyjętym mniemaniem, ujęte w błyskotliwą, oryginalną wypowiedź. W sonecie J. A. Morsztyna Do trupa paradoksem jest samo zestawienie zakochanego i trupa.
- Hiperbola (przesadnia) to metafora polegająca na wyolbrzymieniu i przesadnym uwypukleniu pewnych cech lub zjawisk, np. umierać z rozpaczy.
- Antyteza (przeciwstawienie) - zestawienie pojęć i sądów sprzecznych lub kontrastowych dla wywołania silniejszego wrażenia.
- Oksymoron - związek frazeologiczny obejmujący dwa odległe znaczeniowo wyrazy, np. śliczny brzydal, żywy trup, ognisty lód.
- Peryfraza (omówienie) - zastępowanie zwykłych określeń i nazw określeniami równoważnymi znaczeniowo, lecz bardziej opisowymi, np. słońce - ognista kula.
- Anafora - wielokrotne powtarzanie tego samego zwrotu na początku kolejnych wersów (w wierszu Morsztyna O swej pannie każdy wers zaczyna się od słowa „biały”).
- Inwersja - powykręcany, dziwaczny szyk wyrazów w zdaniu (np. „każdych każdy, póki żyw, niech, jeśli chce, zażyje”).
- Gradacja (stopniowanie) - nagromadzenie określeń, pojęć lub obrazów oraz uszeregowanie ich według stopnia nasilenia lub osłabienia jakiejś cechy (we wspomnianym wyżej wierszu: biały alabaster, białe mleko, biały łabędź, biały śnieg, bielsza płeć panny).
Zobacz też : Motywy literackie
Pointy nieoczekiwane i zaskakujące, niespodziewane wnioski wynikające z treści wiersza.
Twórczość poetycka stosująca omówiona wyżej środki wyrazu odznaczała się wielkim kunsztem, miała charakter elitarny, przeznaczona była dla odbiorcy o wyrobionym smaku artystycznym.
Zobacz też : Barok - charakterystyka epoki
